Piotr z Pruchnika, zwany Pruchnickim, h. Korczak (zm. ok. 1456), kasztelan przemyski. Pochodził z zamożnej rodziny osiadłej w ziemi przemyskiej. Był synem Kostka, dziedzica Pruchnika. Po raz pierwszy wymieniony jest w r. 1436, kiedy to razem z młodszymi braćmi: Aleksandrem i Janem (Jaczką), uposażył kościół parafialny w rodowym Pruchniku gruntem o obszarze 1,5 łanu, łąkami i sadzawkami rybnymi, czynszem z jatek rzeźniczych oraz dziesięcinami ze wsi: Tuliczów, Tuliczówek, Thyszowa Wola, Hawłowice, Rozbórz, Czudowice i Rzeplin (ziemia przemyska). Fundacja ta miała związek z wcześniejszym przekształceniem Pruchnika w osadę miejską, do czego P. decydująco się przyczynił. W t. r. procesował się o pewne sumy z Wołczkiem z Boratyna, podsędkiem ziemi przemyskiej. Często stawał na rokach sądowych przemyskich, przeworskich, lwowskich i sanockich. Obecność P-a w sądach oraz prowadzenie spraw spornych w charakterze opiekuna prawnego i obrońcy («procurator», «tutor») świadczy o jego biegłości w prawie i procesie sądowym. Łączyły go liczne kontakty nie tylko ze szlachtą swojego okręgu (w tym z Kmitami i Odrowążami), lecz także z kaszt. i star. sandomierskim Janem Czyżowskim oraz Janem Koniecpolskim, kanclerzem królestwa. Prowadził interesy także z mieszczaństwem przemyskim (nie wyłączając lichwiarzy żydowskich) i lwowskim. Wśród szlachty ziemi przemyskiej i sanockiej wyróżniał się pieniactwem, dokonywał też zajazdów na dwory sąsiadów i napadów na drogach na ich czeladź. Dopiero w r. 1448 (przed 28 XI) P. został stolnikiem przemyskim, a w r. n. objął kasztelanię przemyską. W końcu lipca 1454 był wśród dygnitarzy województwa ruskiego zgromadzonych we Lwowie podczas uroczystego zdeponowania w ratuszu przywilejów szlachty tego terenu.

Z działu majątkowego z braćmi (1437) P-owi przypadło miasto Pruchnik z zamkiem i przedmieściem oraz części w Tuliczowie. W r. 1438 odkupił od brata za 50 grzywien wieś Chorzów, posiadał nadto (1448) wieś Świebodną i lasy w jej okolicy, które następnie sprzedał za 50 grzywien kanclerzowi Janowi Koniecpolskiemu. Po bracie Aleksandrze przypadły mu w r. 1451 pozostałe części w Tuliczowie oraz wsie Tuliczówek i Modłówka. Trzecia żona wniosła mu w posagu wsie: Michałów w ziemi chełmskiej, a w ziemi lwowskiej: Niedzieliska, Kulików, Bodzanów i Roztopy. P. po raz ostatni jako żyjący wymieniony jest 19 XII 1455.

P. był trzykrotnie żonaty; imienia pierwszej oraz drugiej żony nie znamy, trzecią była Warszka, córka kasztelana przemyskiego (zapewne Kmitówna, córka Jana bądź Mikołaja). Z pierwszego małżeństwa miał dwu synów: Mikołaja, kanonika przemyskiego, i Aleksandra, zaś z drugiego Rafała, Piotra i Jana Andrzeja oraz córkę, żonę Steczka Bolestraszyckiego. Trzecie małżeństwo P-a było bezdzietne. W r. 1460 pasierbowie regulowali z macochą Warszką sprawy majątkowe.

Niesiecki, V 227; Paprocki; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; Dziwik K., Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki PAN w Krakowie, Wr. 1966 I nr 60; – Dąbkowski P., Fryderyk Jacimirski miecznik sanocki, Przemyśl 1923 s. 51; – Akta grodz. i ziem., XIII; Cod. epist. s. XV, II; Pomniki dziejowe Przemyśla. Księga ławnicza 1402–1445, Wyd. J. Smolka i Z. Tymińska, Przemyśl 1936 s. 239; Zbiór dok. mpol., II nr 480.

Feliks Kiryk