Radulf (Raul, Rudolf), (zm. 1237), magister, archidiakon sandomierski, kantor krakowski. Zapewne pochodził z krajów romańskich; Jan Długosz nazwał go Rzymianinem, być może opierając się na zaginionym obecnie źródle krakowskim z XIII w. (G. Labuda).
R. po raz pierwszy wspomniany jest w dokumentach polskich przed r. 1206 już jako archidiakon sandomierski, a zarazem kanonik katedry krakowskiej. R. przestał być archidiakonem sandomierskim przed 24 VI 1213, wtedy bowiem jest poświadczony źródłowo jego następca Jan. W tym też czasie R. świadkował kilkakrotnie na dokumentach wystawianych przez biskupów krakowskich Pełkę i Wincentego Kadłubka. W r. 1220 R. w imieniu swoim oraz wszystkich kanoników kapituły katedralnej złożył skargę u papieża Honoriusza III na prepozyta krakowskiego Boguchwała, który obrócił dochody z należącej do kapituły kaszt. chropskiej na własny użytek, uzgodniwszy z kanonikami stałą kwotę na dystrybucję dla nich; kanonicy po pewnym czasie uznali jednak, że ustalona kwota była zbyt niska. Papież nakazał rozpatrzenie tej skargi archidiakonowi łęczyckiemu, prepozytowi kolegiaty Św. Floriana w Krakowie oraz kantorowi sandomierskiemu. Nie znamy wyników rozstrzygnięcia tego sporu. Kanonię katedralną R. posiadał do r. 1222 lub 1223, kiedy to otrzymał godność kantora krakowskiego. Należał on do nielicznego jeszcze wówczas w Krakowie grona mistrzów uniwersyteckich. Wykształcenie zdobył przed 1222 r.; stopień magistra uzyskał zapewne na jednym z uniwersytetów włoskich.
R. był silnie związany z osobą Iwona Odrowąża, bpa krakowskiego, i z obozem reformatorskim w Kościele polskim. U boku tego biskupa brał udział również w życiu politycznym dzielnicy krakowsko-sandomierskiej. W r. 1222 lub 1223 uczestniczył w wiecu nad rzeką Wschodnią (dopływ Czarnej). Wówczas to świadkował w otoczeniu możnych małopolskich na przywileju wystawionym przez Leszka Białego dla bpa Iwona Odrowąża. Prawdopodobnie był obecny na walnym wiecu dostojników małopolskich 5 V 1228 w Krakowie, gdzie radzono nad przyszłością tronu krakowskiego po śmierci Leszka Białego. Niedługo potem R. znalazł się w delegacji krakowskich możnych świeckich i duchownych, która pod przewodnictwem bpa Iwona, Pakosława, woj. sandomierskiego, i Marka Gryfity, woj. krakowskiego, wyruszyła z Małopolski, aby zaprosić na tron księcia Władysława Laskonogiego. W Cieni (na pograniczu ziemi sieradzkiej i kaliskiej) doszło jeszcze w maju 1228 do pertraktacji, w których uczestniczył także R. Książę Władysław Laskonogi wystawił tu dwa ważne dokumenty, z których pierwszy określał zasady jego przyszłych rządów w Krakowie, a drugi był przywilejem dla Kościoła polskiego. W obu tych dyplomach R. został wymieniony jako świadek – jeden z przedstawicieli duchowieństwa krakowskiego – wśród innych członków elity małopolskiej.
Wg wiarygodnej relacji Długosza, w r. 1229 R. towarzyszył, wraz z Andrzejem Gryfitą, bpowi krakowskiemu Iwonowi Odrowążowi w jego ostatniej podróży do Rzymu. Po śmierci bpa Iwona (21 VII 1229 koło Modeny) Grzegorz IX udzielił Andrzejowi Gryficie prowizji na biskupstwo krakowskie. Tymczasem w Krakowie kapituła wybrała na bpa Wisława z Kościelca, dotychczasowego dziekana, który jako biskup elekt objął katedrę. Spór w łonie kapituły o obsadę biskupstwa trwał do 1231 r., zaś R. zabiegał w Kurii papieskiej o realizację prowizji dla Andrzeja. Dzięki staraniom księcia Henryka Brodatego papież potwierdził jednak elekcję Wisława, cofając jednocześnie prowizję Andrzejowi Gryficie. R. pogodził się widocznie z bpem Wisławem, skoro niedługo potem wymieniany bywał jako świadek na dokumentach wystawianych przez niego. W lipcu 1232 papież Grzegorz IX skierował bullę z Rieti do bpa Wisława, Andrzeja, scholastyka krakowskiego i R-a, zlecając im dopilnowanie, aby ugoda zawarta między klasztorami bożogrobców w Miechowie a cystersami z Mogiły dotycząca wsi Krzesławice była ściśle przestrzegana. R. zmarł 19 I 1237 (Kalendarz krakowski podał datę dzienną śmierci R-a, zaś Rocznik kapitulny krakowski datę roczną).
Piekosiński, Rycerstwo, III 12; Katalogi biskupów krakowskich, Wyd. J. Szymański, Pomniki Dziej. Pol., S. II, t. X cz. 2; Łętowski, Katalog bpów krak., IV 17–18; – Labuda G., Zaginiona kronika z pierwszej połowy XIII wieku w Rocznikach Królestwa Polskiego Jana Długosza, P. 1983 s. 87; Łaguna S., Dwie elekcje, w: Pisma Stosława Łaguny, W. 1915 s. 156–7, 160; Mieszkowski K., Studia nad dokumentami katedry krakowskiej XIII wieku, Wr. 1974; Szymański J., Biskupstwa polskie w wiekach średnich. Organizacja i funkcje, w: Kościół w Polsce, Kr. 1968 I; Tazbirowa J., Rola polityczna Iwona Odrowąża, „Przegl. Hist.” T. 57: 1966 s. 205; – Cod. Pol., I nr 7, 26, III nr 12; Długosz, Annales, liber. 6, p. 256–257; Kod. katedry krak., I nr 8, 11, 15, 20, 21; Kod. mogilski, nr 2, 7; Kod. Mpol., I nr 16, II; Kod. Wpol., I nr 122, 123; Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, w: Pomniki Dziej. Pol., S. II, t. V; Zbiór dod. katedry i diec. krak., I nr 4.
Krzysztof Ożóg