Sobiesław (zm. 1262), podkanclerzy nadw. Bolesława Wstydliwego, kanonik sandomierski.
Kształcił się S. prawdopodobnie w szkole katedralnej krakowskiej, a następnie służył jako pisarz archidiakonowi krakowskiemu Gumbertowi. Świadczy o tym dyktat dokumentu Gumberta dla klasztoru cystersów w Wąchocku z 5 X 1235, bardzo zbliżony do dyktatu dokumentu ks. Bolesława Wstydliwego dla wąchockiego klasztoru z r. 1249, autorstwa S-a. Potem S. przeszedł do kancelarii książęcej krakowskiej. W r. 1248 na wiecu w Zachowie po raz pierwszy jako podkanclerzy dworu Bolesława Wstydliwego («subcancellarius curie nostre») ułożył i opieczętował pieczęcią monarszą przywilej ks. krakowskiego dla klasztoru benedyktynek w Staniątkach. Urząd podkanclerzego pełnił do 14 IX 1255. W dwóch dyplomach ks. Bolesława – z 5 II 1251 dla klasztoru miechowskiego i z 14 IX 1255 dla rycerza Fałka, znanych jedynie z późniejszych kopii, występuje w formułach sigillacyjnych, a w drugim również w formule skrypcyjnej «Dobeslaus nostre curie subcancellarius». W nieistniejących obecnie oryginałach obu tych dokumentów imię podkanclerzego brzmiało niewątpliwie «Sobeslaus» i zostało błędnie odczytane przez kopistów jako «Dobeslaus». Nie jest bowiem znany z żadnych ówczesnych źródeł Dobiesław, pracujący w kancelarii krakowskiej i związany z dworem monarszym. Stąd też badacze (O. Balzer, K. Maleczyński, K. Bobowski, K. Mieszkowski, F. Sikora i in.) sądzą, że chodziło o jedną osobę. Z okresu urzędowania S-a w l. 1248–55 zachowało się sześć przez niego ułożonych dokumentów książęcych; cztery z nich opieczętował, trzy osobiście ingrosował, a w jednym dyplomie wystąpił w formule «datum per manus». S. wprowadził do kancelarii krakowskiej arengę: «cum secundum auctoritatem divinam», charakterystyczną dla jego dyktatu i drugą: «quia necesse est propter oblivionem futurorum omnes acciones legitimas». Towarzyszył ks. Bolesławowi Wstydliwemu w objazdach i na wiecach, podobnie jak ówczesny kanclerz nadw. krakowski Przedpełk. Na przełomie l. 1255 i 1256 odszedł z kancelarii krakowskiej, a jego następca na urzędzie podkanclerzego Twardosław pojawił się po raz pierwszy 4 II 1256.
Za swoją służbę otrzymał S. z woli Bolesława Wstydliwego kanonię w kolegiacie Najśw. Marii Panny w Sandomierzu (prawo patronatu tej kolegiaty należało do księcia). Nadal utrzymywał związki z dworem książęcym i prawdopodobnie posłował w imieniu Bolesława Wstydliwego i Kunegundy do ks. wielkopolskiego Bolesława Pobożnego w czerwcu 1262. Wtedy to sporządził dokument wystawiony przez Bolesława Pobożnego dla klasztoru cysterek w Trzebnicy na prośby księżnej krakowskiej Kunegundy i ksieni trzebnickiej Agnieszki, córki Henryka Pobożnego. Przywilej dla klasztoru trzebnickiego Bolesław Pobożny ogłosił już na wiecu w Dankowie 29 I 1262, być może S. był tam także obecny w otoczeniu Bolesława Wstydliwego. Dn. 7 VI t.r. na zlecenie Bolesława Pobożnego ułożył i prawdopodobnie osobiście ingrosował wspomniany dokument (dukt szkoły katedralnej krakowskiej), który został także opieczętowany na sposób małopolski (pieczęć zawieszona na pergaminowym pasku). Od 2. poł. 1262 brak jest w źródłach wzmianek o S-ie, zmarł więc po 7 VI 1262.
Urzędnicy, IV/1; Wiśniewski J., Katalog prałatów sandomierskich, s. 275; – Appelt H., Die Urkundenfälschungen des Klosters Trebnitz. Studien zur Verfassungsentwicklung der deutschrechtlichen Klosterdörfer und zur Entstehung des Dominiums, w: Forschungen zum Schlesischen Urkundenbuch, Breslau 1940 II 130–33; Balzer O., Skarbiec i archiwum koronne w dobie przedjagiellońskiej, Lw. 1917 s. 411; Bielińska M., Kancelarie i dokumenty wielkopolskie XIII wieku, Wr. 1967 s. 44, 283; Bobowski K., Ze studiów nad dokumentami i kancelarią Bolesława Wstydliwego, w: Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia IX, Wr. 1965 nr 36 s. 40–2, 47, 49–51, 55; Kętrzyński S., O datach tzw. niejednolitych w dokumentach polskich, „Kwart. Hist.” R. 42: 1927 s. 268–70; Kętrzyński W., Eine unechte Trebnitzer Urkunde vom Jahre 1262, „Zeitschr. des Vereins für Geschichte Schlesiens”, Bd. 24: 1880 s. 257–60; Maleczyński K., Studia nad dokumentem polskim, Wr. 1971 s. 211, 214; tenże, Zarys dyplomatyki wieków średnich, Wr. 1951 cz. 1 s. 105–10, 115, 162, 184; Maleczyński K., Bielińska M., Gąsiorowski A., Dyplomatyka wieków średnich, W. 1971 s. 164–5; Maurer R., Urzędnicy kancelaryjni książąt i królów polskich od czasów najdawniejszych aż do r. 1386, „Przew. Nauk. i Liter.” R. 1: 1884 s. 69, 118; Mieszkowski K., Studia nad dokumentami katedry krakowskiej XIII wieku, Wr. 1974 s. 54–7, 97, 114, 116; Piekosiński, Rycerstwo, III 107, 147, 148, 168; Sikora F., Dokumenty i kancelaria Przemysła I oraz Bolesława Pobożnego 1239–1279 na tle współczesnej dyplomatyki wielkopolskiej, Wr. 1969 s. 50–2, 97, 202, tabl. 9; – Cod. Pol., I nr 35; Kod. katedry krak., I nr 30, po nr 63 s. 87–8 (przyp.); Kod. Mpol., II nr 429, 431, 434, 448; Kod. Wpol., I nr 400.
Krzysztof Ożóg