Abłamowicz Stanisław (1844–1901), adwokat, ur. 9 V 1844 r. w Peresiece w pow. nowogródzkim, z ojca Piotra, i matki, Rozyny z Dachnowiczów Haciskich Abłamowiczów. Po ukończeniu ze złotym medalem gimnazjum w Nowogródku w r. 1862, wyjechał do Krakowa, gdzie zapisał się na Wydział filozoficzny U. J. Na wieść o wybuchu powstania 1863 r. wrócił w lutym tegoż roku w strony rodzinne, aby wziąć w niem czynny udział. Już w lipcu t. r. przez władze rosyjskie aresztowany, z początku był więziony w klasztorze bernardyńskim w Mińsku, następnie z rozkazu generała Murawjewa przewieziony do cytadeli w Wilnie. Sąd wojenny w Wilnie w jesieni 1864 r. skazał go na pozbawienie praw stanu, konfiskatę majątku (ukazem carskim z 10 XII 1865 sprzedano go na licytacji) i deportację do guberni orenburskiej. Dnia 5 I 1865 r. wyruszył A. pieszym etapem na miejsce wygnania, dokąd przybył dopiero 18 VI. Aż do roku 1869 przebywał w Ufie, następnie przeniesiono go do Arensburga, na wyspie Ozylji, gdzie pozostawał do lutego 1870 pod ścisłym dozorem policyjnym, poczem wyjechał do Rygi. W maju 1870 roku uwolniono go od dalszego dozoru, z czego korzystając, przedostał się do Krakowa. Mając uniemożliwiony powrót w ojczyste strony, przyjął obywatelstwo austrjackie i, ukończywszy w r. 1874 studja prawnicze, otworzył w r. 1881 kancelarję adwokacką. Występował w wielu ówczesnych głośnych procesach, zyskując jako obrońca w sprawach karnych i doskonały mówca niebywały rozgłos. Obok pracy zawodowej poświęcał wiele czasu, mimo kalectwa (stracił oko w czasie wygnania), sprawom społecznym. Zajmował się żywo nowotworzącem się podówczas Towarzystwem »Sokół« i swoją osobistą poręką majątkową umożliwił budowę gmachu w Krakowie. Toteż 17 V 1885 r. A. został wybrany zastępcą prezesa w pierwszym Wydziale Sokoła i pracował w nim już do końca życia. A. położył również cenne zasługi na polu oświatowem, budując i utrzymując ludową szkołę czteroklasową w Lubińce koło Tarnowa. Z emigracją popowstaniową utrzymywał A. najściślejszy kontakt i wspomagał ją wydatnie, a dom jego był punktem zbornym Polaków z Litwy i Litwinów. W największej przyjaźni żył ze swoim kolegą z wygnania, o. Kalinowskim. Od r. 1875 był żonaty z Marją z Matuszewiczów, rodem z Żytomierza. A. zmarł w Krakowie dnia 4 VI 1901 r.

 

Życiorys opracowany na podstawie materjałów, nadesłanych przez rodzinę. »Kurjer warsz.« 1901 nr 154.

Red.