Kożuchowski Stanisław Kazimierz z Kożuchowa, h. Doliwa (zm. ok. 1671), poseł na sejm, pisarz polityczny. Pochodził z rodziny osiadłej w XVI w. w ziemi wieluńskiej, w Mokrsku; syn Aleksandra, podstarościego i sędziego grodzkiego krakowskiego, oraz Jadwigi Węgierskiej z Mikorzyna. Po studiach K. ożenił się z Barbarą Siewierską, córką starosty ostrzeszowskiego, i z czasem występował jako dziedzic trzech wsi, Kars, Bobrów i Wierzchosławia w woj. kaliskim. W r. 1653 wybrany posłem na sejm przez szlachtę wielkopolską, posłował następnie parę razy w l. 1659, 1661, 1665 i 1670. W czasie «potopu» szwedzkiego był w r. 1657 żupnikiem bydgoskim. W kwietniu t. r. piastował godność marszałka sejmiku wielkopolskiego, po czym został pozyskany dla myśli naprawy państwa, aczkolwiek, jak się zdaje, wówczas nie należał do stronnictwa królowej Ludwiki Marii. W r. 1661 opublikował pismo Veritas quatuor causis demonstrata calamitatum Regni Poloniae, które doczekało się nowego wydania w r. 1662. W r. 1661 był stolnikiem kaliskim i t. r. naznaczony komisarzem do rokowań z Rosją, brał udział w rokowaniach w l. 1664, potem w 1666 i 1667. Położył też swój podpis pod układem w Andruszowie. W r. 1666 zrzekł się żupnikostwa bydgoskiego. W czasie panowania Michała Korybuta zadeklarował się jako stronnik francuski i to stało się przyczyną wystąpienia przeciw niemu szlachty wielkopolskiej na sejmiku średzkim. Zmarł w r. 1671 lub 1672. Pozostawił synów: Aleksandra, Bogusława i Stanisława (zob.).

Wspomniane wyżej pismo K-ego należy do ciekawszych dzieł literatury politycznej tego okresu. Autor wystąpił tam zarówno z tezą o konieczności wzmocnienia władzy królewskiej, jak i naprawy sposobu sejmowania, wypowiadając się zdecydowanie przeciw liberum veto. Poza tym zaatakował w nim autor magnaterię, domagając się, by król w większym stopniu w rozdawnictwie urzędów uwzględniał średnią szlachtę.

Boniecki; – Czapliński W., O Polsce siedemnastowiecznej, W. 1966 (bibliogr. i źródła).

Władysław Czapliński