INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław Smoleński     

Stanisław Smoleński  

 
 
1853-07-26 - 1889-12-22
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Smoleński Stanisław (Zagłoba Smoleński) (1853–1889), lekarz balneolog, docent hydroterapii UJ. Ur. 26 VII w Grabienicach Małych w pobliżu Ciechanowa, był synem Józefa i Balbiny ze Smosarskich, młodszym bratem Macieja (zob.) i Władysława (zob.).

S. uczęszczał do gimnazjów kolejno w Pelplinie i w Chełmnie, gdzie zdał maturę. W l. 1873–4 studiował na Wydz. Filozoficznym, następnie na Wydz. Lekarskim UJ, który ukończył dzięki pomocy najstarszego brata, ks. Macieja Smoleńskiego (opiekuna po śmierci ojca) i uzyskał 3 III 1879 stopień doktora wszech nauk lekarskich. T.r. został wolontariuszem, później koasystentem w klinice chorób wewnętrznych Edwarda Korczyńskiego. W tym czasie opublikował m.in. Doświadczenia nad działaniem chlorku pilokarpinu („Pam. Tow. Lek. Warsz.” T. 75: 1879 nr 1, po angielsku „The Lancet” 1879), Trzy przypadki następstw ograniczonego przewłocznego zapalenia otrzewny i tkanki podotrzewnowej (tamże T. 76: 1880 nr 1, odb. W. 1880). Pod wpływem Korczyńskiego S. zainteresował się balneologią; był sekretarzem Komisji Balneologicznej Tow. Lekarskiego Krakowskiego w l. 1879–80 oraz w r. 1880 sekretarzem Komisji Sprawozdawczej tegoż Towarzystwa do „Jahresbericht über die Leistungen und Forschritte in der gesammten Medicin” wydawanego przez R. Virchowa i A. Hirscha w Erlangen. T.r. został asystentem Zakładu Fizjologii UJ u Gustawa Piotrowskiego, który wywarł znaczny wpływ na ukształtowanie się postawy naukowej S-ego jako balneologa i przyjęcie przez niego fizjologii jako podstawy terapii, m.in. w pracy Inhalacje rozpylonych płynów jako sposób wprowadzenia leków do miąższu płucnego. Studium doświadczalne („Przegl. Lek.” R. 19: 1880 nr 5, 6). Od 13 XII 1880 S. odbywał praktykę w zakładach zdrojowych w Styrii, początkowo w Fürstenhofie pod kierunkiem Jana Czerwińskiego, kierownika zakładu wodoleczniczego, od 1 V 1881 w Gleichenbergu. Od grudnia 1881 był lekarzem zdrojowym w Jaworzu (Ernsdorf) koło Bielska, a następnie kierownikiem zakładu wodoleczniczego w tym zdrojowisku. W Jaworzu powstało dzieło jego życia, pierwszy polski podręcznik z tej dziedziny balneologii – Hydroterapia (Kr. 1884, Kr. 1889), w którym odrzucił starą nazwę termoterapia, utrzymywaną przez J. Czerwińskiego i wprowadził nowe pojęcie w piśmiennictwie polskim – hydroterapii. Praca ta była prawdopodobnie podstawą jego habilitacji, którą uzyskał 18 VII 1885 i jako docent prywatny wykładał w Krakowie hydroterapię w l. 1887–90.

W r. 1889 S. został kierownikiem zakładu zdrojowego w Szczawnicy i opracował program jego modernizacji. Opublikował m.in. prace: Hydroterapia a suchoty płuc („Przegl. Lek.” R. 20: 1881 nr 16, 17), Uwagi nad hydroterapią niektórych nerwic oddechowych i zboczeń im pokrewnych („Medycyna” T. 15: 1887 nr 15), Zadania hydroterapii w schorzeniach serca („Wiad. Lek.” R. 1: 1887 i odb. Lw. 1887), Bericht über die Fortschritte der Balneologie in den polnischen Ländern mit besonderer Berücksichtigung des Kurwesens in Galizien während der letzten 5 Jahre („Jahrbücher der gesammten Medizin” 1887), Hydroterapia chorób rdzenia pacierzowego („Nowiny Lek.” R. 1: 1889 nr 2, 3, 4). Interesował się też historią medycyny: Fizyczne sposoby leczenia Korneliusza Celsa („Przegl. Lek.” R. 24: 1885 nr 27, 29, 30, 33) oraz słownictwem lekarskim W sprawie słownictwa lekarskiego („Medycyna” T. 11: 1883 nr 25). Ponadto współpracował z czasopismami: „The Lancet”, „Centralblatt für klinische Medizin” i „Wiener medizinische Blätter”. Był członkiem Tow. Lekarskiego Krakowskiego (od r. 1879), Tow. Lekarzy Śląskich, Tow. Lekarskiego Warszawskiego (od r. 1882), Spolku Lekařův Českých w Pradze (od r. 1884). Po zgonie żony i jednego z dzieci przeszedł silny wstrząs psychiczny, następnie zapalenie płuc. Zmarł 22 XII 1889 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kw. Ac).

Z małżeństwa z Heleną z Babireckich (zm. 1889) pozostawił S. synów: Jerzego (zob.) oraz Tadeusza (zob.).

 

Fot. S-ego w zbiorach Katedry Historii Medycyny UJ; – Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; Kosiniński, Słown. lekarzów; Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, W. 1995 III; Cyrankiewicz, Przewodnik po cmentarzach Krakowa; Spis wykładów odbywać się mających w c.k. Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie z l. 1886/87–1889/90; Wachholz i in., Skład osobowy Wydz. Lek. i Farmac. UJ, Akad. Med.; – Ostrowska T., Polskie czasopiśmiennictwo lekarskie w XIX wieku (1800–1900), Wr. 1973; Pamiętnik jubileuszowy wydany ku uczczeniu dwudziestopięcioletniej działalności prof. Edwarda Sas Korczyńskiego przez byłych jego uczniów, Kr. 1900 s. 203–4, 221, 228–9, 239; Wierzbicka M., Władysław Smoleński, W. 1980 s. 9, 17; – Kron. UJ; Sprawozdanie ustępującego rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dra Edwarda Korczyńskiego z czynności w roku szkolnym 1889/90, Kr. 1890; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1881–1889; – Wspomnienia pośmiertne: „Ateneum” 1890 nr 1 s. 177, „Kłosy” 1890 nr 1281 s. 36–7 (A. Malinowski, fot.), „Przegl. Lek.” T. 28: 1889 nr 52 s. 642, „Przegl. Wet.” T. 5: 1890 nr 1 s. 28 (J. Szpilman), „Zdrowie” T. 6: 1890 nr 1 s. 30; „Roczn. Med. Pol.” z l. 1879–1889; – Nekrologi z r. 1889: „Czas” nr 292 s. 2, „Kur. Warsz.” nr 355 s. 5; – Arch. UJ: sygn. S II 462, S II 619, WF II 61, WL II 230–245, WL II 546.

Stanisław Zwolski

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Jan Babirecki

1855-05-16 - 1902-07-28 kartograf
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Henryk Wieniawski

1835-07-10 - 1880-03-31
skrzypek
 

Józef Kenig (Koenig, König)

1821-02-16 - 1900-03-13
publicysta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Władysław Łebiński

1840-10-03 - 1907-10-09
publicysta
 

Aleksander Michalski

1855 - 1904-12-03
geolog
 

Jan Pitass (Pitas)

1844-07-03 - 1913-11-11
ksiądz
 

Józef Ryszkiewicz

1856-11-19 - 1925-05-26
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.