INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław Wiktor Szafran     

Stanisław Wiktor Szafran  

 
 
1929-04-29 - 1997-01-31
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szafran Stanisław Wiktor (1929–1997), malarz, rysownik, pedagog.

Ur. 29 IV w Nowym Sączu, był piątym z siedmiorga dzieci Franciszka, byłego żołnierza Legionów Polskich, pracownika więziennictwa, oraz Wiktorii z Chrapałów.

S. w czasie okupacji niemieckiej ukończył szkołę powszechną w Chełmcu. Po zakończeniu okupacji kształcił się w I Gimnazjum im. Jana Długosza w Nowym Sączu; z powodu trudnej sytuacji materialnej przerwał naukę po zdaniu tzw. małej matury i od r. 1949 pracował w nowosądeckim magistracie jako kreślarz. Od lutego do czerwca 1954 był nauczycielem w szkole podstawowej w Czernichowie (pow. żywiecki), a w lipcu zdał komisyjnie maturę w Liceum Pedagogicznym w Żywcu. W październiku 1954 podjął studia malarskie na ASP w Krakowie, początkowo w pracowni Czesława Rzepińskiego, a następnie Hanny Rudzkiej-Cybisowej. W r. 1960 otrzymał dyplom, po czym wrócił do Nowego Sącza, gdzie został nauczycielem plastyki w szkołach podstawowych nr 3 i 4 oraz w Zespole Szkół Elektrycznych im. gen. Józefa Kustronia. Był następnie inspektorem w Wydz. Oświaty Urzędu Wojewódzkiego oraz wykładowcą w Studium Nauczycielskim (filii krakowskiej Państw. Wyższej Szkoły Pedagogicznej).

S. dołączył do starszych artystów: Marii Ritter, Mieczysława Bogaczyka i Jana Powały Dzieślewskiego, tworząc z nimi «Grupę Czterech»; zorganizowała ona w l. 1962–71 pięć wystaw w Nowym Sączu. Tam też urządził S. w r. 1963 swą pierwszą wystawę indywidualną. Został członkiem ZPAP i od r. 1965 brał udział we wszystkich zbiorowych wystawach malarstwa sądeckiego w kraju i za granicą. Uprawiał malarstwo pejzażowe, wywodzące się z tradycji polskiego koloryzmu i pozostające w kręgu oddziaływania Rudzkiej-Cybisowej. Używając czystych, nasyconych barw, tworzył pogodne kompozycje, zwykle w jasnych tonacjach. Przedstawiał z dużą dbałością o szczegół widoki wiejskich kościołów, cerkwi, dworków oraz zabudowań z Sądecczyzny i Podhala. Kolejne swoje wystawy urządził w r. 1972 w Nowym Sączu i w r. 1974 w Krakowie. Również w l. siedemdziesiątych zorganizowano objazdową ekspozycję jego prac, pokazaną w Bielsku, Rzeszowie, Grybowie i Klęczanach.

S. uczestniczył od poł. l. sześćdziesiątych w plenerach malarskich i wystawach poplenerowych (m.in. „Niedzica 68”, „Nowy Sącz 77”, „Bieszczady 80”, „Pieniny 88”). Z podróży artystycznych przywoził wiele szkiców, na podstawie których malował obrazy, m.in. Wenecja i San Marino (z pobytu we Włoszech w r. 1979), Malaga, Salamanka i Cordoba (z wyjazdu do Hiszpanii i Portugalii w r. 1981) oraz Bayonne (z podróży do Francji w r. 1982). W czasie tego ostatniego pobytu uczestniczył jako członek Stow. Sztuka Podhalańska w prezentowanej tam wystawie; prace o zbliżonej tematyce przedstawiał także w l. 1985 i 1987 na Salonach Zakopiańskich. Od r. 1970 był członkiem zarządu Nowosądeckiego Oddziału ZPAP. Tworzył obrazy olejne i akwarele oraz rysunki kredką, węglem, piórkiem i ołówkiem; własną techniką wykonywał na papierze miniaturowe «szafranki». W l. 1973–81 namalował kilkanaście obrazów techniką akrylu. Malując od r. 1978 w technice pasteli, został t.r. członkiem Stow. Pastelistów Polskich; na II (1989) i IV (1994) Ogólnopolskiej Wystawie Pasteli w Nowym Sączu otrzymał wyróżnienia.

W r. 1979 zaprojektował S. dla nowosądeckiego kościoła św. Kazimierza cztery ołtarze do procesji na Boże Ciało. W r. 1986 namalował Portret Karoliny Kózkówny z okazji jej beatyfikacji (obecnie w kościele św. Kazimierza). W l. osiemdziesiątych powstał jego Portret Królowej Jadwigi, patronki Szkoły Podstawowej nr 2 w Nowym Sączu. W r. 1981 był współzałożycielem nowosądeckiego Klubu Inteligencji Katolickiej. W l. osiemdziesiątych kontynuował podróże artystyczne: do Belgii i Holandii (1984) oraz Szwecji, Danii, Norwegii i Finlandii (1986). W jego malarstwie nasiliły się (zapowiadane już obrazami z r. 1966 Nastroje i Tajfun) impresje bliskie abstrakcji, o dramatycznym wyrazie: Czas zapomnienia (1985), Radość życia (1993) i Pejzaż osobisty (1995).

Z okazji trzydziestolecia twórczości S-a zorganizowano w r. 1990 w Muz. Okręgowym w Nowym Sączu wystawę jubileuszową. W r. 1991 otrzymał nagrodę ZPAP im. Bolesława Barbackiego, a w r. 1992 Medal 700-lecia Nowego Sącza i Nagrodę Prezydenta Miasta. Od r. 1994 był radnym m. Nowy Sącz. Kolejne wystawy jego malarstwa odbyły się w Nowym Sączu w l. 1996 i 1997. Zmarł 31 I 1997 w Nowym Sączu, został pochowany na cmentarzu w Gołąbkowicach, następnie przeniesiony w r. 1998 na cmentarz komunalny w Nowym Sączu. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1987).

W zawartym 1 VII 1960 małżeństwie z Zofią z Wierzbickich, księgową, miał S. córki: Barbarę (ur. 1962), historyka sztuki, Małgorzatę (ur. 1965), zamężną Ukraińską, oraz Iwonę (ur. 1969), zamężną Mayer.

W r. 1998 w Muz. Okręgowym w Nowym Sączu odbyła się wystawa monograficzna S-a. W tamtejszym Młodzieżowym Domu Kultury otwarto w r. 2002 „Dziecięcą galerię im. Stanisława Szafrana”; w r. 2004 urządzono w niej wystawę prac patrona, a w r. 2008 ekspozycję „Mistrz i Uczniowie”. W r. 2004 Monika Kita i Stanisław Kęsek zrealizowali film „Stanisław Szafran. Ocalony od zapomnienia”. Prace S-a znajdują się w zbiorach Muz. Okręgowego, Biura Wystaw Artystycznych i Banku Przemysłowo-Handlowego w Nowym Sączu oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

 

Autoportrety: 1960 (akwarela), 1991 (rys. piórkiem); – Encyklopedia sądecka, Kr. 2000; – Miłek R., Stanisław Szafran. Malarstwo, wystawa retrospektywna, Nowy Sącz 1990; Szafran B., Stanisław Szafran. Malarstwo, rysunek, Nowy Sącz 2004; taż, Stanisław Szafran (1929–1997). Malarstwo, rysunek, Nowy Sącz 1998; – Alexander T., Życie społeczne i przemiany kulturowe Nowego Sącza w l. 1870–1990, Kr. 1993; XX-lecie Klubu Inteligencji Katolickiej, Nowy Sącz 2000; Gryźlak P., Niespotykanie ciepły człowiek, „Dzien. Pol.” 2002 nr z 1 II; Jeleniewska-Ślesińska J., Ślesiński W., Studenci i absolwenci krakowskiej ASP w 40-leciu PRL, Kr. 1984; Kiryk F., Ruta Z., Dzieje miasta Nowego Sącza, Kr.–Nowy Sącz 1996; Krupiński A. B., Nasi w kraju Basków, „Dunajec” 1984 nr 18; Kuliś K., Stanisław Szafran (1929–98), „Roczn. Sądecki” T. 26: 1998 (błędny rok śmierci); Migrała L., Kościół i parafia św. Kazimierza w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2003; Pleśniakiewicz J., Wystawa „Grupy Czterech” w Nowym Sączu, „Echo Krakowa” 1967 nr z 13 X (fot.); Śmierciak S., Dolinę Słońca przeniósł do Chicago, „Gaz. Krak.” nr z 31 XII 1990 – 1 I 1991; tenże, Żywot sztuką pisany, tamże 1992 nr z 4 VIII (fot.); Wierzbicki P., Stanisław Szafran – rys biograficzny, „Almanach Sądecki” 2003 nr 3 (44); – „Gaz. Wyborcza” 1997 nr 29 (fot. Autoportretu).

Ewa Dwornik Gutowska

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.