INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Stefan Marian Sydry  

 
 
1894-07-16 - 1981-03-11
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sydry Stefan Marian, pseud.: Andrzej, Karol, Nałęcz (1894–1981), ksiądz rzymskokatolicki, kapelan Armii Krajowej.

Ur. 16 VII w Górcach (pow. warszawski), był najstarszym z siedmiorga dzieci Michała, ogrodnika i administratora w majątku Malewskich, oraz Stefanii z Jagiełłów.

Od r. 1905 uczył się S. w szkole realnej w Warszawie. W r. 1909 z Edwardem Morawskim zorganizował i został przewodniczącym samokształceniowego międzyszkolnego Koła Wychowanków Szkół Rządowych; był też współwydawcą organu Koła, miesięcznika „Polska”. Uczestniczył w organizowaniu kół strzeleckich (pseud. Nałęcz), a także należał do Sodalicji Mariańskiej. Po ukończeniu szkoły realnej wstąpił w r. 1913 do seminarium duchownego w Warszawie; święcenia kapłańskie otrzymał 8 XII 1917 z rąk abp. Kazimierza Ruszkiewicza. Po krótkim okresie pracy duszpasterskiej wstąpił w r. 1919 do Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia NMP; pierwsze śluby złożył 15 III 1920. Skierowany do zakładu wychowawczego dla chłopców na Bielanach (pow. warszawski), zorganizował tam samorząd uczniowski «Rzeczpospolita Bielańska» i zainicjował wydawanie czasopism szkolnych. W l. 1926–7 kierował nowo powstałym niższym seminarium duchownym (trzyklasowe gimnazjum dla chłopców, tzw. Juwent) w Skórcu (pow. siedlecki). Następnie wrócił na Bielany; jako odpowiedzialny za sprawy gospodarcze zakładu wychowawczego doprowadził do rozbudowy jego pomieszczeń. Równocześnie od r. 1928 studiował prawo kanoniczne na Wydz. Teologii Katolickiej Uniw. Warsz. W r. 1930 objął kierownictwo nowicjatu w Raśnej (pow. brzeski); był też odpowiedzialny za sprawy materialne całej prowincji zgromadzenia. Dn. 7 XII 1931 doktoryzował się na podstawie rozprawy Organizacja Zgromadzenia Księży Marianów w wieku XVIII, napisanej pod kierunkiem Ignacego Grabowskiego. W r. 1933 został radnym prowincjalnym, rektorem zakładu wychowawczego i przełożonym domu na Bielanach; kontynuował rozbudowę budynków zgromadzenia. Opublikował popularnonaukowy życiorys założyciela marianów Czcigodny Sługa Boży o. Stanisław od Jezusa Maryi Papczyński i jego dzieło w świetle dokumentów (W. 1937, Tarnów 2008), opatrzony przedmową abp. Stanisława Galla, oraz obszerną broszurę Msza św. życiem naszym (W. 1938). W r. 1938 zrzekł się wszystkich zajmowanych stanowisk i wyjechał do USA, gdzie pracował wśród Polonii. Po roku wrócił do kraju.

W czasie obrony Warszawy, we wrześniu 1939, był S. kapelanem w Szpitalu Ujazdowskim i w schronie pocztowców na pl. Wareckim. Podczas okupacji niemieckiej współpracował z konspiracyjną organizacją urzędników warszawskiego Magistratu «Ratusz», był też komisarzem katolickiego stow. Front Odrodzenia Polski. W powstaniu warszawskim 1944 r. sprawował funkcję kapelana 21. pp «Dzieci Warszawy» oraz zastępcy dziekana 1. Rejonu Zgrupowania «Żywiciel» na Żoliborzu, ks. Zygmunta Trószyńskiego (pseud. Alkazar). W dn. 4–14 VIII t.r. był oddelegowany do zmontowania radiostacji nadawczej, następnie wrócił do pracy duszpasterskiej wśród powstańców. Po kapitulacji powstania mieszkał u ks. Jana Bogusza (pseud. Jan Zwolski) w Żukowie koło Milanówka. Jako łącznik wikariusza generalnego AK i naczelnego kapelana Sił Zbrojnych ks. Jerzego Sienkiewicza (pseud.: Guzenda, Juraha) wyjeżdżał do Krakowa i na Śląsk, gdzie kontaktował się m.in. z ks. Herbertem Bednorzem i ks. Bolesławem Kominkiem; przeprowadził też wizytację duszpasterską w Brygadzie Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych.

Po zakończeniu wojny w r. 1945 udał się S. na Śląsk Opolski, gdzie brał udział w założeniu domu marianów w Głuchołazach. Następnie pełnił obowiązki proboszcza w Jarantowicach (pow. nyski). Doświadczając trudności w życiu wspólnym, został zwolniony z obowiązków w zgromadzeniu. Dekretem prymasa Polski Augusta Hlonda z 9 VIII 1946 został inkardynowany do archidiec. warszawskiej i objął probostwo w Magdalence-Sękocinie; pracował też jako wicedyrektor «Caritasu». Aresztowany 14 VI 1947 przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, był więziony do 19 XI t.r. W r. 1948 zorganizował w Warszawie paraf. Świętej Rodziny na Zaciszu i został jej pierwszym proboszczem. Uczył religii w filii Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Piekiełku (w r. 1951 włączonym do Warszawy). W r. 1952 został przeniesiony na probostwo do Starej Rawy (pow. skierniewicki). Dn. 15 VII 1956 objął jako administrator tworzoną paraf. NMP Królowej Świata przy ul. Opaczewskiej w Warszawie. W r. 1964 został kapelanem cmentarza Bródnowskiego. Po przeniesieniu w r. 1969 na emeryturę mieszkał na terenie warszawskiej paraf. św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Zmarł 11 III 1981 w Warszawie, został pochowany 18 III na cmentarzu Wawrzyszewskim. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944), Krzyżem Armii Krajowej, a przez prezydenta RP na Uchodźstwie Medalem Wojska (czterokrotnie).

Rozprawa doktorska S-y, opublikowana w r. 1964 w USA w formie powielaczowej, została wydana w zbiorze „Zgromadzenie Księży Marianów od założenia do odnowienia” (Puszcza Mariańska 2004). Wykonane przez S-y na początku l. trzydziestych odpisy z akt Arch. Skarbowego w Warszawie (w większości zniszczonego w powstaniu 1944 r.) wydał ks. Jan Bukowicz pt. „Dokumenty mariańskie XVII i XVIII wieku” (Puszcza Mariańska 2004). S. napisał wspomnienia z okresu okupacji niemieckiej Mój udział w akcji wolnościowo-konspiracyjnej (niewyd.).

 

Bibliografia miesięcznika „Znak” 1946–1996, Kr. 1997; Enc. powstania warsz., VI; – Dunikowski B., Szkoła im. Tadeusza Czackiego w Warszawie 1876–1976, W. 1977; Gdy zaczniemy walczyć miłością… Portrety kapelanów powstania warszawskiego, W. 2004 s. 27, 311; Humeński J. Duszpasterstwo wojskowe w walce o niepodległość Polski 1939–1945, „Wojsk. Przegl. Hist.” R. 28: 1983 s. 277; Magier T., Z walk 21. pułku piechoty „Dzieci Warszawy” w czasie powstania warszawskiego, tamże 1979 nr 3 s. 144, 156, 162; Matusak P., Służba duszpasterska Armii Krajowej w powstaniu warszawskim, Siedlce 1996 s. 12; Stopniak F., Z życia religijnego w powstaniu warszawskim, w: Powstanie warszawskie w historiografii i literaturze 1944–1994, L. 1996 s. 125–8; T rojan K., W cieniu krzyża. Dzieje parafii pw. Nawrócenia św. Pawła Apostoła w Skórcu, Licheń Stary 2007 s. 61; Udział kapelanów wojskowych w drugiej wojnie światowej, W. 1984 (fot.); Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939–1945, W. 1985; – Elenchus cleri saecularis ac regularis archidioecesis Varsaviensis pro anno Domini 1914, [b.r.m.w.]; toż na r. 1917 [b.r.m.w.]; toż na r. 1919, W. 1919; toż na r. 1920, W. 1920; toż na r. 1921, W. 1921; toż na r. 1929, [b.r.m.w.]; toż na r. 1934, [b.r.m.w.]; Jarzębowski J., Dziennik 1923–1927, W. 1997; Katalog archidiecezji warszawskiej zawierający spis duchowieństwa i parafii 1981, W. 1981; Katalog kościołów i duchowieństwa archidiecezji warszawskiej, 1935, W. 1935; toż na r. 1937, W. 1937; toż na r. 1939, W. 1939; toż na r. 1952, W. [1952]; Kościół a powstanie warszawskie. Dokumenty, relacje, poezja, W. 1994; Ludność cywilna w powstaniu warszawskim, W. 1974 I; Przywódca wielkiej akcji. Nasze wspomnienia o Władysławie Domaradzkim, W. 1997; Rocznik archidiecezji warszawskiej zawierający spis duchowieństwa i parafii, 1958, W. 1958; toż na r. 1966, W. [1966]; Spis duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego w Polsce 1979, P.–W. 1980; – „Nowa Książka” 1938 z. 4 s. 228; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Roczn. Warsz.” T. 19: 1987 s. 282; „Tyg. Powsz.” 1981 nr 45; „Wiad. Archidiec. Warsz.” 1982 nr 4 s. 128–9 (G. Kalwarczyk); „Życie Warszawy” 1981 nr 62–63; – Arch. Archidiec. Warsz.: Teczka osobowa S-y; Arch. Marianów Prow. Pol. w W.: Teczka osobowa S-y; – Informacja z Arch. Uniw. Warsz.

Tadeusz Górski

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Lejtes

1901-11-22 - 1983-05-23
reżyser filmowy
 

Józef Nalberczak

1926-01-09 - 1992-12-18
aktor filmowy
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Maurycy Straszewski

1848-09-22 - 1921-02-27
filozof
 

Leszek Marek Maria Staronka

1911-03-15 - 1945-10-14
chemik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.