INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stefania Maria Stoińska (z domu Urbanowicz)      Stefania Stoińska, wizerunek na podstawie fotografii.

Stefania Maria Stoińska (z domu Urbanowicz)  

 
 
1883-08-16 - 1978-01-10
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stoińska z Urbanowiczów Stefania Maria, pseud. Stefania Barwińska (1883–1978), aktorka, śpiewaczka.

Ur. 16 VIII w Poznaniu, była córką Antoniego Urbanowicza, nauczyciela ludowego (zm. 1898), i Władysławy z Łuczkowskich (zm. 1915), krewną (wnuczką?) poety Ryszarda Berwińskiego (zob., jego zniekształcone nazwisko było pseud. S-iej), siostrą aktorki Leonii Barwińskiej-Hertz (1882–1964).

Po ukończeniu niemieckiej szkoły średniej w Poznaniu uczyła się śpiewu i aktorstwa na lekcjach prywatnych. Prawdopodobnie za pośrednictwem męża siostry Leonii, Henryka Hertza-Barwińskiego (brata Benedykta Hertza, zob.) poznała przed r. 1907, być może w Krakowie, rzeźbiarza Henryka Kunę. Zadebiutowała (wg własnych informacji) 15 X 1907, pod pseud. Barwińska (który już wcześniej przybrała jej siostra Leonia), jako chórzystka w zespole operetkowym Juliana Myszkowskiego w Lublinie. Latem 1908 śpiewała w zespole operetkowym Włodzimierza Maliszewskiego w Łodzi i tam została zaangażowana na sezon 1908/9 do Teatru Dramatycznego «Victoria», prowadzonego przez Aleksandra Zelwerowicza. W sezonie 1909/10 należała do zespołu Eugeniusza Majdrowicza w Sosnowcu, a latem 1910 występowała w Wilnie, w prowadzonym przez Józefa Popławskiego teatrze w Ogrodzie Bernardyńskim, m.in. w partiach operetkowych (np. w „Krysi leśniczance” G. Jarno). Na sezon 1910/11 Andrzej Lelewicz zaangażował ją do Teatru Polskiego w Poznaniu i razem z tym zespołem latem 1911 wzięła udział w objeździe Galicji. Zimą t.r. grała w Teatrze «Colosseum» we Lwowie, głównie w repertuarze wodewilowym i operetkowym. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wyjechała do Wiednia; w l. 1916–17 z zespołem Henryka Czarneckiego występowała m.in. w Radomiu, Kielcach i Piotrkowie, m.in. jako Zofia w „Halce” Stanisława Moniuszki.

W r. 1918 grała w Warszawie w kabarecie «Czarny Kot» oraz w popularnych widowiskach w Wielkim Teatrze Ludowym na Dynasach. Występowała też w Lublinie, a w r. 1919 w warszawskim teatrzyku «Argus» i w Teatrze Stołecznym kierowanym przez Tadeusza Kończyca (właśc. Alfreda Grota-Bęczkowskiego); na inaugurację działalności tego teatru wykonała partię Opinii Publicznej w operetce „Orfeusz w piekle” J. Offenbacha. W l.n. śpiewała coraz rzadziej, natomiast częściej występowała w repertuarze dramatycznym. Wiosną 1919 razem z zespołem objazdowego Warszawskiego Teatru Dramatycznego w W. Ks. Pozn. Marii Ursyn występowała w Inowrocławiu. W sezonie 1921/2 zaangażowała się do efemerycznego Teatru Narodowego w Poznaniu. Latem 1922, już jako Stoińska, grała z zespołem Henryka Cudnowskiego w Krynicy. Zaangażowana przez Czarneckiego na sezon 1922/3 do zespołu dramatycznego powstającego w Sosnowcu, zdobyła tam uznanie m.in. rolą Rudomskiej w „Ponad śnieg bielszym się stanę” Stefana Żeromskiego w reżyserii Stanisława Knake-Zawadzkiego. W l. 1922–3 występowała ponadto we Lwowie, Kielcach, Warszawie, Inowrocławiu i Górze Kalwarii. W r. 1923 zamieszkała w Katowicach, pracując jako sekretarka w założonym przez męża Inst. Muzycznym oraz jako administratorka w Teatrze Polskim. Z biegiem czasu zaczęła sporadycznie występować w tym teatrze, m.in. jako Radczyni w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego (1936, w reż. Wandy Siemaszkowej) oraz Radczyni w „Wilkach w nocy” Tadeusza Rittnera (1938, w reż. Wiktora Biegańskiego). Zajmowała się także nauczaniem śpiewu, okazjonalnie sama śpiewała na koncertach.

W czasie drugiej wojny światowej S. mieszkała u siostry w Podkowie Leśnej koło Warszawy. W l. 1941–4 pracowała w Teatrze M. Warszawy jako kierowniczka szwalni, kostiumerka i magazynierka. Należała do AK; brała udział w powstaniu warszawskim 1944 r., a po jego upadku trafiła do obozu w Częstochowie. Po przejściu frontu, w r. 1945, założyła w tym mieście teatrzyk spółdzielczy «Kukiełki». T.r. wróciła do Poznania i od jesieni zaangażowała się do Teatru Nowego, gdzie grała m.in. Żelazną w „Pannie Maliczewskiej” Gabrieli Zapolskiej (w reż. Ryszarda Wasilewskiego), Gussie w „Artystach” G. M. Wattersa i A. Hopkinsa (w reż. Czesława Strzeleckiego), Marcelinę w „Weselu Figara” P. A. de Beaumarchais’go (w reż. Karola Borowskiego), Gospodynię w „Słudze Don Kichota” Wojciecha Bąka (w reż. Strzeleckiego), Lipowską w „Szczęściu Frania” Włodzimierza Perzyńskiego (w reż. Edwarda Żyteckiego). Równocześnie występowała w poznańskim Teatrze Aktora i Lalki; w roli Matyldy w „Nadziei” H. Heijermansa (w reż. Hanny Różańskiej), Gospodyni w „Maszeńce” A. N. Afinogenowa (w reż. Witolda Koweszki) oraz Babci w „Rycerzach radości” Antoniego Cwojdzińskiego (w reż. Marii D’Alphonse). W sezonie 1949/50 występowała w Teatrze Miejskim im. Juliusza Osterwy w Lublinie, w spektaklach w reżyserii Zofii Modrzewskiej jako Pani Orgonowa w „Damach i huzarach” Aleksandra Fredry oraz Matka Benedykty w „Błękitnej porcelanie” A. Grigulisa. W okresie 1 IV 1951 – 30 IV 1954 grała w Państw. Teatrze Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie, m.in. Panią Fielding w „Świerszczu za kominem” wg Ch. Dickensa (w oprac. i reż. Hugona Morycińskiego), Katarzynę w „Pociągu do Marsylii” K. Gruszczyńskiego (w reż. Jana Perza), Dulską i Tadrachową w „Moralności pani Dulskiej” Zapolskiej (w reż. Irmy Czaykowskiej), Małkowską w „Jak hartowała się stal” wg N. Ostrowskiego (w reż. Janiny Orszy-Łukasiewicz i Hanny Małkowskiej). Podejmowała się też społecznie zadań reżyserskich w rzeszowskim Domu Kultury. Od r. 1954 pracowała w Państw. Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie, gdzie ponownie zagrała Żelazną w „Pannie Maliczewskiej” (w reż. Mieczysława Górkiewicza), a ponadto Panią Pernelle w „Świętoszku” Moliera (w reż. Roberta Mrongowiusa), żonę Millera w „Intrydze i miłości” F. Schillera (w reż. Jerzego Śliwy), Agnieszkę Warasową w „Kłopotach z mężczyznami” Ireny Jurgielewiczowej (w reż. Modrzewskiej, S. była także asystentką reżyserki). Dn. 13 I 1959 obchodziła w Olsztynie jubileusz pięćdziesięciolecia pracy scenicznej; występami we fragmentach ról Żelaznej w „Pannie Maliczewskiej”, Piastunki w „Antygonie” J. Anouilha i Matki w „Kłopotach z mężczyznami” pożegnała się wtedy z zawodem. Zamieszkała następnie w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie.

S. występowała w partiach operetkowych, sporadycznie nawet operowych, oraz rolach dramatycznych, przeważnie charakterystycznych i komediowych. Była cenioną odtwórczynią ról drugoplanowych, choć miała w dorobku także kreacje pierwszoplanowe (m.in. Dulską). Nabyte w początkach kariery artystycznej umiejętności wokalne wykorzystywała w działalności koncertowej i pracy pedagogicznej. Zmarła 10 I 1978 w Skolimowie, pochowana została na cmentarzu w Powsinie koło Warszawy. Była odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959).

Małżeństwo S-iej ze Stefanem Stoińskim (zob.), zawarte zapewne w r. 1922, było bezdzietne. Ze związku z rzeźbiarzem Henrykiem Kuną (zob.) miała syna Bogdana Urbanowicza (1907–1979), aktora, pseud. Bogdan Łuczkowski.

 

Fot. w ZASP w W.; – Almanach Sceny Polskiej 1977/78, W. 1979; Słown. Teatru Pol., II (fot., bibliogr.); – Czachowska J., Gabriela Zapolska, Kr. 1966; Dzieje sceny olsztyńskiej, 1925–1945–1995, Olsztyn 1995; Lubelski Teatr Dramatyczny 1944–79, Oprac. M. Bechczyc-Rudnicka, L. 1979 s. 101; Państwowy Teatr im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie 1944–94, Rzeszów 1994; Pięćdziesiąt lat Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, Kat. 1976; Po 50 latach pracy – pożegnanie ze sceną, „Głos Olsztyński” 1959 nr 8 (fot.); 75 lat Teatru Polskiego w Poznaniu, P. 1951; Żywot W. J., Dwadzieścia sezonów teatru sosnowieckiego 1919–1939, Kat. 1983; – Nawrat E., Repertuar sceny dramatycznej Teatru Polskiego w Katowicach w latach 1922–1939, W. 1979; – „Kur. Warsz.” 1908 nr 239, 1919 nr 241, 247, 295; „Polska Zachodnia” 1936 nr 69, 80; „Świat i My” 1954 nr 114; – AP w P.: sygn. 15203 (kartoteka mieszkańców m. Poznania); Arch. cmentarza rzymskokatol. w Powsinie: Ks. 1978; Arch. Śląskiej Kult. Muzycz. przy B. Głównej Akad. Muzycz. w Kat.: Afisz; Arch. Teatru im. Jaracza w Olsztynie: Ankieta personalna, życiorys S-iej; Arch. Teatru im. Siemaszkowej w Rzeszowie: Akta osobowe S-iej; B. Śląska w Kat.: Koresp. S-iej, sygn. R. 3236 III; IS PAN: Mater. Słown. Biogr. Teatru Pol., Almanach Sceny Polskiej 1944–59 (wersja elektroniczna); ZASP w W.: Nekrolog S-iej.

Anna Wypych-Gawrońska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Henryk Kuna

listopad 1879 - 1945-12-17 rzeźbiarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Aleksander Augustynowicz

1865-02-07 - 1944-08-23
malarz
 

Wanda Wasilewska

1905-01-21 - 1964-07-29
pisarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Paweł Steller

1895-01-23 - 1974-09-04
malarz
 

Seweryn Smolikowski

1850-01-10 - 1920-10-30
filozof
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.