Sylwester (Lasota) ze Zdziechowa h. Rawa (zm. 1441), spowiednik królewski, dziekan krakowski.
Pochodził z ziemi sandomierskiej, ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej. Był synem bliżej nieznanego Rejnolda (Honolda) ze Zdziechowa.
W r. 1405 rozpoczął S. studia na Uniw. Krak., uzyskując w r. 1408 (lub 1409) stopień bakałarza na Wydz. Sztuk Wyzwolonych. Jeden raz, w r. 1429 w aktach ziemskich lubelskich nazwano go doktorem, co jednak należy uznać za pomyłkę, gdyż w licznych dokumentach królewskich i kościelnych nigdy z tym tytułem nie występował. Przed końcem r. 1422 przyjął święcenia. Wkrótce potem objął kanonię w kapit. sandomierskiej oraz tamtejszą plebanię. Kariera S-a nabrała przyspieszenia, gdy znalazł się on w otoczeniu króla Władysława Jagiełły jako jeden z jego kapelanów; stało się to zapewne dzięki protekcji jego współrodowca, kaszt. krakowskiego Krystyna z Ostrowa, blisko współpracującego z monarchą. W r. 1425 był już S. przełożonym królewskiej kapelli (magister capellae), kiedy jako kanonik sandomierski wystąpił w formule relacyjnej królewskiego dokumentu; jako magister capellae występował do r. 1433. Przed poł. r. 1427 został spowiednikiem królewskim; był nim aż do śmierci. Władysław Jagiełło wysoko cenił S-a, skoro powierzył mu religijne i duchowe wychowanie swego syna Władysława. W jednym z późniejszych dokumentów Władysław III nazwał S-a nauczycielem wiary i moralności swego ojca i swym własnym. S. był również wielokrotnym relatorem dokumentów monarszych. W r. 1433 «honorabilis Lasota» (identyfikowany z S-em) wymieniony został wśród notariuszy zasiadających w sądzie marszałka dworu Mikołaja z Brzezia. Dokument w tej sprawie, zachowany jako wpis do księgi ziemskiej kościańskiej, nie może być jednak wystarczającym dowodem na poważniejsze i długotrwałe zaangażowanie S-a w bieżącą pracę w kancelarii. Zajmowanie podrzędnego miejsca w kancelarii stałoby w sprzeczności z jego pozycją na dworze i zadaniami, jakie tam wykonywał. Relatorem dokumentów monarszych był raczej ze względu na stałą obecność przy Jagielle i Władysławie III. Od początku r. 1433 zasiadał jako kanonik w krakowskiej kapit. katedralnej; w r.n. był już dziekanem. Zapewne w r. 1436 był kanonikiem lwowskim i t.r., po śmierci arcybp. lwowskiego Jana Rzeszowskiego, kapit. lwowska wybrała S-a na jego następcę. Wybór ten początkowo akceptował król Władysław III, lecz przeciwni tej elekcji dostojnicy z rady królewskiej skłonili monarchę (z pomocą woj. mołdawskiego Eliasza, szwagra królowej – matki Zofii Holszańskiej) do zmiany stanowiska. Mimo protestów bp. krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego S. na prośbę króla ustąpił z arcybiskupstwa na rzecz Jana Odrowąża. W r. 1437 zamienił z Mikołajem Lasockim dziekanię krakowską na prepozyturę kolegiaty skalbmierskiej. Był wówczas także kanonikiem przemyskim. W r. 1439 nazwano go omyłkowo prepozytem sandomierskim. W kwietniu 1440 udał się z królem Władysławem III na Węgry. Dn. 12 XI 1441 wystąpił w formule relacyjnej dokumentu królewskiego w Szèkesfehèhervar. Zmarł 30 XI 1441.
Do dziedzicznych dóbr S-a, oprócz Zdziechowa, należała część Piotrowic w ziemi lubelskiej, a od r. 1427 cztery łany w Bychawie, także w ziemi lubelskiej. Dzięki królewskiemu nadaniu wszedł również w r. 1440 w posiadanie Lipnicy w ziemi halickiej.
S. miał dwóch, nieznanych z imienia braci. Jeden z jego bratanków, Goworek Zdziechowski, znalazł się przed r. 1430, dzięki jego protekcji, na dworze Jagiełły jako pokojowiec królewski (cubicularius), później należał do grona dworzan Władysława III, od którego uzyskał urząd podczaszego, a następnie podstolego lubelskiego; dzięki licznym zapisom Jagiełły i Warneńczyka doszedł do znacznego majątku.
Gutkowski K. M., Genealogia Rawiczów Gutkowskich (Gotkowskich) w okresie średniowiecza, „Roczn. Pol. Tow. Herald.”, S. Nowa, T. 1 (12): 1993 s. 29; Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, Oprac. S. Kuraś, W. 1983 s. 180; – Borkowska U., Królewscy spowiednicy, w: Ludzie – Kościół – wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej, W. 2001 s. 186; Krzyżaniakowa J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły, P. 1972–9 I 90, 217, II 135–6; Poniewozik L., Prałaci i kanonicy sandomierscy w okresie średniowiecza, Tor. 2004; Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, L. 1987 s. 97; Sperka J., Szafrańcowie herbu Stary Koń, Kat. 2001; Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, W. 1977 s. 227; Wroniszewski J., Ród Rawiczów. Współrodowcy Warszowiców i Grotowiców, Tor. 1994 s. 62, 64–8, 141, 146, 148, 157; Zawitkowska W., W służbie pierwszych Jagiellonów. Życie i działalność kanclerza Jana Taszki Koniecpolskiego, Kr. 2005; – Acta capitulorum, I–III; Bull. Pol., V; Cod. Univ. Crac., I nr 93; Długosz, Historia, IV; Koczerska M., Zbigniew Oleśnicki i Kościół krakowski w czasach jego pontyfikatu 1423–1455, W. 2004 aneks 1 nr 77, 79, 80, 82, 84, 88; Kod. mogilski; Kod. Mpol., IV; Kod. Wpol., V nr 482, 677, VIII nr 1054, IX nr 1171, 1262, 1336; Kowalski M. D., Zapomniany kalendarz – nekrolog kapituły krakowskiej z XV w., „Nasza Przeszłość” T. 87: 1997 s. 123–45; Księga promocji Wydz. Sztuk Uniw. Krak.; Metryka Uniw. Krak., s. 58; Zbiór dok. katedry i diec. krak., II nr 352; Zbiór dok. mpol., II nr 469, 484, 498, 506, 544, 564, 583, 587, VII nr 2009, 2120, 2123, 2124, VIII nr 2280, 2285, 2289, 2314, 2316, 2336, 2343; – AP w L.: Terr. Lub., ks. 1, 2, 10; Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: Acta Officialia, ks. 5 k. 248v.
Jan Wroniszewski