INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Szymon Pietrzak     

Szymon Pietrzak  

 
 
1888-10-15 - 1979-02-09
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pietrzak Szymon, pseud. Wąchala (1888–1976), rolnik, działacz radykalnego ruchu ludowego, poseł do Sejmu. Ur. 15 X w Zimnej Wodzie w pow. błońskim, był synem Andrzeja, małorolnego chłopa, działacza ruchu ludowego w pow. sochaczewskim, i Marii z Idzików. P. od najmłodszych lat pracował, najpierw jako pastuch, a następnie jako parobek. Był samoukiem. Duży wpływ na niego wywarły wydarzenia 1905 r., które objęły także wieś mazowiecką. W l. 1910–14 odbywał obowiązkową służbę w wojsku rosyjskim. Wkrótce po zdemobilizowaniu, z chwilą wybuchu pierwszej wojny światowej, został z powrotem wcielony do wojska. Brał udział w walkach frontowych, był kontuzjowany. W wojsku zetknął się z agitacją rewolucyjną. W końcu 1917 r. został żołnierzem Gwardii Czerwonej w Odessie i był ranny w wypadku ulicznym. Do kraju powrócił jesienią 1918. Wziął udział w rozbrajaniu Niemców. Wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego – «Wyzwolenie» (PSL-«Wyzwolenie»). W r. 1919 osiadł na pięciomorgowym gospodarstwie rodziców żony Józefy. Rozczarowany do polityki PSL-«Wyzwolenie», związał się w r. 1925 z rewolucyjną Niezależną Partią Chłopską. W t.r. za działalność polityczną przebywał miesiąc w więzieniu płockim. W r. 1927 zaczął gospodarzyć na ojcowskim szesnastomorgowym gospodarstwie w Andrzejowie Duranowskim niedaleko Sochaczewa, powiększonym w wyniku prywatnej parcelacji i wskutek tego zadłużonym. W tym czasie P. rozpoczął współpracę z członkami Komunistycznej Partii Polski w Sochaczewie. Działał w Stronnictwie Ludowym (SL), zdobył duży autorytet wśród chłopów pow. sochaczewskiego. Znany był z nowoczesnych metod uprawy ziemi, ze specjalizacji i zaprowadzonej rachunkowości rolnej. W r. 1937 był delegatem na Kongres SL, podczas którego wystąpił z radykalnym przemówieniem. Zakładał kółka rolnicze, kasy oszczędnościowo-pożyczkowe i spółki mleczarskie.

W latach okupacji niemieckiej dom P-a stał się bazą dla członków Polskiej Partii Robotniczej i partyzantów Gwardii Ludowej (GL) i Armii Ludowej (AL). Wraz z całą rodziną był zaangażowany w walce. Nazywano go «Ojcem partyzantów». W zagrodzie P-a zbierało się dowództwo GL Okręgu Warszawa-Lewa Podmiejska. Zimą 1944 został członkiem SL «Wola Ludu». W lutym 1944 wybrano go na przewodniczącego konspiracyjnej Powiatowej Rady Narodowej (PRN) w Sochaczewie oraz na członka Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) w Warszawie. Po wyzwoleniu organizował władzę ludową w pow. sochaczewskim. Został prezesem Zarządu Powiatowego SL, następnie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (ZSL) do r. 1957. Był członkiem sochaczewskiej PRN i warszawskiej WRN. W r. 1949 założył Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w Andrzejowie Duranowskim i został jej przewodniczącym. W l. 1952–6 był posłem na Sejm (wybrany w okręgu nr 4: Płock). W l. 1949–56 wchodził do Rady Naczelnej ZSL, w l. 1954–6 do Głównej Komisji Kontroli Naczelnego Komitetu Wykonawczego ZSL.

Po odejściu z czynnego życia politycznego P. był honorowym prezesem Powiatowego Komitetu ZSL w Sochaczewie; utrzymywał żywy kontakt ze współtowarzyszami walki w latach okupacji. Napisał wspomnienie pt. Przechadzka w przeszłość (W. 1967). Ogłaszał artykuły wspomnieniowe, udzielił wielu wywiadów. Zmarł 9 II 1976 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu w Sochaczewie. Był odznaczony m.in. Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Partyzanckim; Prezydium Rady Najwyższej Związku Radzieckiego odznaczyło go w r. 1967 Orderem Czerwonej Gwiazdy.

P. był dwukrotnie żonaty: od r. 1919 z Józefą z Majewskich (zm. 1933) i od r. 1935 z Marią z Kwiatkowskich. W pierwszym małżeństwie miał troje dzieci: Henryka, który pozostał na gospodarce, Zofię, zamężną, i Tadeusza (ur. 1926), generała, wiceministra spraw wewnętrznych i dyplomatę w PRL; w drugim małżeństwie miał syna Edwarda, inżyniera.

 

Giza, Władze stronnictw lud., s. 655, 657–60; – Dymek B., Mazowieckie rodziny. Z dziejów walki w szeregach Polskiej Partii Robotniczej, W. 1977 (fot.); tenże, Szymon Pietrzak – droga walki i pracy, „Za Wolność i Lud” 1976 nr 9 (fot.); Dzieje Sochaczewa i ziemi sochaczewskiej. Studia i materiały, W. 1970; Jarecka-Kimlowska S., Szymon Pietrzak, 1888–1976, „Roczniki Dziej. Ruchu Lud.” 1976 nr 18; Ruch ludowy na Mazowszu, Kurpiach i Podlasiu, W. 1975; Trybuna W., Ojciec partyzantów, „Barwy” 1969 nr 1; Warszawa Lewa-Podmiejska 1942–1945. Z walk PPR, GL-AL, W. 1971; Wojtyrowska E., Partyzancki ojciec, „Tryb. Ludu” 1971 nr 240; – Czas wielkiej próby, W. 1969; [Gać S.] Kuba, W powiecie sochaczewskim, „Żołnierz Wolności” 1957 nr 242; Pietrzak T., Podziemny front, W. 1969; Sapińska-Monka T., Partyzanckie ballady, W. 1964; Spraw. stenogr. Sejmu PRL, 1952–56; – „Chłopska Droga” 1967 nr 103–4; „Dzien. Lud.” 1968 nr 125; „Express Wieczorny” 1968 nr 256; „Głos Pracy” 1968 nr 256; „Nasza Tryb.” 1971 nr 240 s. 3 (fot.), 1976 nr 34 (nekrolog, wspomnienie pośmiertne); „Tryb. Ludu” 1976 nr 35 (nekrolog); „Tryb. Mazowiecka” 1968 nr 254; „Zielony Sztandar” 1968 nr 87; „Żołnierz Wolności” 1968 nr 254; „Życie Warszawy” 1968 nr 257–259; – Centr. Arch. KC PZPR: Teczka osobowa P-a, sygn. 8616.

Benon Dymek

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.