Lisiewicz Tomasz Antoni (1857–1930), malarz. Ur. 19 V w Krakowcu, w rodzinie mieszczańskiej, był synem Mateusza i Tekli z Mickowskich. Ukończył szkołę realną w Jarosławiu, po czym podjął studia z zakresu architektury na Politechnice we Lwowie, które wkrótce zamienił na studia artystyczne w Szkole Sztuk Pięknych (SSP) w Krakowie w l. 1878–87. W r. 1879 korzystał ze stypendium z fundacji Głowińskiego, w 1883 otrzymał dwuletnie stypendium rządowe, a w 1885 stypendium krajowe im. Jana Matejski. W r. 1880 SSP nadała L-owi dyplom na złoty medal za obraz Chrystus. W r. 1883 Koło Artystyczno-Literackie zakupiło rysunek L-a nadesłany na konkurs na ilustracje „Balladyny” Słowackiego. W r. 1885 uzyskał w SSP pierwszą nagrodę za perspektywę. W r. 1887 austriacki minister oświaty P. v. Gautsch zakupił (nagrodzony w t. r. medalem na I Wystawie Sztuki Polskiej w Krakowie) obraz L-a Chrystus wychodzący z apostołami po ostatniej wieczerzy i przekazał go do Muzeum Narodowego w Krakowie. W r. 1891 przyznano L-owi stypendium z fundacji Siemianowskich na studia zagraniczne. L. wyjechał do Paryża, ale wrócił stamtąd po kilku dniach, bowiem ukradziono mu wszystkie pieniądze.

L. był malarzem obrazów religijnych, rodzajowych i historycznych, malował także portrety, kwiaty i pejzaże. Posługiwał się głównie techniką olejną, rzadziej akwarelową. Już w trakcie studiów brał udział w wystawach w Krakowie i Warszawie. W Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (TPSP) wystawiał swe obrazy w l. 1884–6, 1888–91, 1893–7, 1899, 1903: Ostatnia taczka, Św. Ludwik (wg szkicu Matejki), Melancholia, Święć się, święć się wieku młody, Śnie na kwiatach, śnie mój złoty… (Bohdan Zaleski), Podanie o rzezi humańskiej, Anioł ziemski i niebiański, Kometa, Projekt kurtyny teatru krakowskiego, Apoteoza Mickiewicza (zakup Tow. Przyjaciół Nauk w Poznaniu), W parku, A gdzie verbum nobile?, Wiosenne kwiaty, Romans dwóch stawów, Jutrzenka zaranna, Gwiazda morza (oba w kościele w Rudkach), Kosiarz i kwiaty, Nad rzeką Prosną, Dzika róża, Chrystus i lilie. W Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie wystawiał obrazy w l. 1884–5, 1890–1 (Rycerz z XVI wieku, Najśw. Panna Różańcowa, Portret damy), a w warszawskim Salonie Aleksandra Krywulta w l. 1885, 1879, 1901, 1902 (Czy kości te z martwych powstaną, Lalinki, Chrystus, trzy studia, pt. Krwawy las, oraz Chłopaki, Las, Młodzieńczy las i Pieśń wiosenna). Wystawiał również we Lwowie w r. 1894 i w tamtejszych TPSP (np. w r. 1929).

Matejko zatrudniał L-a przy realizacji projektów malarskich w kościołach, np. witraży w katedrze przemyskiej i lwowskiej oraz kompozycji ściennych dla auli Politechniki we Lwowie i in., a przede wszystkim przy polichromii kościoła Mariackiego w Krakowie (od r. 1889). W r. 1903 L. mieszkał w Parczewie, lecz głównym miejscem jego pobytu był rodzinny Krakowiec, zwłaszcza gdy wskutek nieszczęśliwego wypadku na manewrach na pewien czas postradał wzrok. Znajdował oparcie w rodzinie Szeptyckich z Przyłbic. Mieszkał też w Wielkopolsce, angażowany jako malarz przez Szembeków. Udzielał również lekcji rysunków we dworach. Religijne obrazy malował dla kościołów: w Krakowcu (Św. Izydor Oracz), pojezuickiego w Przemyślu oraz w Korczynie, Rożnowie, Opatowie i Siemianicach (Św. Wojciech, Św. Kinga, Św. Kazimierz, Św. Jolanta). Pod wpływem prześladowań w zaborze pruskim polskich chłopów namalował obraz Raum für alle hat die Erde. Myślał o wielkich kompozycjach malarskich na miarę Matejki, szkicując, nigdy zresztą nie zrealizowane w obrazach, tematy: Zmierzch bogów słowiańskich, Kazimierz Wielki na ostatnim polowaniu, Uczta u margrafa Gereona, Ukrzyżowanie, Pochodnie do piekieł i in. W celach zarobkowych podejmował się malowania portretów, nie pozostawił jednak godnych uwagi prac z tego zakresu. Z dzieł ilustratorskich L-a wspomnieć należy ilustracje do ballady Władysława Bełzy „Dobry syn”. Po pierwszej wojnie światowej wykonał kilka kompozycji malarskich: Wojna, Pokój, Nierówne siły, Przysięga Kościuszki (dla ratusza w Lesznie), Sen nenufarów, Świtezianka. L. pisał wiersze, wydał dwa poematy: Aria i Genezis, pozostające pod wpływem poezji Słowackiego. Inne utwory, np. wolny przekład „Psalmów” Dawida lub aforyzmy o etycznym wydźwięku, pozostały w rękopisach lub zaginęły. L. zmarł 25 VIII 1930 w Krakowcu.

Autoportret, reprod.: Świeykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Fot. (W. Kozickiego Zapomniany artysta), reprod. „Tyg. Ilustr.” 1931 nr 32 s. 623–4; – Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler; Słown. Artystów Pol., V; Katalog Ilustr. Wystawy Sztuki Współczesnej we Lwowie 1894, Lw. 1894; Katalog pierwszej wielkiej wystawy sztuki polskiej w Krakowie we wrześniu 1887 roku, Kr. 1887; Wiercińska J., Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w l. 1860–1914, Wr.–W.–Kr. 1969; – Badecki K., Zbiory Bolesława Orzechowicza, Lw. 1922; Bąkowski K., Dzieje Krakowa, Kr. 1911 s. 358; tenże, Kościół N. P. Maryi w Krakowie, Kr. 1913 s. 37–8; Dokładny przegląd krytyczny pierwszej ogólnej wystawy sztuki polskiej… pod red. S. Tomkowicza, Kr. 1887 s. 32–3; Mycielski J., Sto lat dziejów malarstwa polskiego, Kr. 1896; Płażewska M., Warszawski Salon Aleksandra Krywulta (1880–1906), „Roczn. Muz. Narod. w W.” T. 10: 1966; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych; – „Bibl. Warsz.” 1883 t. I z. 1 nr 55; „Biesiada Liter.” 1884 nr 50 s. 373, 1885 nr 24 s. 378, 1887 nr 42 s. 263, 1910 II półr. nr 49 s. 456; „Kłosy” 1884 nr 1909 s. 295, 1885 I półr. nr 1036 s. 303, 1887 nr 1162 s. 212, nr 1163 s. 231, 1889 nr 1265 s. 203; „Sztuki Piękne” 1925 s. 113; „Świat” 1910 nr 44 s. 20; „Tyg. Illustr.” 1883 I półr. nr 2 s. 28, 1886 I półr. nr 158 s. 32, nr 207 s. 390, 1887 II półr. nr 291 s. 111, 234, 1888 I półr. nr 237 s. 191, 1889 I półr. nr 274 s. 207, 1891 II półr. nr 19 (97) s. 294, 1893 II półr. nr 23 (205) s. 367, 1896 II półr. nr 37 s. 730–1, 1902 I półr. s. 136 1906 II półr. nr 49 s. 1083, 1909 nr 50 (2614) s. 1056, 1939 I półr. nr 24 s. 472; „Ziemia” T. 11: 1926 s. 75.

Ignacy Trybowski