INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tomasz Witold Szalewicz      Tomasz Szalewicz, wizerunek na podstawie ilustracji prasowej.

Tomasz Witold Szalewicz  

 
 
1890-11-06 - 1961-12-24
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szalewicz Tomasz Witold (1890–1961), ziemianin, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Ur. 6 XI (25 X st.st.) w Kołdyczewie (pow. baranowicki), był synem Bronisława Józefata (zm. 1893), ziemianina, działacza Mińskiego Tow. Rolniczego, i Aleksandry z Bykowskich-Łopott (zm. 1940), w l. 1904–7 organizatorki nauczania dla dzieci wiejskich, w l. 1919–23 przewodniczącej Koła Gospodyń Wiejskich w Baranowiczach, kierującej tamtejszym Oddziałem PCK i Kołem Zjednoczonych Ziemianek (do r. 1930), bratankiem Karola Tadeusza Szalewicza (zob.). Miał siostrę Aleksandrę (1892–1978), zamężną z Czesławem Krupskim (ur. 1889).

S. uczył się w Gimnazjum Filologicznym w Mińsku, gdzie pełnił funkcję wiceprezesa kółka Bratniej Pomocy. Naukę kontynuował w Petersburgu. Od r. 1911 był słuchaczem Studium Rolniczego UJ; działał wówczas w Kole Rolników jako bibliotekarz, członek Zarządu, a w r. akad. 1912/13 – wiceprezes. W r. 1914 objął majątek w Kołdyczewie, jednak po wybuchu pierwszej wojny światowej opuścił go i dla uniknięcia mobilizacji wstąpił do kolumny rosyjskiego Czerwonego Krzyża. W maju 1917 został wybrany do Komitetu Wykonawczego Rady Polskiej Ziemi Mińskiej. Jesienią t.r. wstąpił do stacjonującego w Dukorze pod Mińskiem 1. Pułku Ułanów Polskich (Krechowieckich), podlegającemu I Korpusowi Polskiemu. Był w szwadronie osłaniającym w lutym 1918 delegację I Korpusu na czele z płk. Bolesławem Mościckim, udającą się do Warszawy, do Rady Regencyjnej; ekspedycja została zatrzymana przez bolszewików, a S. wskutek odmrożenia nogi trafił na trzy miesiące do szpitala. W czerwcu t.r. wybrano go ponownie do Komitetu Wykonawczego Rady Polskiej Ziemi Mińskiej. W lipcu wrócił do zniszczonego w czasie walk frontowych Kołdyczewa.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pracował S. jako referent rolny w Starostwie Powiatowym w Baranowiczach. W szeregach ochotniczego 216. p. artyl. polowej uczestniczył w październiku 1920 w wyprawie gen. Lucjana Żeligowskiego na Wilno. W Baranowiczach współorganizował powiatowy Związek Ziemian, po czym został jego przewodniczącym; stał też na czele komisji rewizyjnej Syndykatu Rolniczego. Następnie był ławnikiem komisji oddłużeniowej przy Wileńsko-Nowogródzkiej Izbie Rolniczej dla większej własności oraz kierował Spółką Wodną «Szczara». Zasiadał w Radzie Gminnej w Horodyszczu (przewodniczył komisji rewizyjnej) i Radzie Powiatowej w Baranowiczach (przewodniczył komisji rewizyjnej Wydz. Powiatowego); organy te reprezentował w Związku Gmin Wiejskich, a potem w założonym w r. 1930 Związku Powiatów RP. Ponadto kierował komisją oszczędnościowo-oddłużeniową dla samorządu woj. nowogródzkiego oraz Komunalną Kasą Oszczędności w Baranowiczach; w tamtejszym Urzędzie Skarbowym należał do komisji podatku dochodowego.

W wyborach parlamentarnych 1928 r. działał S. w Ziemiańskim Komitecie Wyborczym Okręgu Nowogródzkiego, popierającym BBWR. W l. 1935–8 był posłem na Sejm RP z okręgu nr 52 (powiaty baranowicki, nieświeski i stołpecki). Jako sprawozdawca komisji administracyjno-samorządowej referował opinię o rządowym projekcie ustawy o zmianie rozporządzenia prezydenta RP z 23 XII 1927 o granicach państwa (17 VI 1936) oraz uczestniczył w dyskusji nad preliminarzami budżetowym Min. Skarbu na l. 1937/8 (24 II 1937) i nad nowelizacją ustawy o mleczarstwie (25 II 1938). Złożył też dwie interpelacje: do ministrów spraw wewnętrznych oraz rolnictwa i reform rolnych w sprawie niewłaściwego interpretowania art. 22 tymczasowych przepisów prasowych z 7 II 1919 przez star. grodzkiego w Wilnie i Dyrekcję Lasów Państw. (23 II 1937) oraz do ministra skarbu w sprawie byłych banków rosyjskich – szlacheckich i włościańskiego (27 VII t.r.). Podpisał ogłoszoną 29 IV 1938 deklarację grupy posłów Obozu Zjednoczenia Narodowego, potępiającą decyzję szefa Obozu gen. Stanisława Skwarczyńskiego o wykluczeniu z organizacji posła Jerzego Budzyńskiego.

Po wybuchu drugiej wojny światowej w r. 1939 opuścił S. z rodziną Kołdyczew i udał się do Wilna, następnie do Warszawy. Po r. 1945 zamieszkał w Gorzowie Wpol. Współtworzył „Listę ziemian pow. baranowickiego, woj. nowogródzkiego” (mszp. w zbiorach Krzysztofa Jasiewicza). Zmarł 24 XII 1961 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kw. 127 rząd VI grób 20). Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej.

W małżeństwie z Heleną z Brochockich (1898–1970), przewodniczącą Koła Młodych Ziemianek na terenie powiatów szczuczyńskiego i lidzkiego, po r. 1929 przewodniczącą Koła Ziemianek w pow. baranowickim i przewodniczącą koła hodowców koni pow. baranowickiego, od 2 X 1945 nauczycielką języka angielskiego w Miejskim Gimnazjum i Liceum w Gorzowie Wpol., miał S. dwoje dzieci: Krzysztofa (1931–1986), inżyniera rolnika, i Zofię (ur. 1933), inżyniera włókiennika, zamężną z Alfredem Baneckim (ur. 1929).

 

Album-Skorowidz Senatu i Sejmu 1935–40, (fot.); Enc. powstania warsz., IV; Kto był kim w Drugiej RP?, (fot.); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Szalewicz A., Rodopis Szalewiczów. Czy wszyscy pochodzimy od jednego przodka, W. 2008; – Aftanazy R., Materiały do dziejów rezydencji, W. 1986 IIA; Fałowski J., Mniejszość żydowska w Parlamencie II Rzeczypospolitej, Kr. 2006; Gasztold T., Nad Niemnem i Oszmianką. Z dziejów Armii Krajowej na Wileńszczyźnie i Nowogródczyźnie, Koszalin 1991; Jasiewicz K., Zagłada polskich Kresów. Ziemiaństwo polskie na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczpospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941. Studium z dziejów zagłady dawnego narodu politycznego, W. 1998; Jędruszczak T., Piłsudczycy bez Piłsudskiego. Powstanie Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1937 roku, W. 1963; Życka L., Łęska M., Działalność popowstaniowa Polaków na ziemi mińskiej, W. 1939; – Godlewski J., Na przełomie epok, W. 1990; Janiczakówna-Szykszanin D., 281 dni w szponach NKWD, Bydgoszcz 1997; Rdułtowski K., Notatki z wygnania, Wr. 1996; Spraw. stenogr. Sejmu 1922–39, (za l. 1935–8); Szalewicz J., Ziemianin i poseł, w: Emeryk Hutten Czapski 1897–1979. Szkic biograficzny i wspomnienia współczesnych, Londyn 1986; Szymanowski G., Dwanaście lat – wspomnienia z lat 1927–1939, Tor. 1998; Wańkowicz M., Anoda i katoda, W. 1981 I 141–53; Woyniłłowicz E., Wspomnienia 1847–1928, Wil. 1931 I; Wspomnienia generała Zygmunta Podhorskiego. Fragmenty wybrane, „Pam. Kijowski” T. 4: 1980; – Arch. UJ: sygn. SR 79, 81, 83; – Mater. Red. PSB: Wypis z aktu zgonu; – Informacje Moniki Kowalskiej z Gorzowa Wpol.

Mariusz Ryńca

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Machulski

1928-07-03 - 2008-11-20
aktor filmowy
 

Tomasz Niewodniczański

1933-09-25 - 2010-01-03
bibliofil
 

Konstanty Rokossowski

1896-11-21 - 1968-08-03
marszałek Polski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Antoni Bonifacy Przeborski

1871-05-14 - 1941-05-24
fizyk
 

Stanisław Sierosławski

1877-05-08 - 1941-10-06
dziennikarz
 

Jan Kilarski

1882-02-21 - 1951-01-07
krajoznawca
 

Antoni Szałowski

1907-04-21 - 1973-03-21
kompozytor
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.