INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wacław Julian Paszkowski     

Wacław Julian Paszkowski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Paszkowski Wacław Julian (1881–1950), inżynier technolog, profesor Politechniki Warszawskiej, minister komunikacji. Ur. 14 III w Warszawie, był synem Macieja, inżyniera technologa, dyrektora kolei nadwiślańskiej, potem moskiewsko-brzeskiej, i Marii z Groerów, bratankiem Wiktora (zob.). Uczęszczał początkowo do V Rządowego Gimnazjum Klasycznego w Warszawie, a ukończył gimnazjum w Kałudze, dokąd ojciec był zmuszony się przenieść w r. 1892. W l. 1899–1904 P. studiował na wydziale mechanicznym Instytutu Technologicznego w Petersburgu i uzyskał stopień inżyniera technologa. Od jesieni 1904 do pocz. 1906 r. pracował jako projektant konstrukcji żelaznych i dźwigów w fabryce Tow. Akcyjnego «Wł. Gostyński i S-ka» w Warszawie. Zaprojektował m. in. żelazne konstrukcje wież kościoła Zbawiciela w Warszawie. Następnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych; pracował tu m. in. w Tow. Kolei Żelaznej «Illinois Central» oraz w Tow. Kolei Żelaznej «Chicago, Milwaukee and St. Paul», projektując żelbetowe mosty kolejowe oraz nadzorując ich realizację. Po powrocie do kraju w poł. 1908 r. wstąpił do biura budowy nowego mostu w Warszawie (obecnie most Poniatowskiego), gdzie wykonał projekt żelbetowej konstrukcji wiaduktu w Alei 3 Maja, a następnie do r. 1913 stał na czele nadzoru technicznego przy tej budowie. Od r. 1911 prowadził w redakcji „Przeglądu Technicznego” dział «Żelazo-Beton». W r. 1914 otworzył własne biuro projektowe, prowadzące również porady techniczne w zakresie stosowania żelbetu, czynne do wybuchu pierwszej wojny światowej.

W l. 1914–15 P. wykładał żelbetnictwo na Kursach Architektonicznych, zorganizowanych dla studentów, którym wybuch wojny uniemożliwił kontynuowanie studiów w zagranicznych uczelniach. W l. 1915–17 uczył w szkole technicznej Władysława Piotrowskiego, a w r. 1916/17 na kursie ogólnym i kursach dla techników drogowych przy Tow. Kursów Naukowych. W okresie pierwszej wojny światowej pracował też społecznie w Radzie Głównej Opiekuńczej. We wrześniu 1915 został powołany na członka Komisji Politechnicznej zorganizowanej przy Wydziale Oświecenia Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy i brał udział w opracowywaniu programów i organizacji Politechniki Warszawskiej. W r. 1917 wykładał zastępczo budownictwo przemysłowe na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Warszawskiej. Od r. 1918 do śmierci wykładał żelbetnictwo na Wydziale Inżynierii Lądowej, od r. 1919 jako profesor nadzwycz., a od r. 1937 profesor zwycz. Również od r. 1918 był wykładowcą budownictwa żelazo-betonowego na Wydziale Architektury. W r. 1925/6 wykładał na Kursach Budowy Maszyn i Elektrotechniki, w l. 1938–9 technologię betonu i budownictwa żelbetowego w Wyższej Szkole Inżynierii Wojskowej w Warszawie. W r. 1928 mianowano P-ego członkiem Komisji Dyscyplinarnej warszawskich wyższych uczelni. W l. 1929–32 był P. dziekanem Wydziału Inżynierii Lądowej. W r. 1933/4 brał udział w opracowaniu programu studiów połączonych Wydziałów Inżynierii Lądowej i Wodnej. W r. 1936 zorganizował na Politechnice Warszawskiej specjalną pracownię dla badania betonu.

W r. 1918 P. był (23 X – 4 XI) ministrem komunikacji w rządzie Józefa Świeżyńskiego. W lipcu 1920 został powołany na członka Komitetu Przemysłowego przy Min. Spraw Wojskowych, a następnie brał udział w wojnie polsko-radzieckiej jako kanonier w 1 p. artylerii polowej. W l. 1921–3 z ramienia Min. Przemysłu i Handlu likwidował demobil wojenny (pisał o tym w pracy Likwidacja demobilu wojskowego, „Przem. i Handel” 1922 i odb.). W r. 1923 założył przedsiębiorstwo budowlano-inżynieryjne «W. Paszkowski, F. Próchnicki i S-ka», w którym był przewodniczącym zarządu i kierownikiem prac inżynierskich. Uczestniczył jako projektodawca i kierownik robót we wznoszeniu warszawskich budowli, jak gmach Państwowej Szkoły Higieny przy ul. Chocimskiej, gmach rozdzielczy, kotłownia i fundamenty pod turbogeneratory w Elektrowni Warszawskiej, hala fabryczna w Zbrojowni na Pradze, magazyny na ul. Stawki. Projektował i budował także przyczółki i filary mostów na Pilicy, Szczarze i Narwi. We wrześniu 1939 był członkiem Komitetu Obywatelskiego, kierowanego przez Stefana Starzyńskiego. W l. 1939–40 dzięki pomysłowości P-ego uratowano przed rozbiórką wiele warszawskich domów uszkodzonych w czasie działań wojennych. W okresie okupacji P. brał udział w tajnym nauczaniu. Po r. 1945 był dyrektorem Oddziału Inżynieryjnego Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego w Warszawie. Kierował wówczas odbudową mostu kolejowego pod Cytadelą w Warszawie, a także mostów na Wiśle w Dęblinie i w Sandomierzu.

P. był członkiem zwycz. Tow. Naukowego Warszawskiego (od r. 1930), członkiem Akademii Nauk Technicznych (od r. 1932) i przez pewien czas sekretarzem jej Wydziału Nauk Inżynierskich, od r. 1930 prezesem Rady Cementowej Związku Cementowni Polskich. Przewodniczył w t. r. komitetowi budowy gmachu YMCA w Warszawie, a w r. 1931 komitetowi organizacyjnemu I Zjazdu Żelbetników Polskich. Uczestniczył w r. 1932 w międzynarodowym kongresie «Des Ponts et Charpentes» w Paryżu. Współorganizował w r. 1934 Polski Związek Inżynierów Budowlanych, był w l. 1945–8 jego prezesem. W l. 1935–9 i 1945–7 przewodniczył Komisji Cementu, Betonu i Żelbetu Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. W zakresie technologii betonu był jednym z wybitniejszych w świecie badaczy i twórcą własnej szkoły. Stworzył oryginalne metody projektowania składu betonu, rozróżniania granulometrycznego piasku od żwiru, a także określenia zawartości pyłów w kruszywie. Do ważniejszych jego prac naukowych z tej dziedziny należą: Żelbetnictwo (W. 1919, 1922 cz. 1, 1925 cz. 2), Racjonalne wytwarzanie betonu w świetle prac amerykańskich („Przegl. Techn.” 1926 i odb. W. 1926), Kruszywo jako materiał do wyrobu betonu („Przegl. Budowlany” 1930), Fizyczne cechy piasku w betonie („Cement” 1933), Projekt przepisów obliczania i wykonania robót betonowych i żelbetowych (W. 1933), Beton o przewidzianej wytrzymałości („Przegl. Techn.” 1934, odb. W. 1934), Nowe poglądy w technologii betonu („Przegl. Budowlany” 1936), Tabele do obliczania przekrojów żelbetowych (W. 1946), Technologia betonu (W. 1946, 1950), Teoria żelbetu (w: „Podręcznik Inżynierii”, W. 1948 i odb. W. 1948, 1950). P. publikował także prace z zakresu statyki i wytrzymałości, jak np. Belki ciągłe w ramownicach piętrowych („Przegl. Techn.” 1923), Wykresy do wyznaczania naprężeń w belkach żelbetowych („Przegl. Techn.” 1926) i Badania (własne) nad współpracą betonu z żelazem w konstrukcji żelbetowej poddanej zginaniu (w: „Prace I Polskiego Zjazdu Żelbetników” 1931). Ponadto opublikował kilka artykułów o charakterze sprawozdawczym, m. in. w „Przeglądzie Budowlanym” 1930, 1931, 1936. P. zmarł w Warszawie 6 VII 1950 i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.

W małżeństwie z Janiną z Kniaziołuckich (zm. 1971) P. miał dwie córki: Annę Dembińską, plastyczkę, i Janinę Błaszkowską, psychologa, oraz trzech synów: Macieja, chemika zamieszkałego w Argentynie, Andrzeja, prawnika, i Tomasza, zamieszkałego we Włoszech.

 

Bibliogr. Warszawy. Wydawn. ciągłe 1904–18; toż za l. 1919–28; toż za l. 1944–54; Enc. Warszawy; W. Enc. Powsz. (PWN); Współcześni polscy działacze polityczni. Mała encyklopedia, W. 1919; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Peretiatkowicz–Sobeski, Współcz. kultura pol.; Zagórowski, Spis nauczycieli, II; – Akademia Nauk Technicznych 1920–1932, W. 1932 s. 41–3; toż za l. 1933–7, W. 1937 s. 25; Bartoszewski W., 1859 dni Warszawy, Kr. 1974; Kolenkiewicz M., Wynik prób laboratoryjnych dozowania składników betonu według metody W. P-ego, W. 1934; Księga pamiątkowa inżynierów, W. 1933 I 71, 73, 77, 95; 50 lat Wydziałów Inżynierii Budowlanej… Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1966 s. 15, 64, 575–9 (fot.); Politechnika Warszawska 1915–1925, W. 1925 s. 7, 101, 162, 249; Politechn. Warsz. 1915–65, (fot.); Wierzbicki W., Pamięci prof. W. P-ego, „Przegl. Budowlany” 1950 nr 11 s. 527 (fot.); Żenczykowski W., Wacław Paszkowski, „Życie Nauki” 1951 nr 1/2 s. 113–15; Żórawski K., Wacław Paszkowski (1881–1950), „Roczn. Tow. Nauk. Warsz.” R. 43: 1950 s. 214–16; – Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, W. 1966 I; – „Stolica” 1971 nr 23 (dotyczy żony P-ego); „Życie Warsz.” 1950 nr 187 s. 7; – AAN: Akta personalne Min. Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, teczka nr 4911; – Informacje Anny Dembińskiej z Wrocławia oraz Haliny Świetlickiej z Warszawy.

Stanisław Konarski

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to tekst zaktualizowany, uwzględniający opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.  

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.