INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wacław Staniszewski     
Biogram został opublikowany w latach 2003-2004 w XLII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Staniszewski Wacław (1886–1941), ekonomista, dyrektor Państwowego Banku Rolnego, podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu. Ur. 7 I w Stefanowie (pow. sieński, gub. mohylewska), w rodzinie ziemiańskiej, był synem Konstantego (zm. 1892), właściciela Stefanowa, i Jadwigi. Dziadem S-ego był Józef (1804–1880), właściciel Gaworów (Howorów, gub. mohylewska), absolwent Wydz. Fizyczno-Matematycznego Uniw. Wil. (1821), członek Związku Filaretów, który w École des Beaux-Arts w Paryżu uczył się malarstwa i rzeźby u G. Lethiere’a, po powrocie (1824) był aresztowany w związku z procesem filaretów, potem osiadł w swych dobrach. Stryjem S-ego był Michał (1836–1863), oficer armii rosyjskiej, który uzyskawszy dymisję, wziął udział w powstaniu styczniowym 1863 r. na Kowieńszczyźnie, był jednym z bliskich współpracowników Zygmunta Sierakowskiego, w maju w Sznurkiszkach pod Birżami dostał się do niewoli rosyjskiej i z rozkazu M. Murawiewa został rozstrzelany 20 VII w Wilnie.
 
S. ukończył gimnazjum w Mohylewie (1904) i Wydz. Ekonomiczny Inst. Politechnicznego w Petersburgu (1910). Następnie w Monachium kontynuował studia w zakresie bankowości i napisał tam pracę o polityce dyskontowej banków emisyjnych. W l. 1912–14 pracował kolejno jako pomocnik buchaltera i kalkulator w moskiewskiej firmie braci Kerling oraz inspektor w Petersburskim Tow. Ubezpieczeń. Po wybuchu pierwszej wojny światowej, zmobilizowany do armii rosyjskiej, ukończył oficerską Szkołę Wojskową Aleksandryjską (specjalność saperska) i objął dowództwo kompanii inżynieryjnej w 174. DP. Dn. 4 IX 1917 wstąpił do formowanego na Białorusi I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, został intendentem w 1. Pułku Inżynieryjnym. Po rozbrojeniu korpusu przez Niemców w Bobrujsku był prezesem jednej z komisji oddawczo-szacunkowych (czerwiec–wrzesień 1918). Potem przybył do Warszawy i na początku listopada t.r. uzyskał posadę referenta (z czasem starszego referenta) w Wydz. Spraw Agrarnych Min. Rolnictwa i Dóbr Królewskich w rządzie Rady Regencyjnej Król. Pol. (wkrótce Min. Rolnictwa i Dóbr Państw. RP). Dn. 20 XI otrzymał przeniesienie do rezerwy ze stopniem podporucznika. Dn. 12 VII 1919 awansował na radcę w MRiDP (funkcję objął 1 VIII). Wszedł w skład Zarządu Likwidacyjnego Banku Włościańskiego oraz Komisji Organizacyjnej Polskiego Państw. Banku Rolnego (PPBR), przeznaczonego do popierania rozwoju rolnictwa, przemysłu rolnego i modernizacji wsi. Dn. 1 III 1920 został wicedyrektorem PPBR, odpowiedzialnym za Dział Hipoteczno-Prawny. Zmobilizowany w czasie wojny polsko-sowieckiej t.r., służył przez cztery miesiące w randze porucznika wojsk technicznych.
 
Na początku października 1920, po wyreklamowaniu z wojska, objął S. stanowisko dyrektora generalnego PPBR, wtedy jeszcze tymczasowo, zaś od r. 1921 już na stałe. T.r. bank zmienił nazwę na Państw. Bank Rolny (PBR). Podczas reorganizacji w r. 1924 otrzymał S. funkcję dyrektora. Po przewrocie majowym 1926 r. zażyłe stosunki związały go z elitą obozu sanacyjnego, m.in. z Edwardem Rydzem-Śmigłym, Bogusławem Miedzińskim, Czesławem Michałowskim. W sytuacji, gdy prezesi banku pochodzili z nadania politycznego i nie byli fachowcami w dziedzinie bankowości (m.in. Seweryn Ludkiewicz, Kazimierz Stamirowski), odgrywał w zarządzaniu nim samodzielną rolę. Reprezentował PBR przy zakładaniu wraz z Bankiem Polskim i Bankiem Gospodarstwa Krajowego nowej instytucji zajmującej się konwersjami wierzytelności rolniczych; po jej ukonstytuowaniu się (29 V 1933) p.n. Bank Akceptacyjny, wszedł w skład Rady Nadzorczej. W r. 1934, po ustąpieniu Leopolda Hebdy, został naczelnym dyrektorem PBR. Dn. 1 VI t.r. otrzymał nominację na podsekretarza stanu w Min. Skarbu przy ministrze Władysławie Marianie Zawadzkim; zajmował się opracowywaniem rocznych budżetów państwa. Równocześnie zasiadał w Radzie Nadzorczej PBR, a po przejęciu przez państwo większościowego pakietu akcji w Banku Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu, został prezesem jego Rady Nadzorczej. Dn 17 II 1936 powrócił na stanowisko dyrektora naczelnego PBR. Uczestniczył w naradach szefów banków państwowych na temat ustalania zasad polityki finansowej państwa i działał w Tow. Ekonomistów i Statystyków Polskich; bronił polityki interwencjonizmu państwowego przed atakami zwolenników «hiperliberalizmu». Opublikował artykuł pt. Dorobek dwudziestolecia Państwowego Banku Rolnego („Bank” R. 6: 1938 nr 12). W Adamowie pod Warszawą (obecnie Zalesie Dolne) wzniósł willę wg projektu Mariana Lalewicza.
 
Po wybuchu drugiej wojny światowej, we wrześniu 1939, wziął S. udział w ewakuacji banków państwowych do Paryża. Dn. 12 XII t.r. objął przewodniczenie Komisji ds. PBR, której zadaniem było uregulowanie interesów banku zagranicą oraz organizacja pomocy dla jego pracowników i ich rodzin. Równocześnie był przewodniczącym Komisji do Uporządkowania Spraw Międzynarodowego Tow. Osadniczego, powołanej dla inwestowania w spółki działające poza granicami Polski. Po zajęciu Francji przez armię niemiecką przedostał się przez Angers, Perigueux i Tuluzę do Londynu (25 VI). Zmarł tam nagle 21 XII 1941 z powodu skrzepu, pochowany został na St. Mary’s Catholic Cemetery w dzielnicy Paddington. Odznaczony był m.in. Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.
 
W małżeństwie zawartym 29 VI 1918 w Bobrujsku ze Stanisławą (Stellą) Wiśniewską (1894 – 20 II 1964), córką Wacława i Antoniny z Koców, miał S. dzieci: Stefana (ur. 21 VI 1919), Andrzeja (ur. 29 III 1922) i Marię (ur. 1926), z których dwoje młodszych mieszkało po wojnie w Londynie.
 
 
 
Fot.: „Świat” 1928 nr 19 s. 28; – Grodziska, Polskie groby Londynu; Morawski W., Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, W. 1998; Słown. Geogr. (Stefanowo); – Majewski J. S., Tomiczek M., Lalewicz w Zalesiu, „Spotkania z Zabytkami” R. 18: 1994 nr 7 s. 38–9; Morawski W., Państwowy Bank Rolny, „Gaz. Bankowa” 1989 nr 51–52 s. 8; Stabrowa W., Bank Związku Spółek Zarobkowych S.A. w Poznaniu, tamże 1989 nr 39 s. 12; – Demboveckij A. S., Opyt opisanija Mogilevskoj gubernii, Mogilev na Dnepre 1894 III; Roczn. Polit. i Gosp., 1932 s. 763, 1933 s. 513, 1934 s. 449, 457, 1935 s. 131, 251–2, 1937 s. 649, 1939 s. 965; Woreyd. Almanach, W. 1929/30; – Dąbrowska M., Dzienniki 1914–1925, Oprac. T. Drewnowski, W. 1998 I; Gruber H., Wspomnienia i uwagi, Londyn [b.r.w]; Ivánka A., Wspomnienia skarbowca 1927–1945, W. 1964; Jałowiecki M., Requiem dla ziemiaństwa, Oprac. M. Jałowiecki, W. 2003 s. 143; Jędrzejewicz J., W służbie idei, Londyn 1972; Lednicki W., Pamiętniki, Londyn 1963 I; Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, Red. M. Zgórniak, Oprac. W. Rojek przy współpracy A. Suchcitza, Kr. 1998 IV; Sprawozdania z działalności Państwowego Banku Rolnego, 1919–38, W. 1923–39; – „Bank” R. 1: 1933 nr 2 s. 74, nr 5 s. 78, R. 2: 1934 nr 3 s. 257–8; „Dzien. Pol.” 1941 nr 447 (nekrologi); „Ilustr. Kur. Codz.” 1934 nr 149; „Świat” 1927 nr 27 s. 51–2 (fot.), 1930 nr 26 s. 16 (fot.); „Światowid” 1927 nr 23 s. 16 (fot.); – AAN: Min. Rolnictwa i Reform Rolnych, sygn. 60 (akta personalne S-ego, fot.), PBR, sygn. 1–255, 425–481, 946–950; B. Pol. w Londynie: Kartoteka B. O. Jeżewskiego (dot. żony S-ego, Stelli).
 
Bibliogr. dot. Józefa i Michała Staniszewskich: D’jakov V. A., Dejateli russkogo i pol’skogo osvoboditel’nogo dviženija v carskoj armii 1856–1865 godov, Moskva 1967; Słown. Geogr. (Dubrawa Biała, Gawory); – Nowolecki, Pamiątka dla rodzin pol., I 148; Pigoń S., Głosy z przed wieku, Wil. 1924; Urbański A., Memento kresowe, W. 1929 s. 115–17; Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswil 1913 s. 292, 294; – Arch. Filomatów, Cz. 2 t. 3; Lednicki W., Pamiętniki, Londyn 1963 I; – „Czas” 1863 nr 179.
 
                                                                                                                                                                                                                                    Mariusz Ryńca
 
 
 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.