INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Walenty Skowid  

 
 
1609-02-12 - 1687-05-15
Biogram został opublikowany w latach 1997-1998 w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Skowid Walenty (1609–1687), jezuita, profesor Akad. Wil., matematyk, prawnik. Ur. 12 II w W. Ks. Lit., zapewne na Żmudzi.

Po ukończeniu retoryki w szkołach jezuickich S. wstąpił do zakonu jezuitów 6 VIII 1624. Dwuletni nowicjat (1624–6) odbył w Wilnie przy kościele św. Ignacego pod kierunkiem Szymona z Błonia (Blonensisa). Roczne seminarium nauczycielskie (retoryka dla jezuitów) ukończył w Połocku pod kierunkiem Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (1626–7). Filozofię studiował pod kierunkiem Andrzeja Milewskiego w Pułtusku (1627–30). Następnie był lektorem (czytającym do stołu) w domu profesów w Warszawie lub Wilnie (1630–1). Potem wrócił do Pułtuska, gdzie przez rok uczył gramatyki (1631–2), a następnie poetyki w Płocku (1632–3). Teologię studiował w Akad. Wil. (1633–7) i tamże przyjął w r. 1636 święcenia kapłańskie.

Po odbyciu rocznego studium duchowości i prawa zakonnego (tzw. trzeciej probacji) w Nieświeżu (1637–8), kierował przez rok sprawami gospodarczymi kolegium w Orszy (1638–9), potem był profesorem matematyki w Akad. Wil. (1639–42), a następnie w Nieświeżu (1642–3), gdzie złożył dn. 16 XI 1642 uroczystą profesję czterech ślubów zakonnych. Przez rok przygotowywał się do wykładów z filozofii oraz spełniał obowiązki duszpasterskie w Smoleńsku (1643–4). Później prowadził tamże dwuletni kurs filozofii dla świeckich (1644–6) oraz przez rok był prefektem szkół średnich i wyższych, czyli studiów filozoficznych (1646–7). Równocześnie sprawował opiekę nad bursą ubogich oraz Kongregacją studencką. W r. 1648 otrzymał w Akad. Wil. tytuł magistra filozofii i nauk wyzwolonych.

W r. akad. 1647/8 wykładał Pismo św. i język hebrajski w Akad. Wil., w l. 1848–9 nauczał teologii moralnej w Krożach, kierując zarazem tamtejszą szkołą, po czym powrócił na dłuższy okres do Wilna. W Akademii wykładał teologię pozytywną i język hebrajski (1649–50), Pismo św. (1650–1), a jako regens kierował Seminarium Papieskim (1651–2) oraz wykładał znowu teologię moralną i język hebrajski (1652–4). Prawdopodobnie ok. r. 1653 rozpoczął w Akademii wykłady prawa kanonicznego (wg katalogu z r. 1655 wykładał już drugi rok), obejmując katedrę zapewne po Aleksandrze Olizarowskim, który przeszedł wówczas na katedrę prawa cywilnego.

Po zajęciu Wilna przez wojska moskiewskie i kozackie S. opuścił w sierpniu 1655 Litwę i wyjechał do Klagenfurtu, w prowincji austriackiej, gdzie otrzymał w kolegium jezuickim katedrę prawa i matematyki (1655–7). Następnie przeniósł się do Tyrnawy (Nagyszombat’, obecnie Trnava). Tam z braku katedry prawa był profesorem teologii moralnej (1658–60).

Po powrocie do Rzpltej w poł. 1660 r. był do końca r. 1662 profesorem teologii moralnej w Brunsberdze (obecnie Braniewo), a następnie w Krożach, gdzie równocześnie kierował jako prefekt studiami wyższymi (1663–5). W r. 1665 powrócił do Wilna i objął stanowisko regensa Seminarium Papieskiego oraz profesora matematyki i teologii moralnej (1665–6). W tym czasie zajął się odbudową gmachu Seminarium Papieskiego, zniszczonego w czasie wojny oraz naborem nowych studentów. Pracował głównie w Akademii; z powodu braku wystarczającej kadry profesorów wykładał na przemian matematykę (1666–7, 1669–70), teologię moralną (1666–7, 1671–2, 1673–4), język hebrajski (1666–7, 1668–9, 1673–4) oraz teologię pozytywną (1670–1). W r. 1667 podjął też na nowo wykłady z prawa kanonicznego i prowadził je przez kilka lat (1667–70, 1671–4). Wznowiwszy pełną działalność po wojnach szwedzkich, uczelnia, korzystając z pozwolenia generała zakonu G. P. Olivy, podjęła nadawanie stopni naukowych z prawa cywilnego i kanonicznego. W r. 1673 S. i prof. Michał Mazowiecki otrzymali jako pierwsi w Akademii tytuł doktora prawa kanonicznego.

W l. 1674–5 był S. znowu w Krożach, gdzie pełnił obowiązki ministra oraz wykładał teologię moralną, w r. 1675 powrócił do Wilna. Tu prowadził wykłady z matematyki (1675–7), teologii moralnej (1675–6), języka hebrajskiego (1676–8) i prawa kanonicznego (1676–8). W l. 1678–9 był ojcem duchownym w Kownie, skąd powrócił ostatecznie do Wilna na profesora teologii moralnej (1679–82) i języka hebrajskiego (1682–4). W sumie – wg katalogów zakonnych – wykładał 22 lata teologię moralną, 15 lat język hebrajski i 12 lat prawo kanoniczne. Od r. 1685 występuje w katalogach jako «valetudinarius», czyli chorowity, chociaż do końca życia był umysłowo i fizycznie sprawny. Bez większych zdolności administracyjnych («ad gubernandum non valet»), żadnych urzędów zakonnych nie sprawował, był jednak nie tylko fachowym i doświadczonym profesorem, ale też gorliwym duszpasterzem. Miał znaczny wpływ na wychowanie i wykształcenie młodego pokolenia jezuitów, które starało się podnosić poziom Akad. Wil. Żadnych pism nie zostawił. Brał udział w wielu kongregacjach prowincji lit., w tym w trzech kongregacjach jako najstarszy profes prowincji. Nekrolog podkreślał głównie jego wielką pobożność, czego przejawem były coroczne pielgrzymki piesze do sanktuarium maryjnego w Trokach. Zmarł 15 V 1687 w Wilnie.

 

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Oprac. L. Grzebień, Kr. 1996 s. 622; Lukács L., Catalogus generalis seu Nomenclator biographicus personarum Provinciae Austriae Societatis Iesu (1551–1773), Romae 1988 pars 3 s. 1560; – Bieliński, Uniw. Wil., I 84, III 320; Piechnik L., Próby odnowy Akademii Wileńskiej po klęskach potopu i okres kryzysu 1655–1730, Rzym 1987 s. 15, 23–5, 27, 141, 192, 200, 203, 227; tenże, Rozkwit Akademii Wileńskiej w latach 1600–1655, Rzym 1983 s. 60, 100, 121, 139, 141, 156, 172; Plečkaitis R., Stopnie naukowe w dawnym Uniwersytecie Wileńskim, w: Studia z dziejów Uniwersytetu Wileńskiego 1579–1979, Zesz. Nauk. UJ, Kr. 1979 z. 554 s. 45; Poplatek J., Zarys dziejów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1585–1773, „Ateneum Wil.” Nr 7: 1930 z. 1–2 s. 74; Rostowski S., Lituanicarum Societatis Jesu historiarum libri decem, Parisiis 1877 s. 435; Załęski, Jezuici, II 643; – Arch. Prow. Mpol. TJ w Kr.: sygn. 1536 (Poszakowski J., De viris illustribus Provinciae Lithuaniae, s. 833); Arch. Rom. S.I.: Lit. 1 k. 121–122 (formularz profesji zakonnej), Lit. 61 k. 850–851 (nekrolog), Germ. 11 k. 442–443 (formularz profesji zakonnej), Congr. 72–83 (akta kongregacji); B. KUL: sygn. 335 k. 14–15 (nekrolog).

Ludwik Grzebień

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Sędziwój h. Ostoja

1566-02-02 - między 20 V a 12 VIII 1636
alchemik
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Adam Gruszczyński h. Poraj

2 poł. XVII w. - 1712-05-14
kasztelan kaliski
 

Stanisław Bielicki

1656-05-16 - 1718-06-17
jezuita
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.