Dalecka Wanda z Czarnowskich (1862–1932), działaczka oświatowa i społeczna, literatka i tłumaczka. Ur. w Wilnie. Ojciec jej, profesor polonistyki w Telszach, został za propagandę niepodległościową w powstaniu styczniowym zesłany na Sybir, gdzie zmarł. Młode lata spędziła z matką i siostrą u rodziny na wsi na Wileńszczyźnie i Mińszczyźnie. Bardzo uzdolniona, z powodu wątłego zdrowia i trudnych warunków kształciła się w domu. Mając lat 20 poślubiła Antoniego Daleckiego, urzędnika kolejowego. Pracę oświatową, którą prowadziła wzorowo pod względem »formalno-pedagogicznym i wychowawczo-narodowym« rozpoczęła przy gimnazjum w Libawie. W r. 1892 złożyła egzamin nauczycielski w Warszawie w III gimnazjum i pracowała jako nauczycielka języka, literatury i historii Polski kolejno we Lwowie (1896–1910), w tajnych kompletach w Wilnie (1910–15), następnie w związku z wypadkami wojennymi w Mińsku Litewskim (1915–19), w Święcianach (1920), w Wilnie (1921) w szkołach średnich i seminariach nauczycielskich, a od 1922–29 w Słonimiu w seminarium ss. niepokalanek oraz w państwowej szkole powszechnej. Równocześnie poświęcała się z powodzeniem pracy literackiej, zasilając od r. 1889 artykułami i nowelami prasę periodyczną, jak (warszawską) »Prawdę«, »Reformę« (krakowską), »Kurier Lwowski«, »Słowo Polskie«, »Zorzę«, »Goniec Wileński«, »Ziemię Wileńską«, »Kurier Litewski« i in. W wydaniu książkowym pojawiło się wiele nowel D-iej, a mianowicie: Obrazki i myśli, Refleksy, Wiązanka kwiatów, Przyjaciele (odznaczone na konkursie lwowskiego Tow. Pedagog.), Nowy Abraham, Pieśń ojczysta, i in. Napisała też kilka utworów scenicznych dla młodzieży i starszych, które były wystawiane na przedstawieniach amatorskich, jak W starym dworze, Kościuszko (w setną rocznicę śmierci) i in. Na wzmiankę zasługują jej przekłady, a mianowicie francuskich utworów Krasińskiego, »Skarb upokornych« Maeterlincka i szeregu autorów francuskich, niemieckich i rosyjskich. Brała też żywy udział w pracy społeczno-oświatowej, zwłaszcza we Lwowie, jako towarzyszka Marii Wysłouchowej. Zmarła 15 III 1932 w Słonimiu, pochowana we Lwowie na cmentarzu Łyczakowskim.
Curriculum vitae w podaniach do Rady Szkolnej we Lwowie i Ministerstwa W. R. i O. P. w Warszawie; pismo lwowskiego Komitetu Obywatelskiego z 31 I 1929 do Ministerstwa W. R. i O. P., podpisane przez Benedykta Dybowskiego; Wysłouchowa M., Wspomnienie pozgonne. Informacje Józefy Czarnowskiej i Bronisławy Wysłouchowej. Korespondencja z Bol. Wysłouchem.
Zofia Krzemicka