INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
Biogram został opublikowany w latach 1991-1992 w XXXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rumpfelt (Rumpfeldt, Rumfeld) Wiktor (1890–1965), działacz socjalistyczny, plebiscytowy i powstańczy na Górnym Śląsku, poseł do Sejmu Śląskiego. Ur. 1 IX w Pleszewie, był synem Józefa, stolarza, i Weroniki z Jasińskich, którzy emigrowali do Hamburga. Ojciec R-a był tam członkiem Tow. Polskich Socjalistów, potem Polskiej Partii Socjalistycznej zaboru pruskiego (PPSzp).

Po ukończeniu szkoły powszechnej R. terminował w zawodzie malarskim (1905–9), a równocześnie ukończył 2-letni kursw szkole zdobniczej. Ponadto przez rok był słuchaczem Sozialdemokratische Arbeiter-Hochschule w Hamburgu. W r. 1908 został R. członkiem PPSzp; był korespondentem katowickiej „Gazety Robotniczej” i uczestniczył w pracach partyjnych w miejscu zamieszkania i w okolicy. Na krótko przed pierwszą wojną światową R. odbył służbę wojskową w Hamburgu (1911–13), a po wybuchu wojny wcielony do armii niemieckiej, walczył w Belgii, Francji i Macedonii; był dwukrotnie ranny.

Po zakończeniu wojny kierownictwo Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) oddelegowało R-a na Górny Śląsk celem reaktywowania Centralnego Związku Zawodowego Polskiego (CZZP). W r. 1919 został R. członkiem Komitetu Wykonawczego PPS podczas nadzwyczajnego zjazdu partii w Katowicach-Załężu, a w sierpniu t. r. sekretarzem PPS na Górnym Śląsku (do 17 I 1928). Był też członkiem Rady Naczelnej PPS (1920–7) i redaktorem odpowiedzialnym „Gazety Robotniczej” (1921–2). Z ramienia PPS wchodził w skład Głównego Komitetu Wykonawczego Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) Górnego Śląska (od 11 I 1919); opowiadał się za natychmiastowym podjęciem akcji zbrojnej i był członkiem delegacji wyjeżdżających do Poznania (18 IV 1919) i Warszawy (w końcu maja 1919) w celu ustalenia terminu jej rozpoczęcia. Z Janem Przybyłkiem i Michałem Wolskim z bytomskiego Komitetu Wykonawczego POW Górnego Śląska R. podpisał rozkaz rozpoczęcia walki zbrojnej z 17 na 18 VIII 1919. Uczestniczył w pracach Głównego Komitetu Niesienia Pomocy Ślązakom, powstałego w Sosnowcu pod przewodnictwem ks. Pawła Pośpiecha. Po zawarciu 1 X 1919 w Berlinie polsko-niemieckiej umowy amnestyjnej wrócił na Górny Śląsk. Brał udział w agitacji przed wyborami komunalnymi (9 XI 1919) i plebiscytem (20 III 1921). Z ramienia CZZP wchodził też R. w skład m. in. kierownictwa politycznego akcji polskiej podczas drugiego (rozpoczętego z 17 na 18 VIII 1920) i trzeciego (wybuchło z 2 na 3 V 1921) powstania śląskiego. Był członkiem Wydziału Wykonawczego Naczelnej Władzy na Górnym Śląsku. W czasie III powstania R. współpracował też z sosnowieckim Biurem Przerzutów przez granicę, czyli Robotniczym Komitetem Pomocy Powstańcom Śląskim, kierowanym przez Aleksego Bienia.

Po podziale w r. 1922 Górnego Śląska między Polskę a Niemcy R. jako sekretarz okręgowy PPS i członek Centralnego Komitetu Wyborczego tej partii prowadził akcję wyborczą do Sejmu RP i Sejmu Śląskiego. Wybrany na posła do I Sejmu Śląskiego (1922–9) pełnił w nim funkcję sekretarza 8-osobowego klubu poselskiego PPS i członka Komisji Budżetowej. W r. 1922 zorganizował Stowarzyszenie Powstańców PPS. Został też radnym w Królewskiej Hucie (1924–6), członkiem zarządu socjalistycznej centrali śpiewaczej «Wolny Duch»; działał w «Sile». Bezpośrednio po zamachu majowym w r. 1926 pozostał wprawdzie w PPS, ale nie zgadzając się z późniejszą antysanacyjną linią polityczną kierownictwa PPS, w styczniu 1928 zrzekł się funkcji partyjnych, a Okręgowy Komitet Robotniczy (OKR) PPS na Górnym Śląsku zawiesił go (21 III 1928) w prawach członkowskich, a potem wykluczył z PPS. R. został członkiem tymczasowego zarządu prosanacyjnej Śląskiej Partii Socjalistycznej (ŚPS), włączonej wkrótce do PPS-dawnej Frakcji Rewolucyjnej (PPS-dFR). Zatrzymał jednak mandat do Sejmu Śląskiego i członkostwo w Śląskiej Radzie Wojewódzkiej, przechodząc z klubu poselskiego PPS do 5-osobowego klubu posłów ŚPS (PPS-dFR). Z ramienia PPS-dFR R. był lustratorem komórek partyjnych w l. 1929–30 oraz prezesem jej śląskiego OKR. Partia ta jednak na Śląsku nie miała żadnych wpływów, czego oznaką był m. in. fakt uniemożliwienia zebrania z udziałem Rajmunda Jaworowskiego i R-a w Królewskiej Hucie (18 XII 1932) przez członków Związku Związków Zawodowych. Od r. 1933 do września 1939 R. pracował jako urzędnik Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych w Katowicach.

Po wybuchu drugiej wojny światowej R. zamieszkał z rodziną w Krakowie. Poszukiwany przez gestapo przebywał od r. 1941 kolejno w Warszawie, Lwowie, Brzeżanach, Stryju, Rzeszowie i Dębicy. Po powstaniu w Lublinie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego podjął R. pracę referenta w Dep. Pracy Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia. Był też wówczas działaczem Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, dn. 12 XI 1944 wszedł w skład Wojewódzkiego Komitetu Robotniczego (WKR) PPS w Lublinie, agitując potem na rzecz PPS zwłaszcza w pow. łukowskim. Był ponadto działaczem Komitetu Śląskiego przy Polskim Związku Zachodnim w Lublinie. W dn. 29 I 1945 wrócił do Katowic w 4-osobowej grupie Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS i uczestniczył w reaktywowaniu PPS na Górnym Śląsku i tamtejszej „Gazety Robotniczej”. R. został I sekretarzem górnośląskiego WKR PPS (pełnił tę funkcję do połowy marca 1945), a 6 II 1945 – członkiem 3-osobowej reprezentacji WKR PPS w Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Politycznych. Latem t. r. oddelegowano go do pracy organizacyjno-politycznej na Dolnym Śląsku (Wrocław, Kłodzko i Bystrzyca Kłodzka). Przez krótki czas R. był dyrektorem fabryki szkła kryształowego w Szczytnej. Ponownie wrócił do Katowic i do r. 1948 był tam sekretarzem okręgowego Związku Pracowników Filmowych. W r. 1948 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zorganizował Spółdzielnię Rzemieślniczą «Rzemieślnik Budowlany» w Katowicach i został jej przewodniczącym oraz (od r. 1957) przewodniczącym Rady Nadzorczej Okręgowej Spółdzielni Pracowników Komunikacji. W r. 1960 przeszedł na emeryturę.

Od r. 1945 był R. członkiem Związku Weteranów Powstań Śląskich, potem ZBoWiD (wiceprezes Zarządu Oddziału Powiatowego w Katowicach i przewodniczący Komisji Weteranów Powstań Śląskich przy tym zarządzie). Ogłosił kilka wspomnień i artykułów o powstaniach śląskich, m. in. Stanowisko i rola PPS na Górnym Śląsku w czasie powstań (w: „Powstania śląskie”, Kat. 1963). Zmarł 20 III 1965 w Katowicach, pochowany został na cmentarzu przy ul. Gliwickiej. Był odznaczony m. in. Krzyżem Niepodległości, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I kl., Śląskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

R. był dwukrotnie żonaty: od r. 1918 z Marią z Wodziewodzkich, od r. 1934 z Anną z Gregorczyków. W pierwszym małżeństwie miał syna Norberta, w drugim synów: Władysława i Zygmunta.

 

Wyglenda E., Górny Śląsk w l. 1918–1922. Bibliografia, Opole 1981; Enc. powstań śląskich (fot.); Śląski Słown. Biogr., III (bibliogr.); Tobie Polsko, Red. W. Lesiuk i W. Zieliński, Opole – Kat. 1981; Kaczanowska J., Skład władz naczelnych PPS 1919–1939, „Z pola walki” 1969; – Dąbrowski T., Trzecie powstanie śląskie, Londyn 1973; Długajczyk E., Inwentarz akt Sejmu śląskiego w Katowicach 1922–1939, W.-Ł. 1988; tenże, Sanacja śląska 1926–1939, Kat. 1983; Dzieje Górnego Śląska w latach 1816–1947, Red. F. Hawranek, Opole 1981; Dzieje robotniczego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, Red. J. Walczak, Kat. 1986; Dzieje ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, Red. F. Hawranek, Opole 1982; Hawranek F., Polska i niemiecka socjaldemokracja na Górnym Śląsku w latach 1890–1914, Opole 1977; Kantyka J., Polska Partia Socjalistyczna na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1948, Kat. 1975; Lesiuk W., Polski i niemiecki ruch socjalistyczny w rejencji opolskiej w latach 1918–1923, Opole 1989; Orzechowski M., Wojciech Korfanty, Wr. 1975; Pachoński J., Kraków wobec powstań śląskich i plebiscytu, W.-Kr. 1981; Rechowicz H., Sejm Śląski 1922–1939, Wyd. 2, Kat. 1971; Stępień S., Polska Partia Socjalistyczna w województwie lubelskim 1944–1948, L. 1980 (także jako Rumfelt); Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, W. 1983; Walczak J., Polska i niemiecka socjaldemokracja na Górnym Śląsku i w Cieszyńskiem po przewrocie majowym 1926–1939, Kat. 1980 s. 81, 84, 112, 138, 221, 522, 523; tenże, Robotnicze drogi Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego (do roku 1939), Kat. 1985 s. 194; – Malczewski K., Ze wspomnień śląskich, W. 1958 s. 261; Protokoły posiedzeń Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku, Oprac. E. Długajczyk, Opole 1977 s. 119, 200; Renik J., Od kaszty do pióra, Kat. 1967 s. 127; Wspomnienia Ślązaków i Zagłębiaków, Wybór i oprac. K. Popiołek, Kat. 1970; Źródła do dziejów powstań śląskich, Oprac. J. Przewłocki i W. Zieliński, Wr. 1974 III cz. 1; – „Dzien. Zach.” 1965 nr 70; „Poglądy” 1965 nr 9 s. 17 (fot.).

Leonard Smołka

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Janina Romanówna

1904-10-09 - 1991-10-11
aktorka teatralna
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Bronisław Puchowski

1896-10-20 - 1974-09-11
lekarz
 

Rudolf Prich

1881-08-06 - 1940
generał dywizji WP
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.