Stein Wiktor (1899–1979), neurolog, profesor Akademii Medycznej w Lublinie.
Ur. 28 XI we Lwowie, był synem Maurycego (ur. 1865), lekarza, absolwenta Uniw. Wiedeńskiego (1897), prowadzącego prywatną praktykę najpierw we Lwowie, potem w Rohatynie, a po pierwszej wojnie światowej działającego tam jako lekarz miejski i równocześnie lekarz Ubezpieczalni Społecznej, oraz Rudolfiny z Hindesów.
Do r. 1914 uczęszczał S. do szkoły powszechnej i gimnazjum w Rohatynie. Po wybuchu pierwszej wojny światowej kontynuował naukę w Wiedniu, gdzie zdał maturę w r. 1917. Potem studiował medycynę na Uniw. Wiedeńskim i otrzymał dyplom lekarza 15 III 1924. Po powrocie do kraju nostryfikował dyplom 4 II 1926 na UJ i jako doktor wszech nauk lekarskich rozpoczął pracę w Państw. Szpitalu we Lwowie, m.in. odbył staż z chirurgii i ginekologii. Od r. 1927 pracował kolejno jako lekarz pomocniczy, sekundariusz i asystent na kierowanym przez Aleksandra Domaszewicza oddziale chorób nerwowych Szpitala Powszechnego we Lwowie. W l. 1928–36 był sekretarzem lwowskiego Tow. Neurologiczno-Psychiatrycznego. W r. 1935 odbył specjalizację w Klinice Neurologicznej w Paryżu. Po powrocie został ordynatorem Polikliniki Lwowskiej i pracował na tym stanowisku do wybuchu drugiej wojny światowej. Okres wojny spędził na emigracji w Rumunii; mieszkał w Krajowej, gdzie pracował jako lekarz i grał na skrzypcach w kwartecie w tamtejszym Domu Polskim (był miłośnikiem muzyki i świetnie grał na tym instrumencie).
Po zakończeniu wojny wrócił S. do Polski i od 1 VIII 1946 pracował jako starszy asystent w Klinice Psychiatrycznej Wydz. Lekarskiego Uniw. Wrocł.; potem został ordynatorem Oddz. Neurologicznego Szpitala Wojewódzkiego we Wrocławiu. W r. 1948, za namową Ludwika Flecka przeniósł się do Lublina i we wrześniu t.r. objął jako zastępca profesora kierownictwo Kliniki i Katedry Neurologii na Wydz. Lekarskim UMCS (od r. 1950 Akad. Med.). W r. 1949 był też kierownikiem Biblioteki Wydz. Lekarskiego, a w l.n. jej kuratorem. W r. 1950 otrzymał tytuł profesora nadzwycz. Wobec powojennego braku podręczników dla studentów i lekarzy opublikował wspólnie z Tadeuszem Markiewiczem monografię Choroby móżdżku (W. 1952, ogłoszoną samodzielnie jako rozdział w podręczniku: „Neurologia kliniczna”, W. 1961). W r. 1953 mianowany został rzeczoznawcą naukowym Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki. W l. 1954–6 pełnił funkcję prorektora ds. klinicznych Akad. Med., był członkiem Rady Naukowej (1955–7) przy Ministrze Zdrowia, a w r. 1957 został mianowany profesorem zwycz. Od t.r. był wiceprezesem Polskiego Tow. Neurologów i Neurochirurgów; po jego przekształceniu w r. 1963 w Polskie Tow. Neurologiczne (PTN), sprawował do r. 1966 funkcję prezesa. W l. 1963–5 był członkiem Rady Naukowej Inst. Neuropatologii PAN. Został też członkiem założonego w r. 1964 i działającego pod opieką naukową PAN Stow. Neuropatologów Polskich oraz członkiem redakcji jego pisma „Neuropatologia Polska”. Od r. 1967 wchodził w skład redakcji wydawanego przez PTN dwumiesięcznika „Neurologia i Neurochirurgia Polska”.
S. opublikował jako autor lub współautor ponad 40 prac naukowych, związanych najczęściej z problematyką kliniczną; prowadził m.in. badania nad gruźlicą w zakresie symptomatologii klinicznej oraz diagnostyki różnicowej zapalenia opon o tej etiologii. Napisał na ten temat dwa rozdziały (Objawy i rozpoznawanie gruźliczego zapalenia opon i mózgu u dorosłych oraz Różnicowe rozpoznawanie gruźliczego zapalenia opon i mózgu u dorosłych) w zredagowanej przez Stanisława Hornunga monografii „Gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu” (W. 1957). Duże znaczenie miały publikacje na temat metod stosowanych w badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego, a zwłaszcza ogłoszone wspólnie z Tomaszem Borkowskim i Marią Tuszkiewicz prace dotyczące swoistego przeciwciała używanego w immunoelektroforezie białek płynu mózgowo-rdzeniowego, stosowanego w diagnostyce gruźlicy: Spezifisches Antiserum zur Analyse der Eiweisse des tuberkulosen Liquors in immunoelektrophoretischen Untersuchungen („Zeitschr. für Immunitätsforschung und Experimentelle Therapie” Bd. 120: 1960 H. 2) oraz Wyniki immunoelektroforetycznych badań gruźliczego płynu mózgowo-rdzeniowego („Biul. Lub. Tow. Nauk.” Vol. 2: 1962). Wiele prac poświęcił problemom zmian naczyniopochodnych w ośrodkowym układzie nerwowym, m.in. Zaburzenia ukrwienia rdzenia kręgowego (w: „Sympozjum współczesnej medycyny. Osiągnięcia ostatnich lat w różnych dziedzinach medycyny”, W. 1964 III), Zagadnienie niewydolności tętnicy szyjnej („Pol. Tyg. Lek.” R. 21: 1966 nr 50) i Obrzęk mózgu („Neurologia, Neurochirurgia i Psychiatria Pol.” T. 16: 1966 nr 7). Ogłosił dwa artykuły dotyczące zjawiska leukergii i historii wprowadzenia tego pojęcia do patologii: Leukergia a ośrodkowy układ nerwowy i Profesor Ludwik Fleck – twórca nauki o leukergii (oba w: „Pamiętnik sesji naukowej 25–27 X 1964. W XX-lecie Polski Ludowej”, L. 1966). Zagadnienie migreny i jej leczenia omówił w rozdziale Bóle głowy w kolejnych wydaniach „Terapii współczesnej” (W. 1961, 1963, 1967). Zajmował się też patogenezą rwy kulszowej i jej rehabilitacyjnym leczeniem; wspólnie z Wiesławem Kawiakiem i Jerzym Czornyjem opublikował na ten temat prace Patogeneza bólu w korzonkowej rwie kulszowej, a wskazania do leczenia rehabilitacyjnego w okresie zejściowym („Przegl. Lek.” R. 24: 1968 nr 3) i Odległe wyniki rehabilitacyjnego leczenia stanów zejściowych korzonkowej rwy kulszowej (tamże R. 26: 1970 nr 7). Pod kierunkiem S-a wyspecjalizowało się ponad dwudziestu neurologów, był promotorem jedenastu przewodów doktorskich i opiekunem trzech habilitacji. S. był uznanym klinicznym diagnostą, wobec pacjentów zawsze spokojnym i niezwykle taktownym; tradycje lwowskiej szkoły neurochirurgicznej łączył z głębokim zrozumieniem konieczności szybkiego postępu w neurologii. Posiadał honorowe członkostwa PTN, Francuskiego Tow. Neurologicznego i Lubelskiego Tow. Naukowego. Od r. 1970 aż do śmierci pełnił funkcje konsultanta Oddz. Neurologicznego Wojewódzkiego Zespołu Psychiatrycznego w Lublinie oraz konsultanta dyrekcyjnego Wschodniej Dyrekcji Kolei Państw. Zmarł 11 IV 1979 w Lublinie, został pochowany na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Lipowej (sektor 19a). Był odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Dziesięciolecia Polski Ludowej oraz Odznakami «Za wzorową pracę w służbie zdrowia» i «Zasłużony dla Lubelszczyzny».
S. był żonaty z Julią z Funków (ur. 1907); małżeństwo było bezdzietne.
Słown. lek. pol. XIX w., IV (dot. ojca S-a); Słown. pol. tow. nauk., I; Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Lipowej w Lublinie, L. 1990 s. 89; – Akademia Medyczna w Lublinie w XX-lecie Polski Ludowej 1944–1964, L. 1964; Herman E., Neurolodzy polscy, W. 1958; Lwowsko-kresowe korzenie wyższych uczelni Lublina, Red. W. Stążka, L. 2000 (fot.); Naukowe medyczno-farmaceutyczne lwowsko-kresowe związki z Lublinem i Lubelszczyzną, Red. A. Wróbel, L. 2000 s. 43–4 (fot.); – Polski almanach medyczny na rok 1956, Oprac. Z. Woźniewski, W. 1957 s. 324; Rocznik lekarski Rzeczpospolitej Polskiej, W. 1933/4, 1936, 1938, 1948; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964 s. 330; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” Vol. 34: 1979, Sectio D, z. 1 (S. Żelazny, fot.), „Med. Komunikacyjna” R. 16: 1980 nr 2 s. III okładki (fot.), „Neurologia i Neurochirurgia Pol.” T. 13: 1979 nr 6 s. 675–6 (J. Kulczycki, fot.), „Tyg. Powsz.” 1979 nr 31, „Życie Warszawy” 1979 nr 88, 92, 94; – Arch. PAN: sygn. I–8 (zespół Minerwa).
Jerzy Kulczycki