Pogorzelski Witold (1895–1963), matematyk i fizyk, profesor Politechniki Warszawskiej. Ur. 13 X w Warszawie, był synem Bronisława i Heleny z Kornów. W r. 1912 ukończył prywatną Szkołę Realną im. Staszica w Warszawie, następnie wyjechał na studia matematyczne i fizyczne do uniwersytetu w Nancy, gdzie w październiku 1913 otrzymał stopień licencjata nauk ścisłych. W l. 1913–14 studiował mechanikę teoretyczną i fizykę ogólną na Sorbonie w Paryżu. Po powrocie do Warszawy był nauczycielem fizyki w l. 1916–20 w szkołach średnich. W r. 1919 uzyskał stopień doktora filozofii na Wydziale Filozoficznym UJ na podstawie pracy Badanie równań całkowych i całkowo-różniczkowych nieliniowych („Wiad. Mat.” 1918), przygotowanej pod kierunkiem Stanisława Zaremby. W r. 1921 P. przedłożył Wydziałowi Filozoficznemu UJ dwie prace: z matematyki Badanie równania całkowo-różniczkowego osobliwego z teorii przewodnictwa i z fizyki teoretycznej Teoria promieniowania i kwantów energii (W. 1925). Na podstawie drugiej z nich habilitował się w r. 1921 z fizyki teoretycznej. Był już wtedy (od r. 1920) nauczycielem na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej i zarazem w Wolnej Wszechnicy Polskiej. W r. 1922 został na Politechnice profesorem nadzwycz. matematyki, początkowo na Wydziale Chemii, od r. 1923 na Wydziale Mechanicznym, a w r. 1937 profesorem zwycz. na tymże Wydziale. W l. 1924–49 wykładał matematykę także na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Był w l. 1937–9 dziekanem Wydziału Mechanicznego. Po przeniesieniu w r. 1921 habilitacji z UJ na Uniw. Warsz. prowadził tu do r. 1932/3 wykłady zlecone z fizyki teoretycznej oraz równań różniczkowych i całkowych. W okresie okupacji niemieckiej brał udział w uniwersyteckim i politechnicznym nauczaniu konspiracyjnym w Warszawie, w l. 1944–5 w Częstochowie.
Po wyzwoleniu oddelegowany do Łodzi, w l. 1945–6 zorganizował P. pierwszą katedrę matematyki w Politechnice Łódzkiej. Wykładał na Wydziale Mechanicznym i Elektrycznym tej uczelni; Politechnika Łódzka obdarzyła go doktoratem honoris causa. Jednocześnie kierował katedrą matematyki na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej (gdzie w r. 1948/9 był dziekanem), po jego podziale w r. 1951 – na Wydziale Mechanicznym Konstrukcyjnym, a od r. 1960 – Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa. Równocześnie wykładał pewne działy matematyki i fizyki w Uniw. Warsz. W r. 1951 zorganizował katedrę matematyki w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, którą kierował do śmierci. W Instytucie Matematyki PAN (początkowo w Państwowym Instytucie Matematycznym) kierował grupą dla zagadnień matematycznych fizyki (1949–50), a od r. 1950 działem równań całkowych i ich zastosowań, którego był twórcą. W l. 1949–51 redagował „Prace Matematyczno-Fizyczne” (2 tomy), wydawane przez Tow. Naukowe Warszawskie.
P. ogłosił ponad 100 prac, w tym 11 podręczników akademickich. Działy matematyki, w których P. pozostawił trwały ślad, to: równania całkowe, równania o pochodnych cząstkowych, funkcje analityczne, fizyka matematyczna i teoria prawdopodobieństwa. M. in. wydał: Badania równań całkowych z osobliwością biegunową (W. 1924), Wyznaczniki i równania liniowe (W. 1948), Zarys rachunku prawdopodobieństwa i teorii błędów (W. 1948), Sur le problème de Fourier généralisé („Annales Polonici Mathematici” 1955). P. opracował trzytomową monografię Równania całkowe i ich zastosowania (W. 1953–60), w której – jako pierwszy – stawiał problemy dla nieliniowych, mocnoosobliwych równań całkowych. Podręcznik akademicki P-ego Analiza matematyczna (4 tomy) z r. 1932 jest podstawą matematycznej literatury podręcznikowej i był w l. 1936–64 wielokrotnie wznawiany; podobnie pięciokrotnie w l. 1945–51 wznawiano jego Geometrię analityczną z r. 1931. Do szczególnie ważnych zaliczyć też trzeba jego Rachunek operatorowy i przekształcenie Laplace’a (W. 1950). Obfita też była działalność P-ego z zakresu fizyki, przede wszystkim z dziedziny teorii promieniowania (Badania teoretyczne ilości ciepła otrzymywanych na kuli ziemskiej z uwzględnieniem strat promieniowania w atmosferze, W. 1916, Zagadnienia równowagi promieniowania z inwersją temperatury, W. 1918), z teorii elektronów (O teorii przewodnictwa elektrycznego i cieplnego metali i dielektryków, „Bulletin de l’Académie des Sciences de Cracovie” 1923, O układach wielkości elektromagnetycznych, „Annales de l’Académie des Sciences Techniques” 1937, Zarys teorii elektryczności i magnetyzmu, W. 1947), z teorii ruchu gazów. P. był od r. 1933 członkiem korespondentem, a od grudnia 1936 członkiem zwyczajnym Akademii Nauk Technicznych i od r. 1950 członkiem Tow. Naukowego Warszawskiego. W Oddziale Warszawskim Pol. Tow. Matematycznego był po drugiej wojnie światowej kilka lat prezesem. Zmarł 3 I 1963 w Warszawie. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Alei Zasłużonych. Był odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. P. był dwukrotnie żonaty. Po rozwodzie z pierwszą żoną w Wilnie (zmienił wyznanie na kalwińskie w celu jego uzyskania), 3 III 1929 poślubił w kościele ewangelicko-reformowanym w Łodzi Danutę Zofię z Weilów (1906 – zm. po 1954), wyznania kalwińskiego, córkę Emila Hugona (1869–1914) i Heleny Jadwigi z Lerowskich (1883–1955), spokrewnioną z rodzinami fabrykanckimi z Łodzi i Zgierza. Prawdopodobnie od ok. l. 1945–7 żyli w separacji.
Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Peretiatkowicz – Sobeski, Współcz. kultura pol.; – Jubileusz 45-lecia pracy naukowej W. P-ego, „Wiad. Mat.” T. 5: 1962 s. 29–37; Manteuffel, Uniw. Warsz. 1915/16–1934/5; toż za l. 1939/40–1944/5, s. 45, 46; Politechn. Warsz. 1915–1965; 150 lat wyższego szkolnictwa technicznego w Warszawie 1826–1976, W. 1979; Walczak M., Szkolnictwo wyższe i nauka polska w latach wojny i okupacji 1939–1945, Wr. 1978; – „Roczniki Uniw. Warsz.” 1962 s. 117; „Tryb. Ludu” 1963 nr 3; „Wiad. Mat.” T. 7: 1963 (na s. 19 portret); Zesz. Nauk. Politechn. Łódz. Nr 61, Mechanika, 12 Ł. 1964; Zesz. Nauk. Politechn. Warsz. Nr 87, Matematyka, 2, W. 1964 s. 113–36 (bibliogr. prac); „Życie Warszawy” 1963 nr 3, 4, 5; – Arch. paraf. ewangelicko-reformowanej w Ł.; Arch. UJ: WF II 478, WF II 122 (teka doktorska i habilitacyjna).
Zofia Pawlikowska-Brożek
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.