Sołtan Władysław Hieronim Samuel (1824–1900), ziemianin, uczestnik powstania styczniowego. Ur. 24 VIII w Użukrewnie (pow. wiłkomierski), majątku matki, był synem marszałka nadwornego lit. Stanisława (zob.) i jego drugiej żony Konstancji z Toplickich-Tupalskich, bratem rodzonym Stanisława (zob.) i przyrodnim Adama Ludwika (zob.).
S. uczęszczał w l. 1835–42 do gimnazjum w Mitawie. W r. akad. 1843–4 studiował na wydz. kameralnym (administracyjnym) na uniw. petersburskim. W r. 1849 ożenił się z Oktawią Sołtanówną, która w posagu wniosła mu majątek Prezma w dawnych Inflantach Polskich. Jako jeden z pierwszych na tym terenie w r. 1854 uwolnił od pańszczyzny i oczynszował chłopów. Na przełomie l. 1858 i 1859 wybudował w Prezmie murowany kościół paraf. «w stylu włoskim, z wyniosłymi wieżami» p. wezw. św. Szymona i Judy Tadeusza. Do r. 1863 istniała tutaj utrzymywana przez Sołtanów szkółka elementarna.
Po wojnie krymskiej S. był łącznikiem Hotelu Lambert ze szlachtą polską na Litwie. Na początku l. sześćdziesiątych uczestniczył w zjazdach ziemian w Wilnie, nie popierając planów powstańczych. Gdy jednak w styczniu 1863 powstanie wybuchło, przystąpił doń i został mianowany komisarzem woj. inflanckiego. W swych działaniach był wspierany m.in. przez wójta gminy prezmeńskiej Stanisława Romańczuka. Aktywność S-a nie uszła uwadze władz rosyjskich. Mimo, iż w trakcie trzykrotnych rewizji w domu S-a nie znaleziono kompromitujących dowodów, został 5 VI 1863 aresztowany w Witebsku. Również śledztwo nie ujawniło jego zaangażowania w powstaniu. Gen.-gubernator Litwy M. Murawiew podjął jednak decyzję o zesłaniu S-a na Syberię, jako «podejrzanego o nieprawomyślność pod względem politycznym». Chłopi prezmeńscy dowiedziawszy się o wyroku wystosowali zbiorowy list, w którym życzyli mu «prędszego powrotu» z zesłania.
Dn. 18 VIII 1863 został S. wywieziony do Ufy, gdzie przebywał początkowo z synem, Wojciechem (potem wyprawionym do Petersburga); niebawem zamieszkała z nim żona. Na zesłaniu zetknął się z powstańcami wileńskimi: Jakubem Gieysztorem i Kazimierzem Szetkiewiczem. W r. 1866 otrzymał S. zezwolenie na opuszczenie Ufy na skutek interwencji ks. A. Suworowa, z którym był w młodości w przyjacielskich stosunkach. Zamieszkał w Wołochowie (gub. nowogródzka). Dn. 15 VII 1868 został przeniesiony pod bezterminowy tajny dozór policyjny do Tweru, gdzie był urzędnikiem na Kolei Nikołajewskiej i gdzie urodził się syn, Władysław (1870) i w końcu do Riazania. Tam zmarły mu: córka (1870) i żona (1871). W l. 1872–4 był internowany w Rydze. Przez cały ten czas wspierała go finansowo rodzina. Po otrzymaniu zezwolenia, wrócił do swego majątku; odsunął się od życia politycznego. Na początku l. osiemdziesiątych, jako delegat witebskiego Tow. Rolniczego opracował statystykę ludności na obszarze dawnych Inflant Polskich. Od r. 1891 był prezesem Tow. Dobroczynności w Rydze. Po kilku latach z powodu pogarszającego się stanu zdrowia zrzekł się tej funkcji. W Prezmie posiadał cenną bibliotekę (ok. 10 tys. tomów), zbiór rękopisów i galerię portretów rodzinnych. S., aczkolwiek nic nie opublikował, cieszył się opinią znawcy historii Inflant Polskich, «umysł miał spostrzegawczy i dużą erudycje» (J. Weyssenhoff, „Z młodych lat…”). Zmarł 24 VIII (6 XI) 1900 w Prezmie i tam został pochowany w grobowcu rodzinnym.
W małżeństwie z Oktawią Sołtanówną (zm. 3/15 VIII 1871), wnuczką swej siostry, Karoliny, córką Józefa i Walentyny z Kublickich, miał S. synów: Wojciecha, Stanisława, Władysława (zob.) oraz córki: Antoninę (1865 – 25 XII 1870) i Marię (1863–1926), zamężną za stryjecznym bratem, Bohdanem Wiktorem Sołtanem, matkę Teresy Sołtanówny (zob. Sołtanówna Maria Felicyta).
Portret S-a, malarz nieokreślony, XIX w., olej, pł. w Muz. Narod. w W.; Portret S-a, malowany w l. 1875–5 w Rydze, znajdował się do r. 1939 w dworze Sierakowskich w Waplewie; Rodziewicz K., Katalog zbioru obrazów […] hrabiów Sierakowskich w Waplewie (Prusy Zachodnie), P. 1879; – Słown. Geogr. (Inflanty, Prezma, Rzeżyca, Witebsk); Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., IV; Żychliński, II 309; – Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, W. 1992 III; Handelsman M., Adam Czartoryski, W. 1950 II cz. 2; Manteuffel G., Z dziejów Kościoła w Inflantach i Kurlandii, W. 1905; Śliwowska W., Syberia w życiu i pamięci Gieysztorów – zesłańców postyczniowych. Wilno–Sybir–Wiatka–Warszawa, W. 2000; Weyssenhoff J., Kronika rodziny Weyssów Weyssenhoffów,Wil. 1935; – Gieysztor J., Pamiętniki […] z lat 1857–1865, Wil. 1913 I (fot. S-a z synem, Wojciechem, na s. 261), II; Górski K. M., Weyssenhoff J., Z młodych lat. Listy i wspomnienia, Oprac. I. Szypowska, W. 1985; – „Czas” 1871 nr 85 (nekrolog żony S-a); „Kraj” 1900 nr 38; „Tydzień Polit., Nauk., Liter. i Artyst.” R. 2: 1871 s. 115 (nekrolog żony S-a); – B. Jag.: rkp. 6533 t. 73 k. 290v., 298v., 299, 314; B. Narod.: rkp. 2847 k. 73–74; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 7205 k. 135 (nekrolog S-a); – Mater. Red. PSB: Notatka Wiktorii Śliwowskiej o zasobach archiwów w Moskwie i Twerze na temat S-a; – Odpis metryki chrztu S-a w zbiorach Andrzeja Sołtana z W.
Elżbieta Orman-Michta