Ryńca Władysław Jakub, pseud. Klemens, krypt. W. R-a (1910–1975), prawnik, wydawca. Ur. 25 VII w Nowym Brzesku, w pow. proszowickim, był synem Stefana, kierownika spółdzielni spożywców w Dąbrowie Górniczej, i Rozalii z Klęków.
R. ukończył w r. 1929 gimnazjum w Dąbrowie Górniczej. Następnie został nauczycielem w szkole wieczorowej dla dorosłych i kierownikiem świetlicy w Zagórzu koło Dąbrowy Górniczej. W r. 1930 redagował wydawany w Zagłębiu Dąbrowskim dwutygodnik „Zew Świetliczan”. W t.r. ukończył w Warszawie kurs dla kierowników świetlic i od października t.r. do września 1932 był kierownikiem świetlicy Związku Strzeleckiego w Wilnie. Równocześnie od r. 1930 studiował na Wydz. Prawa i Nauk Społecznych Uniw. Wil., w czerwcu 1937 otrzymał dyplom magistra praw. W czasie studiów był działaczem Legionu Młodych (w r. 1934 – komendantem Obozu Akademickiego w Wilnie). Równocześnie należał do nielegalnego Związku Lewicy Akademickiej «Front», kierowanego przez Henryka Dembińskiego. W r. 1932 organizował wraz z Dembińskim wiece robotnicze na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, a w jesieni t.r. założył i wydał w Wilnie wraz z Janem Kapałą w l. 1932–3 dwa numery dwutygodnika „Razem” (oba skonfiskowane). Należał do głównych działaczy bloku antyendeckiego w wyborach 1931 r. do Bratniej Pomocy. Wyróżniał się jako znakomity mówca. W l. 1932–4 R. pracował zarobkowo jako sekretarz redakcji organu Związku Nauczycielstwa Polskiego, miesięcznika „Sprawy Nauczycielskie”, a od stycznia 1935 do października 1939 jako urzędnik w Dyrekcji Kolei Państwowych w Wilnie. W r. 1934 opublikował w piśmie „Państwo Pracy” obszerny reportaż Zakopani pod ziemią, z życia górników w Zagłębiu Dąbrowskim, a w r. 1935 w „Kurierze Porannym” drukował m. in. pod krypt. W. R-a okolicznościowe artykuły oraz recenzje teatralne (pod wspólnym tytułem Premiery wileńskie). Otrzymawszy z Dyrekcji Kolei urlop bezpłatny, od stycznia do początku września 1939 pracował w Tow. Oświatowo-Kulturalnym im. S. Żeromskiego w Warszawie, odbywając jednocześnie aplikację sądową.
Po wybuchu wojny wrócił R. do Wilna, gdzie od listopada 1940 do czerwca 1941 pracował w oddziale Litewskiego Banku Państwowego. Od października 1941 kierował, założoną na polecenie polskich władz konspiracyjnych, firmą «Richard Mett i S-ka» z siedzibą w Wilnie i oddziałami m. in. w Lidzie, Mińsku Litewskim i Warszawie (Czesław Miłosz w „Roku myśliwego” wspomina, że była to wielka firma transportowa zajmująca się dostawami dla wojska – w istocie prowadząca ogromne operacje finansowe na czarnym rynku). Jako kierownik R. przejawiał wielką przedsiębiorczość i talent organizacyjny. Firma współpracowała z polskim podziemiem, m. in. dostarczając pieniądze i broń dla oddziałów Armii Krajowej (AK); ciężarówki przedsiębiorstwa przewoziły uratowanych z wileńskiego getta Żydów. Zajmowano się też fabrykowaniem dokumentów dla osób zagrożonych. R. należał pod pseud. Klemens do Polskiej Partii Socjalistycznej Wolność, Równość, Niepodległość (PPS-WRN), a następnie do AK. Był dwukrotnie w l. 1941 i 1943 aresztowany przez Niemców i przetrzymywany w wileńskim więzieniu na Łukiszkach. Po uwolnieniu w lipcu 1943 wyjechał do Generalnej Guberni i zamieszkał wraz z rodziną w Józefowie koło Warszawy. Firma «Richard Mett i S-ka» kontynuowała tu swą działalność. Sam R. prowadził też rozpoczętą już w Wilnie akcję skupywania prac pisarzy i uczonych, z zamiarem wydania ich po wojnie. Pomagał mu w tym Czesław Miłosz. Większość zakupionych prac spaliła się w czasie powstania w warszawskim mieszkaniu Miłosza. R. przebywał wówczas w Piastowie koło Warszawy, w jego domu wielu uchodźców z Warszawy znalazło schronienie.
Od lutego do końca lipca 1945 był R. dyrektorem oddziału Spółdzielni Wydawniczej «Czytelnik» w Krakowie. Następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie od sierpnia t.r. do października 1947 był dyrektorem Dep. Handlu w Min. Aprowizacji i Handlu, a od kwietnia do października 1947 pełnił dodatkowo funkcję komisarza rządu do spraw wystaw i targów międzynarodowych. Równocześnie w l. 1946–50 był właścicielem Instytutu Wydawniczego «Panteon» w Warszawie (w którym ukazały się m.in. „Dzieje głupoty w Polsce” Aleksandra Bocheńskiego, poezje Tadeusza Gajcego). Od 6 X 1947 do 3 X 1948 był R. pierwszym sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PPS w Kielcach. Równocześnie od 23 IV do 22 IX 1948 był zastępcą członka, a od 23 IX do 14 XII 1948 członkiem Rady Naczelnej PPS. Po kongresie zjednoczeniowym został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Usunięto go z niej w r. 1953 wraz z wielu innymi dawnymi członkami PPS. Od końca 1948 do grudnia 1949 pracował w Min. Żeglugi, następnie do października 1950 odbywał aplikację adwokacką, po czym został wpisany na listę adwokatów. Praktykował jako adwokat w woj. białostockim, w Białymstoku, a następnie do końca 1966 r. w zespole adwokackim nr 30 w Warszawie. Od stycznia do października 1967 był kierownikiem firmy Allied Commercial Exporters Ltd w Londynie, a następnie do grudnia 1968 dyrektorem firmy DEPOL Import-Export G.m.b.H. we Frankfurcie nad Menem. W październiku 1970 otrzymał uprawnienia radcy prawnego. Pełnił tę funkcję początkowo w Ogólnokrajowej Spółdzielni Turystycznej «Gromada» w Warszawie, a następnie w Przedsiębiorstwie Organizacji Dostaw Eksportowych «Remex». Był też radcą prawnym ambasady Urugwaju. Zmarł 21 IX 1975 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Służewieckim. Odznaczony był za działalność konspiracyjną Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
W małżeństwie z Marią z Bakinowskich miał R. dwóch synów: Jerzego, biochemika, i Andrzeja, zootechnika, wicedyrektora Wyścigów Konnych na Służewcu w Warszawie.
Filipajtis E., Lewica akademicka w Wilnie, Białystok 1965 s. 20, 33–4, 37–40, 43, 47; Pilch A., Studencki ruch polityczny w Polsce w latach 1932–1939, W.–Kr. 1972; – Jędrychowska A., Zygzakiem i po prostu, W. 1965; [Kisielewski S.] Kisiel, Wołanie na puszczy. Miłosz, „Tyg. Powsz.” 1980 nr 44 s. 8; Miłosz C., Rodzinna Europa, Paryż 1959 s. 198–200 (występuje jako „W”); tenże, Rok myśliwego, Paryż 1990 s. 177, 187–8; Nałkowska Z., Dzienniki czasu wojny, W. 1974; – „Arch. Ruchu Robotn.” T. 9: 1984; „Tyg. Powsz.” 1975 nr 48 s. 7; „Życie Warszawy” 1975 nr 221 s. 11, nr 225 s. 9; – AAN: VI Oddział (Arch. Lewicy Pol.) teczka osobowa nr 12937 oraz sygn. 235/VII nr 16 s. 33, nr 41 k. 3, nr 127 k. 70; Przedsiębiorstwo Organizacji Dostaw Eksportowych «Remex»: Teczka akt personalnych; – Informacje żony, Marii Ryńca i Romana Korab-Żebryka.
Stanisław Konarski