Maleszewski Władysław Józef, pseud. i krypt. B. L., Bolesław Kopeć, R. B. L., Red. B. L., Sąsiad, Sęp, Wł., Wł. M. (1832–1913), publicysta, powieściopisarz. Syn Józefa, ziemianina, wychowanka Uniw. Wil., i Heleny z Bernatowiczów (albo v. Bormannów ?), ur. 2 II we Włocławku. Kształcił się w Białej Podlaskiej pod opieką pedagoga Karola Bajtla, przyjaciela rodziców. Ukończył chlubnie Warszawskie Gimnazjum Realne (Wydział Mechaniczny). Sporadycznie uczęszczał do Szkoły Głównej na wykłady Józefa Przyborowsktego, który pomagał mu w samokształceniu. Zaczął pracować w Komisji Skarbu (Sekcja Techniczna, Wydział Dóbr i Lasów Rządowych). Dzięki podróżom służbowym poznał wówczas całe Królestwo i prowincje sąsiednie. Po likwidacji Komisji przeniósł się na wieś do Barcic pod Grójcem, gdzie gospodarował niefortunnie ok. 6 lat, po czym wrócił do Warszawy i zajął się pisarstwem. Debiutował w „Dzienniku Warszawskim” (1855), wprowadzony przez Juliana Bartoszewicza. W kontynuacji tego pisma, w „Kronice Wiadomości Krajowych i Zagranicznych”, ogłosił następnie Wycieczkę w Świętokrzyskie Góry (1857). Współpracował z wieloma czasopismami warszawskimi, zwłaszcza z „Tygodnikiem Illustrowanym” (do r. 1875). Pisywał wiele: wiersze, powieści obyczajowe, z których szczególnie powieść Dziecię Żmujdzi („Tyg. Illustr” 1862, osobne wyd. W. 1863) zdobyła uznanie krytyki za swojskość i patriotyczną tendencję (obrona ziemi rodzinnej przed sprzedażą w obce ręce), bezpretensjonalne opowiadania i humoreski, grywane bez powodzenia komedie z akcją umieszczoną w środowisku ziemiańskim lub mieszczańskim (np. Jam bogaty, „Tyg. Illustr.” 1864, osobno Kr. 1892); wszystkie te utwory odznaczały się skłonnością do sentymentalizmu i moralizatorstwem. Był M. również autorem zarysów podróżniczo-obyczajowych, z tych najbardziej znana była interesująca relacja Z wieczorów nad Tamizą („Tyg. Illustr.” 1872–5, osobne wyd. W. 1874), wysoko oceniona przez H. Sienkiewicza („Listy z podróży”). Ogłaszał też M. studia literackie i recenzje.

Właściwą działalność publicystyczną rozwinął M. jako redaktor tygodnika „Biesiada Literacka” w l. 1876–1906, który przejął po Gracjanie Ungrze (od r. 1881). Pomysł pisma, jego układ, program, tendencja i ton – wszystko było dziełem M-ego. Każdy numer sam opracowywał. Pisywał tutaj przeważnie felietony społeczne, m. in. pt. Z Warszawy pod pseud. Sęp, które wysoko współcześnie oceniane, poruszały wszystkie poważniejsze zjawiska i problemy oraz szeroko spopularyzowały ten pseudonim. M. miał dużą łatwość w kontaktach z ludźmi i był szanowany przez swych współpracowników. Wśród nich znaleźli się H. Sienkiewicz, E. Orzeszkowa, A. J. Rolle, A. Kraushar, F. Kostrzewski, W. Gerson, M. Rodziewiczówna, J. Łuszczewska (Deotyma) i in. „Biesiada Literacka” powstała w okresie, gdy «postęp warszawski» począł przeżywać kryzys, w czasie którego do głosu doszły czynniki zachowawcze. Kierunek konserwatywny reprezentowała również „Biesiada”. Podobnie jak „Słowo” czy „Niwa” współpracowała ona z periodykami galicyjskimi o podobnej orientacji. M. przez dwadzieścia lat (1884–1904) był w stałym kontakcie z A. Krechowieckim, redaktorem „Gazety Lwowskiej”. Współpraca polegała na wymianie materiału przeznaczonego do druku; np. powieść Sienkiewicza „Na polu chwały” była drukowana jednocześnie w obu pismach dzięki przesyłce odbitek szczotkowych z Warszawy do Lwowa. „Biesiada” znalazła licznych prenumeratorów w Galicji, kolportowana przez Krechowieckiego, który wspierał nią liczebność czytelników „Gazety Lwowskiej”. M. dbał o to, by pismo było w miarę «wesołe i moralne», by nie «targało» niczyimi nerwami, dając jednocześnie wiadomości trafiające do upodobań i przekonań zachowawczo nastawionej publiczności czytelniczej. Toteż zdobyło sobie szeroką poczytność i pochwały, m. in. J. I. Kraszewskiego (który M-ego darzył przyjaźnią i popierał), Z. Sarneckiego, A. Chołoniewskiego, M. Rodziewiczówny i wielu innych, w gruncie rzeczy jednak było mało ambitne i pozostawało na niewysokim poziomie; tygodnik reprezentował punkt widzenia prawie że zaściankowy.

M. zmarł 7 VI 1913 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Ożeniony z Zofią z Kropiwnickich, miał syna Władysława, lekarza, i córkę zamężną za Janem Skiwskim.

Nowy Korbut (Romantyzm), VIII–IX; Uruski, Uzupełnienia, III 33; – Kocówna B., Biesiada Literacka – pismo i ludzie, „Roczn. B. Narod.” 1965 s. 224–42; Lipski J. J., Warszawscy „Pustelnicy” i „Bywalscy”, W. 1973 I (fot.); Witkowski Cz., M. W. J., „Zesz. Prasozn.” 1968 z. 1 s. 88; – Warszawa w pamiętnikach powstania styczniowego, Oprac. K. Dunin-Wąsowicz, W. 1963 s. 217; – Nekrologi z r. 1913: „Bibl. Warsz.” t. 3 s. 202–3, „Biesiada Liter.” nr 24, 25 (M. Synoradzki, fot.), „Czas” nr 260 s. 3, „Kur. Warsz.” nr 156 s. 9, nr 157 s. 10, nr 158 s. 5, nr 159 s. 3; – B. Jag.: rkp. 7890 (11); B. Narod.: rkp. 2734, 5902 t. 2 k. 133–137, 7054–7058; B. Ossol.: rkp. 5631, 3456, 6832.

Barbara Kocówna