Piątkiewicz Włodzimierz Stefan (1865–1933), jezuita, teolog, organizator tzw. Misji Wschodniej. Ur. 26 XII w Odrzykoniu koło Krosna, był najstarszym synem Maksymiliana, zarządcy dóbr, i Anny z Krzyształowiczów, bratem Aleksandra (zob.) i Bronisława (zob.). Po ukończeniu szkoły Wydziałowej w Krośnie w r. 1876 uczęszczał do gimnazjum w Jaśle (1–2 kl.) i Rzeszowie (3–4 kl.). W r. 1880 wstąpił do zakonu jezuitów w Starej Wsi koło Brzozowa, gdzie odbył dwuletni nowicjat (1880–2) oraz studia humanistyczne (1882–4) i retoryczne, m. in. pod kierunkiem Niemca Alojzego Petersa (1884–6). Filozofię studiował w Chyrowie (1886–7) i Tarnopolu (1887–8). Od grudnia 1888 do czerwca 1890 uczył języka łacińskiego w gimnazjum chyrowskim. W r. akad. 1890/1 pomagał ks. Marianowi Morawskiemu w redakcji „Przeglądu Powszechnego” i prywatnie ukończył pierwszy rok teologii. W l. 1891–4 kontynuował studia teologiczne, podczas których 26 VI 1892 przyjął święcenia kapłańskie. W r. akad. 1894/5 wykładał teologię w seminarium jezuitów w Krakowie, a następnie odbył kurs duchowości jezuickiej (trzecią probację) w Tarnopolu (1895–6).
W l. 1896–8 P. był członkiem zespołu redakcyjnego „Przeglądu Powszechnego”, odpowiedzialnym za dział społeczny. Już wcześniej, od r. 1890 publikował w „Przeglądzie” artykuły, sprawozdania i recenzje. W l. 1891–5 ogłosił przekłady niektórych poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego (1891 t. 29–30, 1893 t. 39, 1895 t. 47), przedstawił jego spuściznę rękopiśmienną (1891 t. 29) i działalność kaznodziejską (1891 t. 30). Był też autorem kilku pieśni religijnych. Od r. 1897 omawiał na łamach „Przeglądu Powszechnego” problemy społeczne; opowiadał się za organizowaniem opieki nad dziewczętami pracującymi i poszukującymi pracy, nad robotnikami i emigracją. Uzasadniał od strony etycznej dopuszczalność organizowania strajków przez związki zawodowe i robotnicze w obronie przed wyzyskiem lub niesprawiedliwością (Strejk wobec etyki, „Przegl. Powsz.” 1898 i odb. Kr. 1898). W r. 1898 powrócił na katedrę teologii dogmatycznej w seminarium zakonnym jezuitów w Krakowie. Ogłosił wówczas oryginalne studium, Mistyczne Ciało Chrystusa a charaktery sakramentalne („Przegl. Powsz.” 1902–3 t. 73–78 i odb. Kr. 1903). W r. 1902 został superiorem domu jezuitów we Lwowie i czas ten poświęcił głównie kaznodziejstwu i dawaniu rekolekcji stanowych młodzieży, inteligencji, ziemiaństwu i klerykom. Umiał łączyć głębokie rozważania teologiczne z pięknym stylem i bogatą swadą retoryczną. Po złożeniu urzędu w czerwcu 1904 wyjechał do Rzymu, gdzie w l. 1904–6 pełnił urząd sekretarza asystencji niemieckiej jezuitów, do której należała wówczas prowincja galicyjska. Po powrocie do kraju był P. kolejno rektorem kolegium w Krakowie (1906–8), a zarazem doradcą prowincjała (konsultorem), wiceprowincjałem (od 15 VII 1908) i prowincjałem jezuitów galicyjskich (od 23 VIII 1909 do 6 X 1912). Zreorganizował w tym czasie studia jezuickie zgodnie z wymaganiami czasu („Ordinatio studiorum Provinciae Galicianae Societatis Jesu”, Cracoviae 1911). Przejął opiekę nad nowo otwartą misją polskich jezuitów w Rodezji Północnej (1912). Obserwował stosunki społeczne i narastanie ruchów ludowych w Galicji i ogłosił anonimowo broszurę Jakie ma obowiązki Polak katolik przy nadchodzących wyborach (Kr. 1907), w której zalecał głosowanie na kandydatów prawych, rozumnych i wierzących. Pod wpływem Włodzimierza Ledóchowskiego, asystenta przy generale zakonu, z wielkim uporem forsował – wbrew ogólnej opinii jezuitów polskich – budowę kościoła Serca Jezusowego w Krakowie (Kopernika 26) wg planów Franciszka Mączyńskiego, a odrzucenie o wiele lepszego planu Antoniego Wiwulskiego.
Po złożeniu urzędu prowincjała P. został w kolegium krakowskim prefektem studiów teologicznych i profesorem wymowy kościelnej i pedagogiki (1912–14). W czasie pierwszej wojny światowej od połowy 1914 r. do połowy 1915 r. pracował w duszpasterstwie na Górnym Śląsku i w Poznańskiem, głosząc patriotyczne kazania. Od r. 1915 do r. 1918 był przełożonym w Stanisławowie oraz zarządzał jako wiceprowincjał domami jezuickimi na Bukowinie i we wschodniej części Galicji, zajętej przez Rosjan. Po zakończeniu wojny wrócił w r. 1918 do Krakowa, gdzie głosił kazania i współpracował z czasopismami jezuickimi („Przegląd Powszechny”, „Sodalis Marianus”, „Głosy Katolickie”). Włączył się w kampanię plebiscytową na Górnym Śląsku. Podczas nabożeństwa «górnośląskiego» w Warszawie 30 I 1921 wygłosił płomienne przemówienie („Nasze Wiadomości” T. 9: 1935–8 s. 167). Jesienią 1922 został superiorem rezydencji jezuickiej przy kościele Św. Barbary w Krakowie. Pod koniec 1923 r. wziął udział w kongregacji jezuitów w Rzymie, podczas której na wyraźne życzenie Piusa XI utworzono w łonie zakonu Wschodnią gałąź w obrządku grecko-słowiańskim (tzw. Misja Wschodnia) i w r. 1924 otwarto pierwszą stację misyjną w Albertynie pod Słonimem. P. zgłosił akces do nowej misji i 15 VII 1925 mianowany jej superiorem oraz protoihumenem, pozostał na tym stanowisku do końca życia. Mimo starszego wieku przystąpił energicznie do nauki języka starosłowiańskiego i liturgii wschodniej, do organizowania misji, rekrutacji ochotników różnej narodowości (Włosi, Francuzi, Węgrzy, Niemcy) i otwarcia w r. 1926 własnego nowicjatu w Albertynie. Poprzez odczyty i artykuły w prasie krajowej i zagranicznej zaznajamiał szerokie warstwy społeczeństwa z powstaniem i rozwojem akcji unijnej. Z powodu licznych ataków na Misję Wschodnią ogłosił polemiczną broszurę Prawda o Albertynie (Kr. 1932), w której wyjaśnił cele misji i zbijał zarzuty przeciwników. Brał też udział w konferencjach unijnych w Pińsku, gdzie występował w obronie praw Białorusinów do własnego języka. Zmarł 23 III 1933 w Albertynie w czasie odprawiania nabożeństwa.
Fot. w Arch. Prow. Mpol. TJ; – Podr. Enc. Kośc.; – Czenczek A., Otwarcie nowicjatu w Albertynie, „Nasze Wiad.” T. 8: 1926–8 s. 206–8; Grzebień L., Pionierski trud misjonarzy słowiańskich, 1881–1969. Wśród ludu Zambii, Kr. 1977 I; Kilka szczegółów z ostatnich chwil życia śp. O. P-a, „Nasze Wiad.” T. 10: 1931–4 s. 340–3; Klawek A., Zarys dziejów teologii katolickiej w Polsce, Kr. 1948 s. 34; Pirożyński M., Zakony męskie w Polsce, L. 1937 s. 298–306; Sejbuk C., Ś. p. O. Włodzimierz Piątkiewicz T. J., „Nasze Wiad.” T. 11: 1935–8 s. 150–77; Sygański J., Monografia obrazu Matki Boskiej Pocieszenia w kościele lwowskim oo. jezuitów, Lw. 1906 s. 48, 52; Urban J., Ś. p. ks. Włodzimierz Piątkiewicz, „Czas” 1933 nr 70 s. 3; tenże, Ś. p. O. protoigumen Włodzimierz Piątkiewicz, „Oriens” 1933 z. 3 s. 83–5; Ważniejsze głosy prasy Misji Wschodniej w Albertynie, „Nasze Wiad.” T. 8: 1926–8 s. 115–27; Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 1872–1972, Kr. 1972 s. 50–2, 211; Zaleski, Jezuici, V; – Cieszyński N. L., Roczniki Katolickie, T. 12: 1934 s. 453–5 (nekrolog); „Nasze Wiad.” T. 2: 1906–9, T. 3: 1910–2; – Arch. Prow. Mpol. TJ: Katalogi prowincji galicyjskiej, polskiej i wielkopolskiej z lat 1881–1934, rkp. nr 878 XIII (Dokumenty osobiste), nr 1698 (Tractatus de sacramentis in genere, 1900–1901), nr 882 I, 909 A, 916 (Utwory literackie), nr 839, 978, 980, 982, 986, 991, 1001 I, 1003 II, 1009 I, 1164 III–VIII (Korespondencja).
Ludwik Grzebień