INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wojciech Grabowski h. Oksza      podpis Wojciecha Grabowskiego pod listem w kolekcji Listy do Józefa Zaremby (1772). Vol. 1 - w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN - źródło kopii cyfrowej: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa (wbc.poznan.pl).

Wojciech Grabowski h. Oksza  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1959-1960 w VIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Grabowski Wojciech h. Oksza (2. poł. XVIII w.), pułkownik konfederacji barskiej. Syn Tomasza i Petroneli Sieroszewskiej z Kaliskiego. Jesienią i zimą 1768 r. aż do stycznia 1769 r. był rotmistrzem w oddziałach Józefa Gogolewskiego. W czasie konfliktu między marszałkiem Ignacym Malczewskim a Gogolewskim o przewództwo w konfederacji wielkopolskiej, stanął po stronie Malczewskiego, za co otrzymał stopień pułkownika. Brał udział w zwycięskiej bitwie z oddziałem rosyjskim Bielelubskiego pod Turskiem (ok. 28 I 1769 r.). Wyróżnił się 11 II w bitwie pod Częstochową, gdy razem z płk. Wojciechem Sierakowskim przez kilka godzin wstrzymywał dążący od Kłobucka oddział carski, umożliwiając przez to Malczewskiemu zebranie swych sił. W marcu przeszedł z całą konfederacją wielkopolską okres ciężkich walk pościgowych z Drewiczem i Apraksinem na linii: Leszno, Zbąszyń, Skwierzyna, Czarnków, Nakło, Inowrocław, Konin. W końcowym okresie tych nierównych zmagań, 21 III pod Wilczynem, ok. 500 «odważniejszych» z pułków G-ego, Antoniego Sieroszewskiego i Pawła Skórzewskiego zainicjowało walkę, która jednak zakończyła się kompletną klęską i wycięciem w pień wszystkich niemal konfederatów, z których uratowało się zaledwie 40 osób. Jesienią i zimą G. osłaniał świeżo zorganizowaną konfederację pomorską; 17 XII z płk. Leonem Miaskowskim napadli w Dybowie na oddział wojsk carskich, któremu zadali znaczne straty, zmusili do wycofania się do Torunia i opanowali magazyny solne. 16 VIII 1770 r. G. z A. Sieroszewskim zaatakowali w Gostyniu inny oddział, który rozbili. W kilkanaście dni później, 29 VIII, gdy rotmistrz Oliszew w 200 koni przełamał pod Rąbinem (koło Kościana) przednią straż Józefa Zaremby i bliski był zwycięstwa, G. z por. sieradzkim Załuskowskim zaszli mu tyły i znieśli go doszczętnie. G. wyróżniał się dużą odwagą i często występował z akcją zaczepną. Figurował w przesłanym Weymarnowi na przełomie r. 1769–70 wykazie jako jeden z 20 najaktywniejszych konfederatów wielkopolskich. Pułk jego składał się z 15 do 20 doborowych i zdeterminowanych na wszystko tzw. niepłatnych oficerów. 31 XII 1770 r. podpisał manifest przeciwko Jakubowi Ulejskiemu, upominającemu się o regimentarstwo wielkopolskie. Od 20 I – 2 II 1771 r. brał udział w oblężeniu Poznania. 23 VI uczestniczył pod Widawą w zwycięskiej bitwie Zaremby przeciwko F. Ks. Branickiemu. W jesieni 1771 r. wstrzymywał wdzierających się coraz bardziej w woj. kaliskie Prusaków. Zimą r. 1771/2 wciąż zmieniał miejsca lokacji swego pułku z powodu wielkiego głodu i braku paszy w województwach kaliskim i sieradzkim, ogołoconych do cna przez Prusaków, wojska carowej, załogę częstochowską i liczne konfederacje. Na początku maja 1772 r., gdy J. Zaremba z A. Sieroszewskim poddali się królowi, G. rozpuścił swe oddziały i powrócił na gospodarstwo. W tym jeszcze roku z bratem Michałem otrzymał spadek po Włyńskich. Został następnie podstarościm kaliskim, a w r. 1786 deputatem na Trybunał Koronny. Ożeniony był z Agnieszką Radońską.
 
 
Boniecki; Enc. Wojsk.; – Konopczyński W., Konfederacja barska, W. 1938 II; Kwasieborski S., Częstochowa za konfederacji barskiej, W. 1917 s. 58; Wernicke J. E., Geschichte Thorns, Thorn 1842 II 534; – Kitowicz J., Pamiętniki, Lw. 1882 s. 159, 162, 163, 180, 211, 213; Vol. leg., VIII 220, 278, 321, 330–1, 358, 367; – „Wöchentliche Thornische Nachrichten” 1769 s. 452; – Arch. Państw. w P.: Rel. i Instr. Kalis. nr 2647 s. 690; B. Kór.: Arch. Zaremby, IV 300 (Raporty W. G-ego), Rolle oficerów, towarzystwa i pocztów chor. pułk. G-ego 25 IV i 21 VI 1771 r., II 188, III 269, IV 301; B. Narod.: Col. autogr. 157/2 f. 37–9; Pozn. Tow. Przyj. Nauk: t. 10 A 5; – Informacje Włodzimierza Dworzaczka.
 
 
Wacław Szczygielski
 
 
 
 
 

Powiązane artykuły

 

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......

Bitwa Pod Racławicami, 4 kwietnia 1794 r.

24 marca 1794 roku na rynku krakowskim ogłoszony został „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego”, dający początek powstaniu kościuszkowskiemu, jednemu z przełomowych......
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.