Popławska z Rejewskich Zofia, krypt. Z. P., niekiedy pisała pod nazwiskiem panieńskim, pseud. konspiracyjne: Fija, Nida (1891–1969), tłumaczka, publicystka, bibliotekarka, kpt. Armii Krajowej. Ur. 6 III w Rostowie nad Donem, była córką Romana Rejewskiego, inżyniera kierującego m. in. regulacją Donu i jego dopływów, oraz Aleksandry z Feistów. W r. 1909 ukończyła ze złotym medalem gimnazjum w Nachiczewaniu nad Donem, egzamin z łaciny uzupełniła w męskim gimnazjum w Rostowie. Już w latach gimnazjalnych uprawiała działalność patriotyczną i niepodległościową: w r. 1903 została przyjęta do organizacji Młodzi Polacy, pozostającej pod wpływami «Zet»-u. Po wybuchu strajku szkolnego (1905) prowadziła akcję pomocy uczniom szkół polskich. W r. 1909 wstąpiła do tajnego Koła Przyjaciół Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w Rostowie, w którym działała do czasu ukończenia gimnazjum. W r. 1911 wyjechała do kraju i uczęszczała do szkoły gospodarczej w Chyliczkach (koło Warszawy), po jej ukończeniu studiowała w l. 1911–14 na Wydziale Filozoficznym UJ nauki przyrodnicze (w trybie nadzwyczajnym). Jesienią 1912 wstąpiła do oddziału żeńskiego Związku Strzeleckiego. Studiów nie ukończyła z powodu wybuchu pierwszej wojny światowej; ciężka choroba przeszkodziła jej również w podjęciu w r. 1914 działalności niepodległościowej. W l. 1914–15 pracowała w Tow. Naukowym Warszawskim w pracowni Jana Tura. Dn. 2 VI 1915 wyszła za mąż za Wiktora Popławskiego (zob.), w jesieni t. r. przeniosła się wraz z nim do Wyszkowa nad Bugiem i w tamtejszym gimnazjum uczyła przyrody; założyła w tej szkole koło niepodległościowe i prowadziła je do połowy r. 1918. Brała również udział w akcji pomocniczej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) w Warszawie, była łączniczką, przechowywała broń i archiwum, uczestniczyła także w pracach warszawskiego Centralnego Komitetu Narodowego. W czerwcu r. 1918 została przez Niemców aresztowana, a następnie usunięta z Wyszkowa. Przeniosła się wówczas do Warszawy, gdzie kontynuowała działalność w POW, nie będąc formalnie jej członkiem, i uczyła (do r. 1919) w Gimnazjum Edwarda Rontalera, następnie (1919–22) była urzędniczką w Polskiej Żegludze Państwowej.
Od r. 1922 P. zajmowała się wyłącznie pracą literacką i dziennikarską. Znając dobrze języki: angielski, francuski, niemiecki i rosyjski, rozwinęła bardzo żywą działalność przekładową z tych języków, spolszczając głównie utwory beletrystyczne, przede wszystkim z literatur anglosaskich. Ogłosiła m. in. tłumaczenia utworów A. Bennetta („Upiór”, W. 1923), Ch. Dickensa („Opowieść o dwóch miastach”, W. 1927, „Mała Dorrit”, W. 1928 – wraz z mężem, „Nasz wspólny przyjaciel”, W. 1949, również wraz z mężem uzupełniła dawny przekład Włodzimierza Górskiego „Klubu Pickwicka”, W. 1927), T. Dreisera („Niewolnice”, W. 1930, „Siostra Carrie”, W. 1930, „Galeria kobiet”, W. 1933, „Prawo do życia”, W. 1933), Ch. Kingsleya („Na podbój świata”, W. 1935), R. Kiplinga („Stalky i towarzysze”, W. 1927), S. Lewisa („Babbitt”, W. 1927), G. Mereditha („Historia generała Ople i lady Camper”, W. 1924), R. L. Stevensona („Odpływ”, W. 1930). Z języka francuskiego przełożyła m. in. R. Rollanda „Mahatma Gandhi” (W. 1924), z niemieckiego – „Pannę de Scudery” E. T. A. Hoffmanna (W. 1922), z rosyjskiego – „Wojnę i pokój” L. Tołstoja (W. 1929). Wiele z tych tłumaczeń było wznawianych także po r. 1945 (głównie powieści Dickensa, Dreisera i Lewisa). Przekładała również dla potrzeb teatrów, często razem z mężem, np. sztuki G. B. Shawa („Żołnierz i bohater”, wyst. W. 1921, „Człowiek i nadczłowiek”, „Major Barbara”). Wiele tłumaczeń, zwłaszcza utworów mniejszych rozmiarów, drukowała tylko na łamach czasopism („Cyrulik Warsz.”, „Przegl. Wiecz.”, „Wiek Nowy” i in.). Opracowała nadto „Siódme niebo. (Powieść filmowa według scenariusza Austina Stronga)” (W. 1927, pod nazwiskiem Z. Rejewska), a dla dzieci napisała Bajki z zielonej wyspy (Wyszków nad Bugiem 1922, w rzeczywistości: 1921, Wyd. 2., W. 1928).
Czynna w Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, P. pisywała do jego organu „Praca Obywatelska”, aby następnie (1937–9) przejąć jego redakcję. Działała również w Społecznym Komitecie Przysposobienia Kobiet do Obrony Kraju, od r. 1936 redagowała jego organ „Dla Przyszłości” i wchodziła w skład zarządu Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W l. 1933–4 redagowała „Świat Dziewcząt”, była również współpracownikiem i członkiem zespołów redakcyjnych „Bluszczu” i „Kobiety Współczesnej”, której była stałym sprawozdawcą teatralnym przez kilka lat od początku (1927) istnienia pisma. Recenzje sceniczne, artykuły oraz felietony na aktualne tematy drukowała również w „Kurierze Porannym”, „Gazecie Polskiej”, „Kobiecie w Świecie i w Domu” i w „Tygodniku Kobiety”. Opracowywała także audycje literackie dla Polskiego Radia. W r. 1932 P. podjęła pracę w Dziale Handlowym Polskiego Monopolu Solnego, kolejno jako starszy referent, sekretarka tegoż Działu, a następnie sekretarka naczelnego dyrektora Monopolu Solnego. Napisała wówczas popularne broszury: Sól bydlęca mielona (W. 1932), Sól w życiu codziennym (W. 1933), Przed sianokosami (W. 1938), a na zamówienie Min. Skarbu pracę Historia i organizacja handlu solą w Europie, której druk uniemożliwił wybuch wojny.
Podczas okupacji niemieckiej P. pracowała w spółdzielni handlowej, założonej w Warszawie przez byłych pracowników Polskiego Monopolu Solnego. Równocześnie podjęła działalność konspiracyjną w szeregach Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, w której otrzymała stopień kapitana; używała pseud.: Fija i Nida. Od kwietnia lub maja 1944 kierowała komórką szyfrancką AK w oddziale V–K–Wydział Łączności Wewnętrznej (poprzednio w Komendzie Głównej AK Oddział II?). Wzięła udział w powstaniu warszawskim, po jego upadku przebywała w obozach jenieckich w Niemczech. W lecie 1945 powróciła do kraju i rozpoczęła pracę w Bibliotece Narodowej. W listopadzie t. r. została aresztowana (w związku ze sprawą Jana Rzepeckiego) i osadzona w więzieniu mokotowskim; zwolniono ją po roku. Od r. 1948 aż do końca życia pracowała jako bibliotekarka w Rzymskokatolickim Seminarium Duchownym Archidiecezji Warszawskiej. P. zmarła 25 I 1969 w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim. Była odznaczona Krzyżem Niepodległości (przed r. 1939) oraz Krzyżem Walecznych (w czasie powstania warszawskiego).
Małżeństwo P-iej z Wiktorem Popławskim było bezdzietne.
Nowy Korbut (Słownik Pisarzy), I–IV; Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1947 i n.; Czarnik O., Bibliografia powieści odcinkowych 1918–1926, Wr. 1979; Zaleska Z., Czasopisma kobiece w Polsce, W. 1938; Bar, Słown. pseudonimów; – Grzegorczyk P., Lew Tołstoj w Polsce, W. 1964; Kieniewicz T., Recepcja literatury amerykańskiej w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym, W. 1977; Kumor S., Polskie debiuty Bernarda Shaw, W. 1971; – „Życie Warszawy” 1969 nr 23; – Arch. UJ: WF II 358 b, 359 b, 361, 362; B. PAN w Kr.: rkp. 3727 k. 87; CAW: Akta Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości; IBL PAN: Kartoteka bibliogr.; – Kartoteka Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość przy Tow. Miłośników Historii w W.; – Informacje siostry P-iej Marii Karskiej z Warszawy oraz Heleny Szmidt z Torunia.
Rościsław Skręt