Sarna Zygmunt Jan (1890–1974), ekonomista, prawnik, profesor UJ, współzałożyciel i rektor Akademii Handlowej w Krakowie. Ur. 4 VII w Kamesznicy (pow. żywiecki), był trzecim z czworga dzieci Jana, gajowego w lasach arcyks. Habsburga, i Rozalii z Nizińskich.
Do szkoły średniej uczęszczał S. w l. 1903–11 w Krakowie, zarabiając na utrzymanie udzielaniem lekcji. Egzamin dojrzałości złożył w III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego. Po maturze przez trzy lata (1911–14) studiował na Wydz. Prawa UJ. Równocześnie w r. akad. 1911/12 był słuchaczem kursu abiturientów przy średniej szkole handlowej (Akademii Handlowej) w Krakowie. W czasie studiów utrzymywał się z dorywczych zajęć w instytucjach gospodarczych (najdłużej w Syndykacie Rolniczym w Krakowie w l. 1913/14). W pierwszym roku wojny (1914/15) kontynuował studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim. Od września 1915 praktykował przez kilka miesięcy w kancelarii adwokackiej Teofila Więcława w Krakowie. W r. 1916 uzyskał na UJ stopień doktora prawa. Zamieszkał w Wiedniu, gdzie od marca 1916 pracował jako urzędnik w Banku Austro-Węgierskim. Stąd przeniósł się w maju 1919 do krakowskiego oddziału Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. Pracował tu do końca września 1920. Odtąd kariera zawodowa S-y związana była z działalnością dydaktyczną i naukową. Jeszcze w czasie pobytu w Wiedniu ukończył (1916/17) w tamtejszej Akademii Eksportowej kurs dla kandydatów na nauczycieli szkół handlowych, a w październiku 1920 złożył we Lwowie egzamin dla kandydatów na nauczycieli przedmiotów ekonomiczno-prawnych. Od października 1920 podjął pracę nauczycielską w średniej szkole handlowej w Krakowie, która odznaczała się wysokim poziomem nauczania. Tu zetknął się S. z Arnoldem Bollandem i Albinem Żabińskim; wspólnie z nimi założył w r. 1925 Wyższe Studium Handlowe w Krakowie – prywatną szkołę wyższą, trzecią tego typu w Polsce. Przeszedł wówczas, jako urlopowany z dotychczasowego miejsca pracy, na stanowisko profesora nadzwycz. nowo powstałej uczelni. Od marca 1927 był profesorem zwycz. organizacji handlu. Wykładał nauki handlowe (encyklopedia nauk handlowych, organizacja handlu) oraz prawne (prawo konsularne i morskie), a także zasady biurowości. Od września 1938 Studium uzyskało nazwę i rangę Akademii Handlowej.
S. wykazywał wielką aktywność dydaktyczną. Od r. 1921 nauczał na kursach spółdzielczych przy Spółdzielczym Instytucie Naukowym, a w l. 1924/5–1938/9 wykładał technikę handlową oraz naukę o bankowości na Wydz. Rolniczym UJ. W r. akad. 1924/5 rozpoczął w Szkole Nauk Politycznych wykłady z organizacji handlu zagranicznego. W l.n. wykładał tu na zmianę prawo konsularne oraz handel międzynarodowy. Od r. 1931/2 pełnił funkcję wicedyrektora Szkoły (zastępował często nieobecnego dyrektora Michała Rostworowskiego), a od 1 III 1936 – dyrektora. Na tym stanowisku pozostał do r. 1939.
W grudniu 1928 S. habilitował się na Wydz. Prawa UJ na podstawie rozprawy pt. Zarys prawa konsularnego ze szczególnym uwzględnieniem stosunków Polski (Kr. 1928). W styczniu 1929 został zatwierdzony jako docent prawa narodów i od r. akad. 1929/30 podjął na Wydz. Prawa UJ wykłady z prawa narodów, które prowadził nieprzerwanie do r. 1939 w dwóch częściach: prawo pokoju i prawo wojny, a od r. 1931/2 – także seminarium z prawa narodów. Był zatrudniony jako docent, a od r. 1936 jako profesor tytularny, na zasadzie prac zleconych, gdyż Min. WRiOP nie zgodziło się na proponowane przez uniwersytet rozdzielenie katedry prawa politycznego i prawa narodów.
S. przywiązywał wielką wagę do kształcenia młodzieży. Uchodził za bardzo dobrego i sumiennego wykładowcę, a przy tym za bardzo surowego egzaminatora. Tematyka jego wykładów inspirowała powstawanie opracowań dydaktycznych, a następnie naukowych o charakterze monograficznym i podręcznikowym. Pierwsze większe publikacje S-y dotyczyły organizacji handlu, dużo miejsca zajmowały w nich zagadnienia handlu morskiego. Skrypty z tego zakresu, spisywane z wykładów S-y, miały wiele wydań począwszy od r. 1925. Mniejsze prace ukazywały się nakładem autora (Czek i jego zastosowanie, Kr. 1926) lub w wydawanym przez Wyższe Studium Handlowe czasopiśmie „Wiedza Handlowa” (Organizacja biurowości, R. 1: 1926 nr 3/4, O prawo dla mniejszości w spółkach akcyjnych, R. 2: 1927 nr 1/2). Szczególną uwagę poświęcił S. prawu morskiemu. Należą tu: monografia Międzynarodowe publiczne prawo morskie w czasie pokoju (Kr. 1932), rozprawa Morski pas przyległy („Czas. Prawn.” T. 30: 1936, odb. Kr. 1935) oraz skrypty z wykładów. Interesował się też prawem konsularnym. Z tej dziedziny, oprócz skryptu i mniejszych prac, ukazała się wspomniana wyżej monografia Zarys prawa konsularnego. Kilka skryptów z wykładów dotyczyło: organizacji handlu międzynarodowego i zagranicznego Polski oraz handlu krajowego, prawa pokoju, prawa wojny.
Dn. 6 XI 1939 znalazł się S. wśród aresztowanych przez Niemców na UJ profesorów krakowskich. W dn. 28 XI w więzieniu we Wrocławiu został wraz z Janem Dąbrowskim odłączony od pozostałych, wywożonych do obozu w Sachsenhausen, i po kilku dniach zwolniony. Stało się to w wyniku interwencji rządu węgierskiego (żona S-y była Węgierką). Po powrocie do Krakowa, w celu uniknięcia dalszych represji, osiadł wraz z rodziną w swoim 100-hektarowym majątku Żydów pod Proszowicami (w gminie Wawrzeńczyce), który nabył wspólnie z żoną ok. r. 1934. Pracował naukowo, dzięki czemu mógł wydać zaraz po wojnie opracowanie pt. Morskie uprawnienia konsulów (Kr. 1945), ważne dla rozwijającego się obrotu morskiego Polski.
W r. 1945 majątek S-y został rozparcelowany. On sam wrócił do Krakowa i podjął zajęcia dydaktyczne. Aresztowany 6 III t.r. w Miechowie przez Urząd Bezpieczeństwa, został w początkach kwietnia zwolniony na interwencję władz uniwersyteckich. Jako profesor tytularny UJ wznowił na Wydz. Prawa wykłady i seminarium z prawa narodów. Powrócił także do pracy w Akademii Handlowej. Objął tu ponownie kierownictwo Katedry Organizacji Handlu, prowadził zajęcia z zagadnień handlu wewnętrznego i międzynarodowego, a także z prawa morskiego i konsularnego. Na rozpoczęcie r. akad. 1945/6 wygłosił wykład inauguracyjny na aktualny temat Znamienne cechy stosunków morskich (Kr. 1945). W r. 1946 został wybrany przez Radę Profesorów na rektora Akademii Handlowej na l. 1946/7, 1947/8 (wybór zatwierdzony przez prezydenta Krajowej Rady Narodowej w grudniu 1946). Ponownie wybrano go na rektora w czerwcu 1948. W związku z tym uzyskał urlop od zajęć na UJ (w składzie osobowym UJ figurował stale, aż do r. 1951, jako profesor tytularny).
S. był niechętnie widziany przez nowe władze państwowe (w opinii wystawionej przez uczelnianą organizację partyjną w r. 1949 lub 1950 pisano o nim: «Były obszarnik. Jeden z byłych współwłaścicieli Akademii Handlowej. Wykładowca technicznie dobry, treść pozostawia dużo do życzenia. Politycznie koniunkturalista». W lutym 1949 S. złożył rezygnację ze stanowiska rektora (przyjętą przez ministra w marcu t.r.). Od 1 IX 1950 przekształcono Akademię Handlową w państwową Wyższą Szkołę Ekonomiczną. W listopadzie 1950 rozwiązano z S-ą dawną umowę i zatrudniono w charakterze profesora kontraktowego. W r. 1950/51 kierował jeszcze katedrą, przemianowaną teraz na Katedrę Organizacji i Techniki Handlu. Od 1 X 1951 pozbawiono go kierownictwa katedry i zawieszono w wykonywaniu funkcji dydaktycznych. Pozostał jednak członkiem grona profesorskiego, uczestniczył w pracach katedry i wchodził do różnych komisji uczelnianych, stopniowo jednak z nich usuwany.
Po r. 1956 powrócił S. do działalności dydaktycznej; powierzono mu przede wszystkim wykłady z zagadnień handlu zagranicznego. W r. 1958 powołano pod jego kierownictwem osobny Zakład Handlu Zagranicznego. W maju 1957, na wniosek Rady Wydziału Handlu i senatu, Centralna Komisja Kwalifikacyjna przywróciła S-ie tytuł profesora zwycz. Podjęte w tym czasie próby ponownego zatrudnienia S-y na Wydz. Prawa UJ nie zostały zrealizowane. Z dn. 1 X 1960 S. przeszedł na emeryturę. W l. 1961–5 prowadził jeszcze zajęcia zlecone (w tym seminarium magisterskie z handlu zagranicznego). Po r. 1956 opublikował tylko kilka artykułów w czasopismach fachowych, wiele uwagi poświęcał natomiast wydawnictwom dydaktycznym (kilka skryptów na temat handlu zagranicznego). Ostatnie ukazało się w r. 1965 pt. Wybrane zagadnienia z handlu zagranicznego z uwzględnieniem roli spółdzielczości (Wyd. 3, popr. i uzup., Kr. 1965). Zmarł 13 XI 1974 w Krakowie. Został pochowany (20 XI) na cmentarzu Rakowickim.
S. był żonaty (od r. 1917) z Rudolfiną z domu Lauffer (1888 – 9 XII 1973), córką oficera austriackiego; miał córkę Dolę Marię (ur. 8 XI 1918), zamężną za Włodzimierzem Bukowskim, ziemianinem.
W czasie obchodów 50-lecia Akademii Ekonomicznej (AE) w r. 1975 poświęcono S-ie jedną z sal wykładowych i odsłonięto w niej poświęconą mu tablicę pamiątkową.

Portret przez V. Hofmana w posiadaniu rodziny; Bibliografia publikacji pracowników naukowych Akademii Ekonomicznej w Krakowie 1925–1974, Kr. 1984; Peretiatkowicz–Sobeski, Współcz. kultura pol.; Who’s who in Central and East-Europe 1933/34, Zurich 1935; toż za r. 1935/6, Zurich 1937; Skład osobowy Uniwersytetu Jagiellońskiego za r. szk. 1928/9–1938/9, Kr. 1928–38; toż za l. 1945/6–1950/1, Kr. 1945–50; Spis wykładów UJ za r. szk. 1924/5–1938/9, Kr. 1924–38; toż za r. 1945/6, Kr. 1946; – Akademia Ekonomiczna w Krakowie w ubiegłym półwieczu, Kr. 1975 s. 22, 61–2, 98, 179; Bolewski A., Pierzchała H., Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, Kr. 1985; Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939, Kr. 1989 s. 78–9 (fot.); Zaborowski J., Poznański S., Sonderaktion Krakau, W. 1964 s. 70, 124; – Gwiazdomorski J., Wspomnienia z Sachsenhausen, Wyd. 4, Kr. 1985; Sprawozdanie Koła Uczniów i Absolwentów Szkoły Nauk Politycznych za r. 1931/2–1937/8, Kr. 1932–8; Arch. AE w Kr.: Teczka osobowa K. 20/414; Arch. UJ: sygn. WP II 86 k. 86, teczka osobowa S II 619, kartoteka pracowników; – Informacje córki, Doli Bukowskiej z Kr.
Jan M. Małecki