Radomicki Andrzej (Jędrzej) Aleksander h. Kotwicz (przed 1660–1726), wojewoda poznański. Był drugim synem Kazimierza Władysława, kaszt. kaliskiego, i jego pierwszej żony Zofii z Ossowskich, rodzonym bratem Macieja (zob.) i przyrodnim bratem Władysława (zob.).
R. otrzymał staranne wykształcenie. Początkowo uczył się zapewne w szkole w Widawie (1671), następnie studiował na uniwersytetach w Krakowie i w Pradze. Odbył ponadto podróż do Włoch; 17 III 1683 wpisał się do albumu nacji polskiej w uniw. padewskim zaznaczając, iż zatrzymał się «przejazdem z Wenecji do Rzymu». Dn. 12 XI 1690 ożenił się z Franciszką, córką Adama Uriela Czarnkowskiego (zob.) i zapewne w wyniku tego związku wszedł w posiadanie star. osieckiego (w woj. pomorskim), trzymanego przez brata żony Władysława. Na sejmiku w Środzie 1 XII 1694 wybrano R-ego do komisji skarbowej wielkopolskiej w Poznaniu. Był posłem z woj. poznańskiego na sejm konwokacyjny 1696 r., 28 IX t.r. podpisał zawiązaną na konwokacji konfederację. Na elekcji 1697 r. wraz z woj. kaliskim głosował na elektora saskiego. Od tego też czasu był wiernym stronnikiem Augusta II. Został marszałkiem sejmiku średzkiego z 15 II 1698, gdzie mimo jego zabiegów szlachta wielkopolska poparła prymasa Michała Radziejowskiego, stojącego na czele opozycji przeciw Augustowi II. Na sejmiku średzkim z 5 V 1699 wybrano R-ego na posła z woj. poznańskiego na sejm 1699 r. Podczas sejmu powołano go w skład komisji elbląskiej oraz komisji mającej rozpatrzyć spory pograniczne między woj. wielkopolskimi a Śląskiem. Był następnie marszałkiem sejmiku średzkiego z 15 IX 1700, limitowanego na 8 XI 1700, 14 II i 11 IV 1701. Pełnił funkcję marszałka także na następnym sejmiku z 27 VI 1701, pięciokrotnie limitowanym aż do 15 V 1702. Aktywnie działał tam na rzecz Augusta II, przeciwstawiając się coraz silniej szerzącym się nastrojom opozycyjnym. Szczególnie niechętnie ustosunkowany był wobec Leszczyńskich. W r. 1701 był deputatem z województw wielkopolskich do Trybunału Kor. i marszałkiem Trybunału. Dn. 16 VIII 1702 otrzymał, dzięki poparciu Jana J. Przebendowskiego, nominację na kaszt. gnieźnieńską. Prawdopodobnie uczestniczył wówczas w zawiązaniu proaugustowskiej konfederacji sandomierskiej z 1702 r. Już 13 IX t. r. awansował na kaszt. kaliską. W poł. września t. r. przybył do Warszawy do boku Augusta II. Wziął udział w radzie senatu, lecz opuścił następnie Warszawę na znak protestu przeciw wyborowi Stefana Leszczyńskiego na delegata województw wielkopolskich do konfederacji sandomierskiej. Jesienią t. r. zapewniał Augusta II o swej wierności. Uczestniczył w toruńskiej radzie senatu z listopada–grudnia 1702, a następnie w malborskiej radzie senatu z marca–kwietnia 1703. Obecny był także na sejmie lubelskim 1703 r. Udzielał tam pełnego poparcia Augustowi II, wzywał do szybkiego zakończenia obrad i wypowiedział się (6 VI) za wprowadzeniem pogłównego generalnego. Uczestniczył następnie w jaworowskiej radzie senatu z listopada 1703. Utrzymywał wówczas bliskie kontakty z J. J. Przebendowskim. Wraz z nim próbował też przeciwdziałać aktywności stronników szwedzkich w Wielkopolsce.
Wierność sprawie Augusta II przyniosła R-emu 9 II 1704 awans na kaszt. poznańską. W r. 1704 opowiedział się po stronie, utworzonej przez Augusta II, konfederacji generalnej sandomierskiej. Wobec niepowodzeń wojsk saskich w Wielkopolsce u schyłku 1704 r., wraz z braćmi udał się na wschodnie obszary Rzpltej, nie zajęte przez Szwedów. We wrześniu–październiku 1705 był w Tykocinie i Starołęce, gdzie uczestniczył w prowadzeniu rokowań z posłem rosyjskim W. Dołgorukim i z rosyjskim komisariatem wojskowym, dotyczących m. in. dostaw dla oddziałów Piotra I działających w Polsce. Związał się wówczas bliżej z Sieniawskimi. Wziął następnie udział w grodzieńskiej walnej radzie konfederacji sandomierskiej z 24 XI 1705. W r. 1706 przebywał prawdopodobnie na pograniczu śląsko-wielkopolskim. W listopadzie t. r. zamierzał się udać na dwór Augusta II, lecz przeszkodziła temu wieść o pokoju altransztadzkim i abdykacji króla. W tej sytuacji car Piotr I zabiegał w grudniu 1706 o przybycie R-ego do Żółkwi i czynne wsparcie konfederacji sandomierskiej. R. nie zrywając kontaktów z konfederacją sandomierską, pozostał jednak przypuszczalnie nadal na emigracji na Śląsku. Nie uznał Stanisława Leszczyńskiego, który odebrał mu trzymane przez niego starostwa.
W końcu sierpnia 1709 witał R. wkraczającego do Wielkopolski Augusta II. W nagrodę za wierność już 29 X 1709 otrzymał urząd woj. kaliskiego. Odzyskał też utracone starostwa. T. r. został marszałkiem Trybunału Kor. Działalność R-ego w Trybunale w Piotrkowie i Lublinie uniemożliwiła mu dopilnowanie sejmików wielkopolskich w r. 1710. Pojawił się dopiero na sejmiku średzkim z 7 I 1711. Wybrano go tam w skład komisji mającej rozłożyć podatki przeznaczone na wojska stojące w Wielkopolsce. W marcu 1711 był obecny na radzie senatu we Wschowie, gdzie skarżył się na postępowanie wojsk saskich. Wiosną t. r. współpracował z komisarzami mającymi ustalić wysokość szkód poniesionych przez Wielkopolan podczas przemarszów i kwaterunków wojsk saskich i rosyjskich. Prosił wówczas hetmana w. kor. Adama Sieniawskiego, by miał wzgląd na jego starostwa mosińskie i osieckie, które zostały zrujnowane w czasach Leszczyńskiego. Dn. 28 IX 1711 na skutek przedwczesnej informacji o śmierci woj. poznańskiego Franciszka Z. Gałeckiego uzyskał R. nominację na ten urząd. Ponowną nominację, już po zgonie Gałeckiego, otrzymał 12 XI 1711. W r. 1712 i później pośredniczył w sporach między Sieniawskimi a Opalińskimi. W maju 1712 skarżył się Augustowi II, w imieniu komisji skarbowej wielkopolskiej, na ucisk ze strony wojsk rosyjskich. Prosił przy tym o przełożenie zapłaty podatków na regimenty saskie zaliczone do komputu kor. na wrzesień. Dn. 27 czerwca t. r. donosił o nieudanej próbie partyzanta szwedzkiego Jana Grudzińskiego wejścia w głąb Wielkopolski. Zapewniał przy tym, iż woj. poznańskie jest spokojne, gdyż on «na wszystko ma oko». Już we wrześniu t. r. nie był takim optymistą. Na nalegania hetmana Sieniawskiego, by Wielkopolska uchwaliła nowe podatki na wojsko kor. wyjaśniał, iż województwa są bardzo uciśnione przez Rosjan i Sasów, a do tego panuje w nich nieurodzaj, trudno więc będzie szlachtę przekonać do nowych świadczeń.
W r. 1712 był na sejmie i radzie senatu w Warszawie. Marszałkował komisji skarbowej wielkopolskiej, rozpoczętej 24 VII 1713. W sierpniu 1714 uczestniczył w Rydzynie w konferencjach Augusta II i polskich ministrów z posłami tureckimi. W r. 1715 występował w obronie oskarżonego o bluźnierstwo Zygmunta Unruga. W dobie zaostrzenia się sytuacji wewnętrznej w Rzpltej w l. 1715–16 stał po stronie Augusta II i w miarę skutecznie przeszkadzał szlachcie wielkopolskiej w przystąpieniu do konfederacji tarnogrodzkiej. Niemniej jednak 16 VIII 1715 prosił dwór o uwolnienie 3 tzw. aresztantów elbląskich (działaczy opozycji wielkopolskiej) lub chociaż o przeniesienie ich do Poznania. W marcu 1716 przebywał w Piotrkowie. Zjechał następnie na sejmik woj. wielkopolskich w Kole z 29 VI t. r. W r. 1717 zabiegał o ewakuację wojsk rosyjskich z Wielkopolski. Uczestniczył w radzie senatu we Wschowie z 16 X 1717 i w następnej w Rydzynie z 1 VI 1718. W marcu r. n. obecny był u boku Augusta II we Wschowie na sądach kurlandzkich, po czym uczestniczył tamże w radzie senatu z 28 X – 9 XI 1719. Na sejm warszawski zwołany na 30 XII t. r. nie pojechał z powodu choroby. Wziął natomiast udział w następnym sejmie rozpoczętym w Warszawie 30 IX 1720. Uczestniczył jeszcze w radzie senatu z 1721 r., a na sejmie 1724 r. wyznaczono go na senatora rezydenta przy boku Augusta II, ale R. coraz wyraźniej wycofywał się z czynnej działalności politycznej. Ostatecznie 14 I 1726 zrezygnował z urzędu woj. poznańskiego na rzecz swego brata Macieja. R. odznaczony był Orderem Orła Białego.
R. miał obszerne dobra, głównie w pow. poznańskim (m. in. Konarzewo, Dopiewo, Wiry). Rezydował przede wszystkim w swym podpoznańskim Konarzewie, gdzie w l. 1689–99 wzniósł murowany, piętrowy pałac barokowy. Zgromadził tam sporą bibliotekę. Ok. r. 1694 ufundował także wieżę w kościele paraf. w Konarzewie. Poza star. osieckim miał mosińskie (od r. 1704). Zmarł 24 XII 1726, pochowany został w Konarzewie.
Z małżeństwa z Franciszką z Czarnkowskich pozostawił syna Jana Antoniego (zob.).
Estreicher; Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol.; Słown. Geogr., IV 321; Niesiecki; Uruski; Żychliński, XVI 156; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; Elektorów poczet; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Katalog zabytków sztuki w Pol., V z. 20; – Dzieje Wpol., I; Gierowski J. A., Między saskim absolutyzmem a złotą wolnością, Wr. 1953; tenże, Traktat przyjaźni Polski z Francją w 1714 r., W. 1965; Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II, P. 1874 II 140–1, 145, 152, 488, III („Roczn. Tow. Przyj. Nauk Pozn.” T. 17: 1890 z. 1) s. 8, 139, 142; tenże, Opowiadania i studia historyczne, S. nowa, P. 1884 s. 110, 195; tenże,Rozprawy historyczno-krytyczne, P. 1889 s. 35, 89; Kraushar A., Sprawa Zygmunta Unruga, Kr. 1890 I 127–32, 160–1, II 14–16; Linette E., Jan Catenazzi-architekt i jego dzieło w Wielkopolsce, W.–P. 1973 s. 111; Łukaszewicz M., Strażnica Ostrów i miasto Żerków, P. 1891 s. 230, 240–1; Marciniak R., Księgozbiór Augustyna Działyńskiego (1715–1759), „Pam. B. Kórn.” T. 12: 1976; Poraziński J., Malborska rada senatu w 1703 roku, „Zap. Hist.” T. 44: 1979 z. 2 s. 37, 42; Sztuka baroku w Wielkopolsce, „Biul. Hist. Sztuki” T. 20: 1958 z. 1 s. 56, 68; Zielińska T., Magnateria polska epoki saskiej, Wr. 1977; – Arch. nacji pol. na uniw. padewskim, I; Otwinowski E., Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II, Kr. 1849 s. 262; Teka Podoskiego, I 19, 109, 146, II 8, V 189, 290, VI 2, 20; Vol. leg., V 850, VI 57, 67, 108, 402; Załuski, Epistolae, III 276, 748; Zawisza K., Pamiętniki, W. 1862 s. 430; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. V nr 12739, Sigillata, t. 16 s. 51, 70, 129, t. 17 s. 16, t. 21 s. 59; B. Czart.: rkp. 458 k. 13, 603, rkp. 462 k. 160, 312, rkp. 470 k. 161, rkp. 478 k. 473, rkp. 500 k. 263, rkp. 517 k. 41–43, 69, rkp. 5927 (listy R-ego); B. Kórn.: rkp. 7815, 7880–7885 (akta majątkowe R-ego), rkp. 7886 (korespondencja R-ego), rkp. 7889; B. Raczyńskich: rkp. 231/2 s. 583, 603, 709, rkp. 231/3 s. 12, 20, 24, 26, 42, 47, 50, 359, 453, 516.
Jerzy Dygdała