Prądzyński Andrzej (1872–1938), właściciel drukarni, wydawca, redaktor, działacz społeczny. Ur. 8 IX w Ruchocinie (pow. gnieźnieński), w rodzinie ziemiańskiej, był synem Józefa, uczestnika powstania 1863 r. i więźnia Moabitu, oraz Marii z Drzeńskich.
P. uczył się w domu, a w l. 1882–6 w gimnazjum w Trzemesznie, szkołę opuścił z powodu pogorszenia się sytuacji finansowej rodziny i w r. 1886 rozpoczął naukę zawodu w księgarni pod firmą J. B. Langego w Gnieźnie. Odbył w Berlinie służbę wojskową w 2 p. gwardii, a następnie praktykował w tym mieście jako księgarz. W r. 1890 prowadził w Inowrocławiu księgarnię „Dziennika Kujawskiego”. W r. 1891 wstąpił w Gnieźnie w szeregi «Sokoła». W r. 1895 przeniósł się do Lwowa i przez pięć lat pracował w księgarni Seyfartha i Czajkowskiego. Latem 1901 osiedlił się we Wrześni, gdzie pozostał do końca życia. Jesienią t. r. otworzył we Wrześni księgarnię pod własną firmą, a wkrótce potem wypożyczalnię książek. W r. 1905 założył w Zurychu, wraz z Marianem Kapałczyńskim, drukarnię «Labor» przeniesioną w r. 1913 do Inowrocławia. Należał też do najczynniejszych działaczy patriotycznych we Wrześni. Z racji sprowadzania i sprzedaży objętych zakazem dzieł polskich popadał w liczne kolizje z policją pruską, które kończyły się konfiskatami, grzywnami i procesami. Pomimo szykan nie zaniechał kolportażu polskich książek, sprowadzanych okrężną drogą przez Lipsk (dla obejścia cenzury). Zmobilizowany w początkach pierwszej wojny światowej, walczył w batalionie średzkim na froncie wschodnim. Od r. 1917 pełnił służbę w Poznaniu.
W r. 1918 P. powrócił do Wrześni. Reaktywował działalność miejscowego Tow. Gimnastycznego «Sokół». Został wybrany na kierownika wydziału wykonawczego Rady Robotniczej i Żołnierskiej, w której pozostawał do 9 I 1919, po czym przeszedł do wrzesińskiej Powiatowej Rady Ludowej (PRL). Przejmował urzędy z rąk niemieckich. Po wybuchu powstania wielkopolskiego objął nadzór z polecenia PRL nad miejscową niemiecką gazetą urzędową „Wreschener Stadt- und Kreisblatt”. W pierwszych miesiącach organizowania oświaty polskiej we Wrześni dostarczał bezpłatnie podręczniki do szkół. W r. 1919 wykupił z rąk niemieckiej rodziny Schenke drukarnię i księgarnię. W dn. 6 III 1920 rozpoczął wydawanie redagowanego przez siebie „Orędownika Wrzesińskiego”. W lipcu 1920 wchodził w skład komitetu tworzącego ochotniczą legię wrzesińską. W okresie dwudziestolecia prowadził wszechstronną działalność społeczną ukierunkowaną w znacznej mierze regionalnie. „Orędownik Wrzesiński” zamieszczał wiele różnorodnych informacji i artykułów związanych z Wrześnią i powiatem. Przyczynił się do założenia miesięcznika „Wici Wielkopolskie” (październik 1931), poświęconego historii i kulturze Wielkopolski. Wydawał pismo przez cały okres jego istnienia (do grudnia 1937), co naraziło go na znaczne straty finansowe. Przez wiele lat był radnym miejskim, należał do Rady Szkolnej Miejscowej, wchodził do zarządu Koła Śpiewackiego «Lutnia», Bractwa Kurkowego oraz «Sokoła». Otrzymał godność honorowego członka Tow. Przemysłowego oraz Stowarzyszenia Kupców Chrześcijańskich. W r. 1933 firmie nadano srebrną odznakę jubileuszową Związku Księgarzy Polskich. Ideowo i organizacyjnie związany był z obozem narodowym. Proendecki charakter miał „Orędownik Wrzesiński”. Od r. 1935 P. sympatyzował z obozem sanacyjnym. Zmarł 13 X 1938 we Wrześni. Był odznaczony srebrnym i złotym Krzyżem Zasługi, a także Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury.
W małżeństwie (od r. 1901) z Józefą z Jarczewskich miał P. czworo dzieci: Marię, zamężną Zdanowiczową, Janusza, prawnika, oraz Celinę i Zygmunta (zmarłych w młodym wieku).
Słown. Pracowników Książki Pol.; Wielkopolski Słownik Biograficzny, W.–P. 1931; – Kubiak S., Łozowski F., Rady Robotniczo-Żołnierskie w Wielkopolsce 1918–1919, P. 1959 s. 44 (jako St. Prądzyński); – „Orędownik” 1938 nr 244; „Orędownik Wrzesiński” 1920 nr 28, 1926 nr 111, 1938 nr 119, 120, 126, 140; – CAW: Akta Medalu Niepodległości (tu własnoręcznie napisany życiorys P-ego, wniosek o przyznanie Medalu został odrzucony); – Informacje Izabelli Prądzyńskiej, żony bratanka P-ego, i wnuczki P-ego Teresy Krzywickiej (córki M. Zdanowiczowej).
Barbara Wysocka