INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Sałacki h. Kornicz  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1992-1993 w XXXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sałacki Antoni h. Kornicz (1774–1831), powstaniec 1794 r., generał brygady WP. Ur. 9 III w Żurawicy (obwód przemyski), był synem Andrzeja i Róży z Gislerów.

Dn. 25 XII 1782 S. rozpoczął naukę w Głównej Szkole Artylerii, z której 16 IX 1788 przeszedł jako kadet do Korpusu Inżynierów Koronnych. Awansowany był kolejno na sierżanta 27 II 1789, konduktora 15 VIII t. r., podporucznika 30 XII t. r. Od maja 1791 do początku r. 1792 brał S. udział w pomiarze dóbr stanowiących dawniej własność biskupstwa krakowskiego; prowadził pomiary w tzw. kluczu kunowskim w woj. sandomierskim, a od maja 1792 przy wykonywaniu mapy pogranicza (Wołynia, okolic Berdyczowa). Od 29 V, wraz z ppor. Janem Kasparym, stał na czele robót fortyfikacyjnych w Połonnem oraz budowy szańców wokół obozu pod Dubienką. W kampanii 1792 r. walczył S. pod Zieleńcami (17 VI), a następnie w sztabie gen. Tadeusza Kościuszki pod Włodzimierzem (7 VII) i Dubienką (18 VII). Dn. 7 VII 1793 otrzymał awans na porucznika. Dn. 19 IV 1794 podpisał akces do powstania. W kampanii 1794 r. początkowo był S. kwatermistrzem Korpusu Inżynierów, później naczelnym inżynierem w sztabie korpusu gen. Józefa Zajączka. W obozie pod Połańcem dostał awans na kapitana (18 V), walczył pod Chełmem (8 VI), Gołkowem (9 VII), w obronie Warszawy (13 VII – 6 IX), przy przeprawie przez Wisłę pod Karczewem. Kierował w październiku 1794 robotami fortyfikacyjnymi obrony Warszawy i Pragi. Dn. 15 XI 1794 został mianowany majorem, zaś zdymisjonowany z wojska 25 XII t. r. Po upadku Rzpltej przebywał S. w Galicji, gdzie od 14 II 1800 pracował jako geometra sądowy. Później był komisarzem dóbr Czartoryskich. W r. 1805 został wysłany przez Adama Jerzego Czartoryskiego do Józefa Poniatowskiego z wezwaniem do podjęcia próby organizowania wojska polskiego. Misja ta nie powiodła się. Uczestniczył w oszacowywaniu klucza siedleckiego, który wymieniono w r. 1807 z władzami austriackimi na dobra państwowe: Przybysławice, Puchaczowce, Tarnogórę i Zakrzówek. Od r. 1808 był komisarzem w kluczu końskowolskim.

Dn. 1 IV 1810 wstąpił S. w stopniu kapitana do Korpusu Inżynierów armii Ks. Warsz. Mianowany majorem w batalionie saperów (29 XI 1810) fortyfikował Pragę, następnie był poddyrektorem Korpusu Inżynierów (20 I 1812) i kierował robotami fortyfikacyjnymi w Modlinie. Dn. 3 II 1813 został dowódcą batalionu saperów, niebawem przekazał to stanowisko ppłk. Salwatorowi Rakowieckiemu. S. brał udział w kampanii r. 1813. Walczył pod Gabel (18 VIII), Löbau (9 IX), Stolpen (15 IX), Frohburgiem (8 X), Wachau (16 X), Lipskiem (18–19 X), Hanau (30 X). Odznaczony został w r. 1812 Krzyżem Złotym Virtuti Militari oraz 28 X 1813 Orderem Kawalerskim Legii Honorowej. Dn. 2 I 1814 przeznaczono S-ego na komenderującego oficerami inżynierów i saperów à la suite (bez przydziału). S. wrócił do kraju w lecie 1814 pełniąc obowiązki szefa sztabu przy gen. Michale Sokolnickim. Dn. 22 I 1815 przeznaczony został w stopniu podpułkownika do Korpusu Inżynierów powstającej armii Król. Pol. W r. 1816 objął stanowisko zastępcy referendarza Komitetu Artylerii i Inżynierii ppłka Filipa Meciszewskiego. Mianowany w r. 1817 szefem rachunkowości w biurze Dyrekcji Inżynierii, pozostał na tym stanowisku do wybuchu powstania. Dn. 18 X 1820 został awansowany na stopień pułkownika, a 24 V 1829 generała brygady w Korpusie Inżynierów. Dn. 24 V 1830 otrzymał Znak Honorowy za 25 lat wzorowej służby oficerskiej.

Po wybuchu powstania listopadowego, z powodu nieobecności w Warszawie dowódcy Korpusu Inżynierów gen. Jana Malletskiego, objął S. tymczasowe dowództwo korpusu. Dn. 3 XII mianowany został dyrektorem generalnym materiałów artylerii i inżynierii w Komisji Rządowej Wojny, dn. 5 XII przekazał stanowisko dowódcy korpusu inżynierów płk. Klemensowi Kołaczkowskiemu. Był podejrzany o utrzymywanie korespondencji z w. ks. Konstantym i przesyłanie mu informacji z Warszawy (wg Franciszka Gawrońskiego córka S-ego pisywała listy do swego kochanka w armii rosyjskiej). Dn. 29 VI 1831 S. został ujęty w swoim mieszkaniu, zdarto mu szlify, potargano mundur i zaprowadzono na Zamek. Aresztowano go pod zarzutem rzekomego spisku przeciw Rządowi Narodowemu. W czasie rozruchów w nocy 15 VIII 1831 tłum wywlókł go wraz z innymi aresztowanymi na ulicę i dokonał nad nim samosądu. Wdowa otrzymała rentę w r. 1832 w wysokości 4578 złp rocznie.

Z małżeństwa z Ludwiką Borucką, miał S. syna Konstantego (zm. 1812) i córki, m. in. Elżbietę.

 

Enc. Wojsk., VII; Łoza, Legia Honorowa; – Gembarzewski B., Wojsko Polskie 1807–1814, W. 1905 s. XXV; Giergielewicz J., Wybitni polscy inżynierowie wojskowi, W. 1939 s. 166; tenże, Zarys historii Korpusów Inżynierów w epoce Stanisława Augusta, W. 1933; Łukasiewicz M., Armia ks. Józefa 1813, W. 1986; Skowronek J., Książę Józef Poniatowski, Wr. 1984; Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1790–1850, W. 1979; Tarczyński M., Generalicja powstania listopadowego, W. 1980; Wolański A., Wojna polsko-rosyjska 1792 r., P. 1924 I; Wójcicki, Cmentarz Powązkowski, II; – Akty powstania Kościuszki, III; Barzykowski, Hist. powstania, I, IV, V; Dziennik Urzędowy Woj. Mazowieckiego 1832 nr 35; Gawroński F. S., Pamiętnik r. 1830/31, Kr. 1916; [Kołaczkowski K.], Wspomnienia jenerała…, Kr. 1897 II 132, IV 12, 149; Zwierkowski W., Rys powstania, walki i działań Polaków 1830 i 1831 roku, W. 1973; – „Gaz. Warsz.” 1816 nr 87 (dod.); „Kur. Warsz.” 1830 nr 327; – AGAD: KRW 69c 79–80, księgi kanclerskie 94; B. Czart.: rkp. 537, 597, 598, 2586, 6012, Gosp. 1526; B. Ossol.: rkp. 1812, 5464; B. PAN w Kr.: rkp. 153 k. 43; – Mater. Red. PSB; – Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.

Janusz Pezda i Zbigniew Zacharewicz

 
 

Powiązane artykuły

 

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......

Bitwa Pod Racławicami, 4 kwietnia 1794 r.

24 marca 1794 roku na rynku krakowskim ogłoszony został „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego”, dający początek powstaniu kościuszkowskiemu, jednemu z przełomowych......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.