Marczewski Bronisław (1828–1882), inżynier komunikacyjny, pionier czasopiśmiennictwa technicznego. Ur. w Modlinie, był synem Floriana, byłego kapitana inżynierii, naczelnika Wydziału Technicznego w Zarządzie Komunikacji w Warszawie, i nie znanej z imienia Wojczykówny, a bratem Witolda (zob.). Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie studiował prywatnie i praktycznie inżynierię lądowo-wodną w Zarządzie Komunikacji, gdzie zdał z odznaczeniem egzamin inżynierski. Od r. 1852 pracował jako inżynier dla spraw dróg wodnych i dla pomiarów Wisły w Zarządzie Komunikacyjnym Król. Pol.; w tym też czasie złożył kilka projektów regulacji i uspławnienia Wisły, z których ostatni z r. 1861 zwrócił uwagę ministra komunikacji. M. został na kilka miesięcy oddelegowany do Petersburga w r. 1862, ale projekt – wobec wybuchu powstania – nie doczekał się realizacji. Poza tym, wraz z bratem Witoldem, zaprojektował w r. 1859 międzynarodową linię kolejową: Piotrków–Sandomierz–Rzeszów–Lwów–Czerniowce–Gałacz oraz jej odnogę: Rzeszów–Dukla–Debreczyn, a gdy nie znalazł poparcia, w r. 1862 wysunął skromniejszy wariant – linię: Piotrków–Sandomierz, potrzebną dla świętokrzyskiego rejonu górniczo-hutniczego. Zaprojektował przeciwpowodziowe podłużne tamy płotowe nad Wisłą, tunel pod Al. Jerozolimskimi dla połączenia kolejowego Warszawy z Pragą, a zarazem stałe mosty kolejowe przez Wisłę w okolicy cytadeli oraz dzisiejszego mostu księcia Poniatowskiego.
W l. 1860–3 M. wydawał i redagował, wraz z bratem Witoldem, stojący na dobrym poziomie „Dziennik Polytechniczny”, w którym sam też publikował swe prace, m.in. Statki do oczyszczania rzek z zawałów, zbudowane na Wiśle według projektu Bronisława Marczewskiego (1860) oraz Użycie drzewa pod względem technicznym (1861). Przetłumaczył także z francuskiego i uzupełnił w zakresie budownictwa szos, linii kolejowych, mostów, tam, spławów oraz urządzeń melioracyjnych znane dzieło techniczne A. Morina „Przewodnik praktyczny dla inżynierów mechaników, budowniczych i artylerzystów” (W. 1859). W „Tygodniku Illustrowanym” zrelacjonował w r. 1863 techniczne osiągnięcia brata Witolda – otworzoną właśnie linię kolejową: Warszawa–Bydgoszcz. Działalność tę przerwało powstanie styczniowe, w którym M. brał udział jako żołnierz i urzędnik Wydziału Wojskowego Rządu Narodowego. W r. 1863 został aresztowany i zesłany do Omska, gdzie zatrudniono go przy projektowaniu szos i kolei tego okręgu. Wrócił stamtąd w 1870 r. do Warszawy; działał dalej jako inżynier cywilny, w r. 1875 przedstawił osobiście Aleksandrowi II nowy plan regulacji Wisły, projektował statki rzeczne o napędzie gazowym, urządzenia do pochłaniania dymów fabrycznych i in. Dalej też publikował wiele na tematy techniczne w „Gazecie Rolniczej” i w prasie codziennej; z większych prac opublikował Dymochłony („Gaz. Przem.-Rzemieślnicza” 1872) oraz Żniwiarka, jej historia, budowa i użycie (W. 1875). Zmarł po dłuższej chorobie 17 IX 1882 w Warszawie. Nie był żonaty.
Enc. Org. (1898–1904); W. Enc. Ilustr.; – Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, W. 1972; Kucharzewski F., Kiedy pojawili się technicy w Polsce i którymi z poprzedników naszych pochlubić się możemy, W. 1913 s. 17, 33–4; tenże, Piśmiennictwo techniczne polskie, W. 1911–21 I–III; – „Kur. Paryski” 1882 nr 28 s. 8; „Kur. Warsz.” 1882 nr z 18 i 20 IX; „Przegl. Techn.” 1882 s. 120; „Tyg. Ilustr.” 1931 nr 34 (E. Znatowicz); – B. Uniw. Warsz.: rkp. 535.
Stanisław M. Brzozowski