Sroczyński Franciszek, krypt. Dr. S. F. (1862–1900), lekarz, docent okulistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ur. 24 V w Stanisławowie, był synem Henryka (1820–1885), komisarza Dyrekcji Skarbu, i Sydonii z Kropiwnickich (1834–1899).
S. uczył się początkowo w Stanisławowie, potem od r. 1872 w Krakowie, gdzie zdał celująco maturę w II Gimnazjum św. Jacka w r. 1880. Od t.r. studiował medycynę na UJ, utrzymując się pod koniec studiów z korepetycji i publikowania artykułów w warszawskim „Przeglądzie Tygodniowym Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych”. Ogłosił tam m.in. O stosunku wagi mózgu do inteligencji (1884, dod. miesięczny II półr., s. 79–94) i Zbrodnia jako produkt choroby (1885, dod. miesięczny I półr., s. 520–8). Specjalizował się w okulistyce i jeszcze przed egzaminami dyplomowymi został w r. 1884 asystentem w prywatnej klinice okulistycznej Wiktora Wicherkiewicza w Poznaniu. Pod koniec r.n. powrócił do Krakowa z powodu tzw. rugów pruskich, tj. wysiedleń Polaków – poddanych rosyjskich i austro-węgierskich. W r. 1886 otrzymał dyplom doktora wszech nauk lekarskich i po odbyciu służby wojskowej został w r.n. lekarzem pomocniczym na oddziale ocznym Szpitala św. Łazarza w Krakowie. Z pracy w szpitalu opublikował sprawozdanie na łamach „Przeglądu Lekarskiego” (1888 nr 37, jako odb. Kr. 1888).
W r. 1888 został S. asystentem u Lucjana Rydla w klinice okulistycznej UJ. Był sekretarzem IV Zjazdu Okulistów Polskich, który odbył się w ramach Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Krakowie w dn. 17–20 VIII 1891; wygłosił na nim referat na temat leczenia jaglicy. Na kolejnym zjeździe w r. 1894 we Lwowie mówił o racjonalnym stosowaniu szkieł w nierównej refrakcji oczu. Habilitował się 19 X 1893 na podstawie rozprawy Zapalenie sympatyczne oka. Monografia kliniczna (Kr. 1893) i prowadził jako docent wykłady z problematyki wziernikowania oraz refrakcji i akomodacji. Po śmierci Rydla kierował kliniką okulistyczną w l. 1895–6 (w zastępstwie Wicherkiewicza). W l. 1894–9 był sekretarzem stałym Zarządu Tow. Lekarskiego Krakowskiego i wchodził w skład komitetu redakcyjnego jego organu – „Przeglądu Lekarskiego”. Publikował także w „Nowinach Lekarskich”, „Przewodniku Higienicznym”, „Medicinisch-chirurgische Centralblatt” i „Annales d’oculistique”. Ogółem ogłosił 30 prac, podejmując większość zagadnień ówczesnej okulistyki, m.in. zeza, zaćmy, jaglicy, jaskry, astygmatyzmu, refrakcji i chirurgii oka, a także opisał najciekawsze przypadki ze swojej praktyki. Miał opinię perfekcyjnego operatora, który przywrócił i ocalił wzrok wielu pacjentom. Dn. 8 III 1900 w swoim krakowskim mieszkaniu odebrał sobie życie strzałem z rewolweru; pochowany został w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim (kw. 13).
S. rodziny nie założył.
Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; – PSB, XXXIII (Lucjan Rydel); Uniwersytet Jagielloński. Złota księga Wydziału Lekarskiego, Kr. 2000; – Cyrankiewicz, Przewodnik po cmentarzach Krakowa, s. 334; Michalewska K., Habilitacje w Uniwersytecie Jagiellońskim 1848–1918, „Zesz. Nauk. UJ” 1963 nr 271, Prace Hist., z. 12 s. 108; Słown. pol. tow. nauk., II cz. 1; Wachholz i in., Skład osobowy Wydz. Lek. i Farmac. UJ, Akad. Med.; – Melanowski W. H., Rys dziejów okulistyki w Polsce, W. 1948; Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, Kr. 1964 II 441; – Dziennik VI Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Krakowie, 1891 nr 5 s. 30; Pamiętnik VII Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich, Część lekarska, Red. W. Bylicki, Lw. 1895 s. 167–9; Sprawozdanie dyrektora c.k. Gimnazjum św. Jacka w Krakowie za r. szk. 1880, Kr. 1880 s. 51; Szematyzmy Król. Galicji, 1862–85 (dot. ojca S-ego), 1888–1900; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Czas” 1900 nr 61 wyd. wieczorne, nr 65 wyd. wieczorne, „Czas. Lek.” 1900 nr 5 s. 202, Kalendarz Czecha, 1901 s. 82, „Nowiny Lek.” R. 12: 1900 z. 6 s. 218–19 (A. Bednarski), „Przegl. Lek.” R. 39: 1900 nr 11 s. 252–3 (A. Kwaśnicki); – Arch. UJ: sygn. S II 514 (Album Universitatis Iagellonicae Cracoviensis ab anno 1868/9), sygn. S II 619 (teczka osobowa S-ego), sygn. WL II 152–169 (katalogi studentów), sygn. WL II 507–508 (protokoły z egzaminów ścisłych); B. Jag.: sygn. 224649 V teka nr 771 (zbiór klepsydr).
Stanisław Tadeusz Sroka