Próchnikowa z Gomólińskich (Gomólińska-Próchnikowa) Irena, pseud. Elżbieta (1905–1944), pedagog, działaczka konspiracyjna. Ur. w r. 1905 w Wiedniu.
Rodzice odumarli ją młodo i była wychowywana przez ciotkę Marię Gomólińską, nauczycielkę i działaczkę oświatową (zob.). Stąd też zapewne wykształciły się u niej zamiłowania pedagogiczne. W l. 1923–5 studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniw. Warsz., a w l. 1925–6 ukończyła kursy dla nauczycieli dla dorosłych, zorganizowane przez Zarząd Miejski m. st. Warszawy. Później uczęszczała na Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej, gdzie zaliczyła dwa semestry. Pracowała następnie jako nauczycielka w szkołach wieczorowych. Pod koniec 1935 r. wyszła za mąż za Adama Próchnika (zob.). Była współautorką podręcznika do nauki arytmetyki i geometrii dla dorosłych (Lw. 1937). W okresie okupacji niemieckiej pracowała w Magistracie warszawskim. Czynna była w różnych grupach konspiracyjnych lewicowo-socjalistycznych, a od r. 1941 w organizacji Polscy Socjaliści. Jednocześnie pracowała pod pseud. Elżbieta w komórce pod krypt. «IKO», podlegającej I Oddziałowi Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, późniejszej Armii Krajowej. Zadaniem «IKO» (którą od stycznia 1941 kierowała Halina Nieniewska) było utrzymywanie łączności z obozami jeńców wojennych i ośrodkami skupiającymi robotników polskich, przebywających przymusowo w Rzeszy; ośrodki te nosiły konspiracyjną nazwę «mrowiska». Po wpadce (28 IV 1942) Nieniewskiej i in. P. objęła kierownictwo «mrowisk». Równocześnie pracowała jako urzędniczka w Okręgowym Biurze Meldunkowym przy ul. Żurawiej 15 w Warszawie. Tam 20 I 1944 została aresztowana. Wpadła w podobny do Nieniewskiej sposób, wydana przez podstawionego agenta. Przewieziona do siedziby gestapo w Al. Szucha w Warszawie, została prawdopodobnie zamordowana wkrótce po przesłuchaniu.
W małżeństwie z Adamem Próchnikiem P. miała jedną córkę.
Olszewicz, Lista strat kultury pol.; PSB (Halina Nieniewska); – Lukrec H., Dług wdzięczności, „Nowa Epoka” 1945 nr 21 s. 5; Sanojca A., Akcja „IKO”, „Odra” 1970 nr 9 s. 4–5; tenże, Łączność konspiracyjna Armii Krajowej z obozami jenieckimi, „Dzieje Najnowsze” 1970 nr 1 s. 200–1; – Centr. Arch. KC PZPR: sygn. „Antyk” 228/5–2 k. 29, sygn. 68/13 s. 10; – Nicieja S., Adam Próchnik, [mszp. w druku]; Informacje Wandy Wawrzyńskiej i Teodora Kaczyńskiego.
Krzysztof Dunin-Wąsowicz