Lipski Jan h. Drużyna (ok. 1630–1683), starosta czchowski, sądecki i perejasławski, poseł na sejmy, pułkownik. Drugi syn Hieronima z Lipia i Anny z Lucławic Taszyckiej, z podgórskiej gałęzi rodu. Służbę wojskową rozpoczął prawdopodobnie w czasie wojny kozackiej, być może u boku starszego brata Hieronima, późniejszego porucznika husarskiego i podstolego chełmińskiego. Musiał mieć pewne doświadczenie wojskowe, gdyż w marcu 1656 został wybrany chorążym pospolitego ruszenia szlachty pow. czchowskiego. Wkrótce został porucznikiem chorągwi pow. sądeckiego i na jej czele brał udział w działaniach oblężniczych pod Krakowem w jesieni 1656 i zimie 1657 r. O jego bezpośrednim udziale w dalszych walkach brak bliższych wiadomości. Nadal pozostawał porucznikiem, a od lat sześćdziesiątych do końca życia rotmistrzem powiatów czchowskiego i sądeckiego; dowodził pospolitym ruszeniem szlachty i organizował oddziały harników do zwalczania rozbójników. Jednocześnie coraz czynniej uczestniczył w życiu politycznym szlachty; był wybierany posłem woj. krakowskiego na sejmy: 1666 (obydwa), 1668 (abdykacyjny), 1669 (elekcyjny), 1670 (pierwszy), 1672 (nadzwyczajny), 1674 (elekcyjny), 1676 i 1678/79. W l. 1672, 1675 i 1676 był marszałkiem sejmików szlachty woj. krakowskiego. W r. 1667 powierzono mu odpowiedzialną funkcję komisarza wojewódzkiego do spraw zapłaty wojsku, którą pełnił do r. 1680; ściągał przez egzekutorów podatki, wydawał asygnaty oddziałom, po r. 1673 likwidował długi wobec wojska starego zaciągu. Fakt, że jednocześnie był tytularnym kapitanem chorągwi dragońskiej w regimencie pieszym płka Jana Linkhauza, spowodował w r. 1670 zarzut wypłacania samemu sobie. Nie podważyło to jednak zaufania szlachty do L-ego, która nadal powierzała mu komisarstwo i wybierała sędzią skarbowym (1677) oraz deputatem wojewódzkim do trybunału radomskiego (1679). Na wieść o najeździe tureckim w sierpniu 1672 r. zbierał ludzi celem pójścia z pomocą Sobieskiemu, ostatecznie jednak ruszył z pospolitym ruszeniem pod Lublin. W r. 1673 wystawił 100-konną chorągiew pancerną (którą miał do r. 1679) i niewielki regiment dragoński (400, potem 300 porcji), w r. 1674 zamieniony na pieszy, zlikwidowany w czasie redukcji w r. 1677. Nie dowodził nimi jednak osobiście, pełniąc funkcje pułkownika tylko tytularnie, do śmierci natomiast był jednym z najczynniejszych działaczy szlacheckich w woj. krakowskim, obrońcą swobód, ale i zwolennikiem ładu. W uznaniu zasług otrzymał w r. 1666 starostwo czchowskie, w 1676 sądeckie, zaś w 1679 perejasławskie. Prócz rodzinnego Lipia wwiązany był w r. 1668 w majątki Brzozowe i Jasień. Zmarł w r. 1683. Ożeniony był w r. 1670 z Zofią Potocką (córką poety Wacława) i w r. 1676 z Katarzyną Anną Sapieżanką (córką hetmana w. lit. Pawła, wdową po Aleksandrze Lubomirskim). Miał córkę Teresę (za Antonim Dembińskim) oraz synów: Antoniego, Pawła, późniejszego starostę ciechanowskiego, i Jana Szymona. L. cieszył się dużą popularnością wśród swoich współczesnych; W. Potocki dedykował mu „Wojnę chocimską”.
Estreicher; Boniecki; Uruski; – Akta sejmikowe woj. krak., II, III, IV; Pisma do wieku i spraw Jana III, Wyd. F. Kluczycki, Kr. 1880–1 I; [Potocki W.], Wojna chocimską, Wyd. S. Przyłęcki, Lw. 1850 s. XI–XX, XXVII, 5; Przyczynki źródłowe do kampanii 1674, Wyd. J. Woliński, „Przegl. Hist.-Wojsk.” R. 6: 1933; Vol. leg., V 148; Wimmer, Materiały, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1961 VII cz. 2; – AGAD: Akta Skarb. Wojsk. Dz. 86, rkp. 59–65; – Kartoteka posłów sejmowych Komisji Nauk Hist. PAN w Krakowie.
Jan Wimmer