INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Rossowski  

 
 
brak danych - 1633/34
 
Biogram został opublikowany w latach 1989-1991 w XXXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rossowski Jan (zm. 1633/34), drukarz w Poznaniu i w Warszawie.

Do Poznania przybył R. z Kurzelowa przed 13 VI 1618 (kiedy to został wpisany do księgi przyjęć do prawa miejskiego), jako świeżo wyzwolony drukarz z zamiarem uruchomienia własnej oficyny. Warsztat zorganizował kosztem 1 tys. złp. pożyczonych u mieszczan poznańskich (Marcina Rosmana i Kaspra Goskiego) w ciągu półtora roku. Pierwsza książka opuściła jego prasy w r. 1620. Okres poznański R-ego to czas ciągłych procesów z wierzycielami o zwrot długów, których zastawem była drukarnia i wytłoczone nakłady książek, z konkurencyjną firmą którą prowadził Jan Wolrab młodszy i z konsystorzem poznańskim, jako że R. nie zawsze przestrzegał wymogów cenzury. W Poznaniu wydrukował R. w l. 1620–4 najmniej 43 pozycje o objętości co najmniej 279,5 arkuszy. Wśród nich większość stanowią panegiryki. Sam R. autoryzował w r. 1620 swoim nazwiskiem: Epithialamium… na… wesele… Wojciecha Friciusa…. Z oficyny R-ego wyszły m. in. „Zbiór rytmów…” Kaspra Melchiora Miaskowskiego, „Światowa rozkosz…” Hieronima Morsztyna oraz relacje Teofila Szemberga („Relacja prawdziwa o wejściu wojska polskiego do Włoch” 1621, czy „Pogrom tatarski albo relacja… zwycięstwa nad Tatarami” 1624). Ze znanych 43 druków poznańskich R-ego 23 ukazały się w języku polskim. Poznań opuścił R. w lutym 1624 i udał się do Warszawy, dokąd przybył przed 12 III t. r.

Wkrótce R. uruchomił drukarnię w obrębie Starej Warszawy przy ul. Szeroki Dunaj 146. Polecony Zygmuntowi III Wazie, otrzymał 12 VII t. r. przywilej mianujący go «typografem Jego Królewskiej Mości». Dzięki otrzymanemu serwitoriatowi został wyjęty spod jurysdykcji miejskiej. W zamian był zobowiązany do drukowania konstytucji, uniwersałów i innych pism urzędowych. Przywilej zastrzegał dlań tłoczenie konkretnych tytułów i książek, jeżeli te uzyskały zgodę cenzora. Wolno było również R-emu drukowane u siebie książki samemu sprzedawać i rozpowszechniać. Uprawnień R-ego nie respektował krakowski drukarz Andrzej Piotrkowczyk, który oprócz dozwolonego mu tłoczenia wydań zbiorowych, drukował również sporadycznie konstytucje na użytek bieżący, nie tylko księgarski, ale i urzędowy. Mimo dwukrotnych (1625, 1626) interwencji Zygmunta III, Piotrkowczyk nadal uprawiał ten proceder zyskując nawet nań, po śmierci króla, oficjalną zgodę jego następcy Władysława IV, aczkolwiek R. pozostawał nadal drukarzem urzędowym.

Rola nadwornego typografa wycisnęła wyraźne piętno na przeszło dziesięcioletniej działalności wydawniczej R-ego w Warszawie. Blisko 37% jego produkcji stanowiły konstytucje, uniwersały i inne druki oficjalne. Ponadto drukował utwory panegiryczne oraz piśmiennictwo religijne – różnego rodzaju dysputy i rozprawy teologiczne, polemiki, kazania i literaturę dewocyjną autorstwa zazwyczaj związanych z dworem pisarzy duchownych: diecezjalnych i zakonnych. Dorobek wydawniczy R-ego nie dorównywał pod względem różnorodności tytułów produkcji zasiedziałych oficyn krakowskich czy rozległej działalności drukarń pomorskich. Widać z niej jednak, że R. reagował na zapotrzebowanie czytelnicze, a także umiał szybko dostosowywać produkcję do aktualnych wydarzeń. Przykładem mogą być choćby wydawane przezeń gazety ulotne: „Nowiny” i „Relacje”. W Warszawie wydrukował R. co najmniej 61 pozycji o objętości co najmniej 467,5 arkuszy. Ostatnie druki warszawskie z nazwiskiem R-ego jako właściciela drukarni pochodzą z r. 1633. Na 61 pozycji 39 wydał w języku polskim.

R. zmarł między 4 V 1633 a 8 VIII 1634. Spisany pośmiertnie inwentarz wykazał, oprócz wyposażenia drukarni, stare narzędzia introligatorskie oraz książki składowane w księgarni i mieszkaniu, oszacowane na łączną kwotę 1 327 złp.

Z małżeństwa z Katarzyną (zm. ok. 1648) miał R. synów: Jana (ur. 1622) i Sebastiana (zm. 1666 w Poznaniu), drukarza, który osiadł w Poznaniu (prawo miejskie otrzymał 1658), oraz córki: Katarzynę (ur. 1623), zamężną za warszawskim krawcem Szymonem Szczepankowskim, Reginę (ur. 29 II 1632), od r. 1650 żonę szlachcica Marcina Jezińskiego z Brudna i Barbarę (ur. 1620, zm. w dzieciństwie).

Wdowa Katarzyna krótko prowadziła warsztat po mężu; wyszła ona w r. 1635 za Jana Trelpińskiego, który przejął drukarnię i uprawnienia poprzednika.

 

Enc. Wiedzy o Książce; Słown. Pracowników Książki Pol.; Wpol. Słown. Biogr.; – Budzyk K., Drukarze urzędowi Rzeczypospolitej Szlacheckiej, w: Studia z zakresu nauk pomocniczych i historii literatury polskiej, Wr. 1956 s. 244–51; Korotajowa K., Drukarz i ławnik warszawski, Jan Trelpiński, w: Warszawa XVI–XVII wieku, W. 1977 z. 2 s. 200, 201, 206, 207, 208, 210, 221–22; Lisowski S., Wiadomość historyczna o księgarniach i drukarniach warszawskich od najdawniejszych czasów aż do roku 1793, „Bibl. Warsz.” 1851 t. 3 (43) s. 14–15; Sarnecki K., Zaopatrzenie w papier warszawskiej drukarni Jana Rossowskiego z lat 1624–1634, „Przegl. Papierniczy” 1964 nr 7; Sójka J., Jan Rossowski i jego drukarnia, „Roczniki Biblioteczne” R. 7: 1963 z. 3/4 s. 259–312; tenże, Właściciele poznańskiej księgarni niegdyś Winklerów, „Księgarz” R. 16: 1972 nr4s. 35; Świerkowski K., Z dziejów książki warszawskiej, W. 1939 s. 5–6; Wojciechowska M., Z dziejów książki w Poznaniu w XVI w., P. 1927 s. XXXV, XL, 62–3; Zawadzki K., Warszawskie gazety ulotne XVI i XVII w., „Roczn. Warsz.” T. 14: 1976 s. 116–32, 140–3; – Źródła do dziejów Warszawy. Rejestry podatkowe i taryfy nieruchomości 1510–1770, Oprac. A. Berdecka i in., W. 1963 s. 56.

Andrzej Sołtan

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
Partner ms-warszawa.png
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.