Landau Józef (1877–1944), chemik, przemysłowiec. Ur. 29 IV w Łodzi, był synem Salomona, kupca i przemysłowca, i Heleny z Korngoldów. W r. 1894 ukończył Wyższą Szkołę Zawodową (Przemysłową) w Łodzi. W l. 1894–8 studiował na politechnice w Charlottenburgu (Berlin), a od r. 1899 na uniwersytecie w Berlinie, gdzie uzyskał w r. 1890 tytuł doktora za pracę na temat węglików krzemu (Über die Ester u. Indonabkömmlinge der Cochenillesäure…, Berlin), napisaną u K. Liebermanna; także za pracę u tegoż uzyskał tytuł docenta. Dalsze studia odbył w Sorbonie i Collège de France. W czasie pobytu w Paryżu pracował pod kierunkiem prof. H. E. Moissan. Po śmierci ojca wrócił L. do kraju. W r. 1907, jako właściciel niewielkiej fabryki na Borowym Polu (pod Zawierciem), doprowadził do utworzenia Tow. Zakładów Chemicznych «Strem» w Warszawie; funkcję dyrektora zarządzającego firmy i członka zarządu sprawował aż do r. 1939. Na tym stanowisku L. przyczynił się do unowocześnienia procesu produkcji kleju, gliceryny i żelatyny. Jako współwłaściciel «Stremu» był jednym z założycieli Międzynarodowego Syndykatu Producentów Kleju «Epidos» z siedzibą w Zurychu, a następnie w Paryżu. L. reprezentował w nim polski przemysł kostno-klejowy. Z ramienia «Stremu» wchodził L. w skład prezydium Związku Zawodowego Wielkiego Przemysłu Chemicznego Państwa Polskiego, a od r. 1927 Związku Przemysłu Chemicznego Rzeczypospolitej Polski. W l. 1921–35 był jego prezesem, a od r. 1935 do 1939 wiceprezesem.
Z ramienia Związku Przemysłu Chemicznego był przez wiele lat (od r. 1921) stałym uczestnikiem zebrań Tow. Chemii Przemysłowej (Société de la Chimie Industrielle), organizacji początkowo francuskiej, a następnie międzynarodowej. Z tego też tytułu działał w Moissan de la Chimie, fundacji międzynarodowej o charakterze naukowo-informacyjnym; Związek Przemysłu Chemicznego, poprzez Komitet Polski, miał znaczny wkład w tej fundacji (obok Stanów Zjedn. A. P., Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec). Jako członek prezydium Związku Przemysłu Chemicznego wchodził L. w skład rady Centralnego Związku Przemysłu Polskiego. W r. 1928 został wybrany radcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, a w r. 1935 do zgromadzenia okręgowego Izby. Od t. r. sprawował też funkcję sędziego Sądu Kartelowego. W r. 1936, jako członek delegacji przemysłowców polskich, przebywał we Francji na zaproszenie tamtejszego ministra przemysłu i handlu.
Od 19 III 1927 r. był L. członkiem Stowarzyszenia Humanitarnego «Braterstwo» B’nasi B’rith w Warszawie, czynny ponadto od bliżej nie znanego czasu w wolnomularstwie polskim, w którym nosił imię zakonne Szczęsny Prawdzic. Początkowo należał do loży «Wolność Przywrócona» w Warszawie, skupiającej pewną ilość osób ze świata nauki, następnie przeszedł do założonej w r. 1935 loży «Przesąd Zwyciężony» w Krakowie, skąd przeniósł się do loży «Staszic» w Sosnowcu. W tej ostatniej piastował w l. 1937–8 godność Czcigodnego (przewodniczącego); na stanowisku tym zastała go decyzja o samorozwiązaniu się wolnomularstwa polskiego późną jesienią 1938 r.
L. wchodził m. in. w skład zarządów: Banku Zachodniego S. A. w Warszawie, Banku Handlowo-Przemysłowego w Łodzi, Tow. Zakładów Przemysłowych «Strem» w Warszawie, Fabryki Produktów Chemicznych «Liban» S. A. w Krakowie, Zakładów Chemicznych w Winnicy S. A. w Warszawie, Tow. Przemysłu Tłuszczowego «Schicht» S. A. w Warszawie, Fabryki Wyrobów Kostnych w Rydze. Należał też do zarządu kartelu superfosfatów. Był autorem licznych drobnych artykułów na temat stearyny, gliceryny, tłuszczów zwierzęcych, publikowanych głównie w „Wiadomościach Przemysłu Chemicznego”. Ogłosił też w formie powielonej prace: Odpadki zwierzęcego pochodzenia (1916), Tłuszcze zwierzęce (1917).
Ożeniony od r. 1908 z Haliną Przeworską, pochodzącą z rodziny najpoważniejszych polskich przemysłowców w branży cukrowniczej. Miał dwoje dzieci: Stanisława Tadeusza (ur. 1909), chemika, oraz Marię Janinę (ur. 1923), analityka lekarskiego. L. był odznaczony m. in. Orderem Polonia Restituta, Légion d’Honneur, belgijskim Orderem Leopolda II i III kl. Wydany przez «granatowych» policjantów, zginął rozstrzelany wraz z żoną w Radości 12 II 1944 r.
Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; – Hass L., Rozwój organizacyjny wolnomularstwa w Polsce międzywojennej, w: Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i studia z okresu 1914–1939, W. 1969 XIV 109; Informator chemiczny, W. 1931; Klarner Z., Monografia Akcyjnego Towarzystwa Zakładów Chemicznych „Strem”, W. 1966 (mszp. s. 20, 12–3); L. J., Über die Ester u. Indonabkömmlinge der Cochenillesäure…, Berlin 1900 (biogr. L-a); – Książka adresowa członków Żydowskich Stowarzyszeń Humanitarnych „B’nasi B’rith” w Polsce 1928, W. [1928] s. 79; Sprawozdanie Tow. Zakładów Chemicznych „Strem” S. A., W. 1909–37; Wierzbicki A., Wspomnienia i dokumenty (1877–1920), W. 1957; – „Roczn. Inform. o Spółkach Akcyjnych w Pol.” (W.) 1930 s. 9, 348, 371, 433, 458a, 491, 498, 565, 581, 941, 1056, 1437, 1441; „Roczniki Polskiego Przemysłu i Handlu” (W.) 1938 poz. 4990; „Wiad. Przemysłu Chemicznego” (W.) 1928–39; – Informacje syna Stanisława, T. Zamojskiego, K. Grzywickiego, Uniwersytetu Humboldta w Berlinie, dra H. Kölbla z Institut für Technische Chemie der Technischen Uniwersität Berlin; – Uzupełnienia na podstawie materiałów L. Hassa.
Zofia Grodek