Lewy (Levy, Lewi) Lesser (ok. 1816–1889), bankier warszawski, radca handlowy, filantrop. Syn Awraamowicza M. Lewiego z Włocławka. Doszedł do majątku, prowadząc handel zbożowo-kolonialny i sukienniczy. W r. 1838 założył dom bankowy i handlowy w Warszawie, który początkowo zajmował się obrotami bankierskimi i eksportem zboża oraz drewna z Król. Pol. do Gdańska. W okresie późniejszym firma L-ego rozpoczęła import towarów kolonialnych. Dom handlowy L-ego należał do większych w kraju. Udzielał znacznych, jak na owe czasy, kredytów zarówno kupcom z prowincji, jak i z Warszawy. Uległ likwidacji – już po śmierci L-ego – w r. 1890. L. był z wyboru zgromadzenia kupców radcą handlowym. W r. 1854 brał udział w pracach nad przejrzeniem i ustaleniem projektu nowej umowy kupieckiej w miejsce obowiązującej wówczas umowy z r. 1817. Od r. 1864 do 1873 L. był starszym Giełdy Kupieckiej. W r. 1876 wszedł w skład Komitetu Giełdowego, utworzonego w r. 1873 pod kierunkiem L. Kronenberga. Do komitetu tego, stanowiącego substrat Izby Handlowej, należał L. aż do śmierci. Przez wiele lat piastował w nim, z wyboru Komitetu Giełdowego, stanowisko wiceprezesa. Został ponadto wybrany w r. 1864 reprezentantem starszych giełdy do Komitetu Banku Polskiego i innych władz mających styczność z Giełdą Kupiecką. W związku z tym L. obok takich przedstawicieli świata bankierskiego, jak L. Kronenberg, J. Bloch czy M. Epstein brał w r. 1865 udział w pracach specjalnego komitetu mającego przeprowadzić reorganizację Banku Polskiego.
Obok pracy w handlu i bankowości L. prowadził także działalność społeczną. W l. 1845–7 był m. in. członkiem prezydium Domu Przytułku Sierot i Ubogich Starozakonnych. Jako członek gminy starozakonnych rozciągnął opiekę nad szkołami religijnymi Talmud-tora. W r. 1861 prowadził ich kontrolę. L. należał ponadto od czasu wzniesienia synagogi na Tłomackim do członków synagogalnego komitetu. W l. 1859–61 wchodził w skład zarządu Dozoru Bóżniczego, organizacji chroniącej zawodowe interesy Żydów. Jako filantrop przeznaczał m. in. środki na rozszerzenie i restaurację gmachu instytutu dla głuchoniemych i ociemniałych w Warszawie. Zmarł w Warszawie 17 IV 1889 r. Żona L-ego, Eleonora, pochodziła z Löwenbergów. Miał z nią syna Henryka i córki: Cecylię i Paulinę.
Bank Polski w okresie 50-letnim (1828–1878), W. 1878 s. 75; Ignotus, Finansjera warszawska (1870–1925), W. 1926 s. 23; Kempner S., Dzieje gospodarcze Polski porozbiorowej, W. 1920 I 74; Leopold Kronenberg. Monografia zbiorowa, W. 1922 s. 97, 218, 408; Schipper I., Dzieje handlu żydowskiego na ziemiach polskich, W. 1937 s. 403, 509, 658–9; Stulecie Giełdy Warszawskiej (1817–1917), W. 1917 s. 80, 187, 188; Żydzi w Polsce Odrodzonej, W. 1932–3 s. 439; – „Izraelita” 1889 nr 16 s. 131; Kalendarz Warsz. Radziszewskiego, za l. 1846–8; „Kur. Warsz.” 1889 nr 108 s. 3; – Arch. Państw. w W.: Arch. m. St. Warszawy. Hipoteka Warszawska, 420 (467a).
Zofia Grodek