INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Małgorzata (Machna, Magdalena) ks. Zatorska (z domu ks. Raciborska)  

 
 
XV w. - 1510
 
Biogram został opublikowany w 1974 r. w XIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Małgorzata (Machna, Magdalena), (zm. 1510), księżna zatorska. Była córką Mikołaja, księcia raciborskiego, oraz jego drugiej żony, mieszczki krakowskiej Barbary Rockenberg. W r. 1484 (24 IV) wystąpiła jako małżonka Kazimierza, księcia zatorskiego (zob.), który zapisał jej, za zgodą swego brata, Spytkowice i Bachowice oraz cały swój majątek z wyjątkiem 1 600 fl. węgierskich, należnych bratu Wacławowi. M. pozostawała w ścisłych stosunkach z krewnymi, przedstawicielami krakowskiego patrycjatu (Orienthowie, Rockenbergowie, Weinrichowie) i rady miejskiej. Przed r. 1486 przyczyniła się wraz ze swymi krakowskimi krewnymi (siostra Anna Obulcowa, Stanisław Krakowita) do uposażenia mansjonarii w kościele Św. Barbary. Rajcy krakowscy zastrzegli M-cie (21 VIII 1486), jej mężowi i synom, gdyby tacy przyszli na świat, zarówno prawo patronatu i prezenty mansjonarzy w kościele Św. Barbary, jak i altarysty ołtarza św. Jana Chrzciciela w kościele Mariackim w Krakowie. W tym czasie (1490–4) M. owdowiała.
M. pozostawała w dobrych stosunkach z dworem królewskim i służyła gotówką Kazimierzowi Jagiellończykowi oraz jego następcom. Jeszcze w r. 1486 pożyczyła królowi, za zgodą i radą męża, 2 000 czerwonych zł, a później dalsze sumy. W r. 1490 dług króla, zaciągnięty u M-y, wynosił 2 300 fl. węgierskich. Nie wiadomo kiedy doszło do zwrotu tych sum, w r. 1504 jednak król Aleksander wyznaczył M-cie 2 fl. i bałwan soli kwartalnie na żupach krakowskich. Dłużnikami M-y byli również przedstawiciele możnowładztwa. W r. 1488 2 000 fl. węgierskich był jej winien Mikołaj z Tęczyna. Jeszcze za życia męża M. wniosła pretensje do Żar i Rybnika, ale w r. 1495 zrzekła się ich na rzecz krewnych, otrzymując od nich 200 czerwonych zł rekompensaty. Nie zdołała jednak wywalczyć dla siebie Pszczyny. Można przypuszczać, że majątek M-y (dobra ziemskie i gotówka) był znaczny. Już w r. 1487 zapisała go, za aprobatą męża, na wypadek bezpotomnej śmierci, bratu rodzonemu Januszowi, księciu raciborskiemu. Z testamentu M-y z r. 1508 dowiadujemy się, że miała syna Bolka, który (ur. po r. 1487) nie dożył do lat sprawnych, skoro M. zapisała 300 czerwonych zł na uposażenie altarysty w kościele Mariackim w Krakowie, w kaplicy, «ubi dux Bolek iacet sepultus», oraz 350 zł na uposażenie ołtarza w kościele Św. Katarzyny w Krakowie, gdzie sama pragnęła spocząć. Dla tegoż kościoła zamówiła obrazy u malarza Joachima Libnawa. Egzekutorami testamentu uczyniła rajców krakowskich i kazimierskich oraz wielkorządcę krakowskiego Andrzeja Kościeleckiego. Jedną z ostatnich czynności M-y był jeszcze zapis w dn. 27 V 1510 na rzecz ołtarza Św. Katarzyny w kościele krakowskich Augustianów 10 grzywien, które otrzymała od króla na żupach solnych za kolejne pożyczki gotówki. Niedługo potem w r. 1510 zmarła, pochowana najprawdopodobniej w kaplicy Weinrichowskiej (obecnie św. Jana Nepomucena) w kościele Mariackim w Krakowie, gdzie uprzednio spoczął jej syn, a zapewne i mąż Kazimierz.

Boniecki M., Książęta śląscy z domu Piastów, W. 1875 II 320; Dworzaczek, Genealogia; Wutke, Stammtafeln; – Biermann G., Zur Geschichte der Herzogthümmer Zathor und Auschwitz w: Sitzungsberichte der Akademie der Wissenschaften, Phil.-hist. Classe. B. 40, Wien 1862 s. 629; Rychlik I., Księstwa oświęcimskie i zatorskie, w: Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Tarnowie, Tarnów 1889 s. 60–1; – Kod. m. Krak., II 629–33; Liber quitantiarum Aleksandri regis ab a. 1502 ad 1506, W. 1897 s. 96; Matriculanun summ., I; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 4386, 4424, 4509.
Feliks Kiryk

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.