Marcin Kołaczek z Koprzywnicy (zm. 1542), profesor Uniw. Krak. Pochodził z Koprzywnicy w pow. sandomierskim. Był synem Stanisława. Wpisu M-a do grona studentów Uniw. Krak. nie można jednoznacznie ustalić; brak go pod właściwym mu imieniem. Ponieważ jego brat Wojciech wpisał się na Uniw. Krak. w r. 1502 jako syn Stanisława, prawdopodobne jest, że M. został studentem w r. 1500 jako Marcin syn Stanisława z Sandomierza. Bakałarzem sztuk wyzwolonych został na jesieni 1502, a magistrem na wiosnę 1507. Jego brat Wojciech promował się na bakałarza w r. 1505. Bezpośrednio po studiach rozpoczął M. wykłady na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Uniw. Krak. i prowadził je, z przerwą jednoroczną (1508), aż do śmierci. W półr. zim. 1511/12 został członkiem Kolegium Mniejszego, a w semestrze letn. 1520 członkiem Kolegium Większego. Wykładowcą i nauczycielem był pilnym, zdyscyplinowanym. Objaśniał dzieła Arystotelesa, traktaty Alberta Wielkiego, podręczniki gramatyki, niektóre dzieła astronomiczne i inne. Dwukrotnie, w semestrach letn. i zim. 1525/6 pełnił obowiązki dziekana Wydziału Sztuk Wyzwolonych. Był zwolennikiem tradycyjnego kierunku nauczania. W r. 1536 wszedł do komisji uniwersyteckiej (obok Jana Grodka z Sanoka, Stanisława z Grodziska, Jana z Piotrkowa i Stanisława Cieśli z Krakowa), która przeprowadziła reformę statutów Wydziału Sztuk Wyzwolonych, przywracając znaczenie dawnym metodom nauczania scholastycznego.
Od r. 1530/1 M. był plebanem w podkrakowskiej wsi Zielonki. Razem z bratem Wojciechem należał do dobrodziejów Kolegium Mniejszego; m. in. w r. 1519 ofiarowali temu Kolegium 200 grzywien. Obaj należeli też do dobrodziejów kościoła i klasztoru Karmelitów na Piasku w Krakowie. M. był częstym czytelnikiem wypożyczającym książki z biblioteki Kolegium Większego. Interesowały go szczególnie dzieła medyczne i matematyczno-przyrodnicze; cieszył się opinią wybitnego filozofa, astronoma i lekarza. Śladem jego zainteresowań medycznych jest recepta przeciw kaszlowi, skreślona jego ręką w jednej z czytanych książek (B. Jag.: inc. 242). Zmarł 23 IV 1542.
Giedroyć, Źródła do dziej. medycyny; Kośmiński, Słownik lekarzów; Wisłocki, Incunabula; – Bandtkie J. S., Historia biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kr. 1821 s. 35; Barycz, Historia UJ; Lewicka-Kamińska A., Biblioteka Jagiellońska w latach 1492–1655, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1966 I; Szelińska W., Bibioteki profesorów Uniwersytetu Krakowskiego w XV i początkach XVI wieku, Wr.–W.–Kr. 1966; – Acta rectoralia; Album stud. Univ. Crac., II 43, 62, 77; Cod. Univ. Crac., IV; Conclusiones Univ. Crac.; Liber diligentiarum; Statuta nec non liber promotionum; – Arch. UJ: rkp. nr 76 s. 101–104, nr 77 s. 35–44; B. Jag.: inc. 242, rkp. 242.
Marian Zwiercan