INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Maria Katarzyna Kelles-Krauzowa (z domu Goldsteyn)     

Maria Katarzyna Kelles-Krauzowa (z domu Goldsteyn)  

 
 
1873-03-02 - 1943-01-26
Biogram został opublikowany w latach 1966-1967 w XII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kelles-Krauzowa z Goldsteynów Maria Katarzyna (1873–1943), pianistka i działaczka Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Ur. 2 III w Grójcu w woj. warszawskim. Była najmłodszym z czworga dzieci lekarza wojskowego Józefa Goldsteyna i pianistki Kamili z Połomskich. Wczesne dzieciństwo spędziła we Włocławku, do gimnazjum uczęszczała w Radomiu w l. 1883–91. Na ławie szkolnej poznała przyszłego męża Kazimierza Kelles-Krauza. W l. 1892–4 uczęszczała do Konserwatorium Muzycznego w Warszawie (klasa fortepianu) i należała do postępowego Kółka Młodych. W lecie 1894 r. zaślubiła w Radomiu Kelles-Krauza i wyjechała z mężem do Paryża. Tu rozpoczęła studia medycyny, które porzuciła i wróciła do muzyki. W l. 1894–5 doskonaliła się w paryskiej Szkole Muzycznej pod kierunkiem pianisty Zygmunta Stojowskiego. W dn. 27 V 1897 r. wystąpiła w Paryżu z pierwszym i jedynym swym recitalem, pochlebnie przyjętym przez krytykę. Udzielała lekcji gry na fortepianie i studiowała jednocześnie historię sztuki w Collège Libre des Sciences Sociales w Paryżu, a w l. 1894–9 na Sorbonie. Paryski dom Krauzów był zawsze otwarty dla przyjeżdżających nielegalnie działaczy i pełen ideowej, emigracyjnej młodzieży studenckiej. Po przeniesieniu się z mężem i córką Janiną do Wiednia w r. 1901, kształciła się nadal jako pianistka w Konserwatorium, gdzie studiowała pod kierunkiem Teodora Leszetyckiego, Henryka Melcera i Ignacego Friedmana. Brała czynny udział w życiu politycznym męża i była członkiem PPS (brak źródłowego potwierdzenia współpracy publicystycznej K.-K-ej z „Gazetą Robotniczą”, pod pseud. A. Brońska). K.-K. wpłynęła również na zainteresowania swego męża historią sztuki, zwłaszcza w zakresie zagadnień muzycznych.

Po śmierci męża (1905) K.-K. przeniosła się do Zakopanego, a stamtąd do Lwowa, gdzie pracowała jako pedagog, udzielając lekcji gry na fortepianie (m. in. uczniem jej w l. 1912–4 był Tadeusz Sygietyński) oraz przedmiotów teoretycznych muzyki w Lwowskim Instytucie Muzycznym, ponadto uczyła w szkołach prywatnych. W tym okresie przetłumaczyła z francuskiego Paula Louisa „Dzieje socjalizmu we Francji do 1908 r. włącznie” (Kr. 1910). Prawie całą bibliotekę męża oddała bezinteresownie lwowskiemu Klubowi Postępowemu. Po rozłamie partii w r. 1906 opowiedziała się za Frakcją Rewolucyjną PPS, należała też do Strzelca. W r. 1915 zajęła się organizacją Ligi Kobiet (była członkiem Komisji Wykonawczej Naczelnego Zarządu Ligi Kobiet Naczelnego Komitetu Narodowego), a po jej rozwiązaniu w r. 1916 wstąpiła do Komitetu Obywatelskiego Polek. Przyczyniła się wydatnie do zorganizowania w r. 1915 ochronki dla dzieci (im. J. Piłsudskiego) we Lwowie. Jako uczestniczka 16-osobowej delegacji Lwowa, K.-K. wzięła udział w zjeździe Zjednoczonych Lig Galicji, Królestwa i Śląska w Warszawie (29–31 XII 1919). Została tam wybrana członkiem Zarządu Naczelnego Ligi Kobiet Polskich. W l. 1919–27 pracowała w komisji opieki społecznej i w komisji teatralnej jako radny Rady Miejskiej we Lwowie z ramienia PPS. Należąc do nielicznych wówczas kobiet-radnych, opublikowała na ten temat artykuł pt. Kobieta a samorząd w warszawskim piśmie „Kobieta Współczesna” (R. 3: 1929 nr 34).

K.-K. brała nadto aktywny udział w Związku Muzyków Pedagogów we Lwowie, w l. 1924–39 pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Wydziału. Domagała się zreformowania szkolnictwa muzycznego (Reorganizacja szkolnictwa muzycznego, „Lwow. Wiad. Muzycz. i Liter.” R. 4: 1928 nr 12), unormowania kwalifikacji nauczycieli, świadczeń ubezpieczeniowych dla nauczycieli pracujących prywatnie oraz stosowania zasad umów zbiorowych. W wyniku swych starań uzyskała wprowadzenie w życie umowy z właścicielami muzycznych szkół prywatnych, przyznającej nauczycielstwu płatne urlopy wakacyjne. Dn. 25 IV 1930 r. została członkiem Państwowej Komisji Egzaminacyjnej nauczycieli muzyki. K. prowadziła w Sekcji Kobiet PPS zawodowe kursy oświatowe dla robotnic lwowskich. W l. 1927–36 była przewodniczącą lwowskiego oddziału Robotniczego Tow. Przyjaciół Dzieci. Zainicjowała tam m. in. «klub dziecięcy», półkolonie i pomoc w nauce oraz pogadanki pedagogiczno-społeczne i lekarskie dla rodziców. W r. 1936 należała ponadto do Komitetu Pomocy Bezrobotnym i Strajkującym oraz do Tow. Uniwersytetów Robotniczych. Była członkiem Komitetu Redakcyjnego „Lwowskich Wiadomości Muzycznych i Literackich” (1925–34) i członkiem Tow. Przyjaciół Muzyki. W r. 1930 nie przyjęła przyznanego jej Orderu Polonia Restituta. Istniał bowiem wtedy zakaz dla członków PPS przyjmowania odznaczeń państwowych. Zdecydowana postawa K.-K-ej, opowiadającej się za jednolitym frontem z komunistami, spowodowała wykluczenie jej z partii w r. 1936 wraz z tzw. grupą Jana Szczyrka. W l. 1939–41 pracowała jako pedagog w Państwowej Szkole Muzycznej, a po zajęciu Lwowa przez Niemców udzielała prywatnych lekcji muzyki. W swym mieszkaniu dawała schronienie komunistom i Żydom. Zmarła 26 I 1943 r. we Lwowie i została pochowana na cmentarzu Łyczakowskim.

 

Portret w: Limanowski B., Pamiętniki (1870–1907), W. 1958 II 593 – Kormanowa, Materiały do bibliografii 1866–1918; – Próchnik A., Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, W. 1948; Żarnowska A., Kazimierz Kelles-Krauz (1872–1905), w: Kelles-Krauz K., Pisma wybrane, W. 1962 I s. IX–X; – List jednolitofrontowych działaczy PPS ze Lwowa, Oprac. W. Mroczkowski, J. Tomicki, „Z Pola Walki” R. 6: 1963 nr 4 s. 300–6, R. 7: 1964 nr 3 s. 272; Uchwały przyjęte na Zjeździe Zjednoczonych Lig Galicyi, Królestwa i Śląska, „Na Posterunku” (Kr.) R. 3: 1919 nr 1 s. 4–5; – Arch. Zakł. Hist. Partii: rkp. 305/VII/50 podteczka 6 (Korespondencja K.-K-ej z l. 1904–9); – Informacje Janiny Kelles-Krauz, Kazimiery Bańkowskiej, Janiny Diamand i Zofii Lissy oraz korespondencja w posiadaniu autora artykułu.

Wiesław Bieńkowski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Kazimierz Radosław Kelles-Krauz

1872-03-22 - 1905-06-24 socjolog
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Michał Unrug

1884-10-07 - 1973-02-28
emigrant polityczny
 

Władysław Barwicki

1865-06-11 - 1933-02-12
malarz
 

Wojciech Roman Ruszkowski

1897-05-29 - 1976-12-29
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Tadeusz Mieczysław Sokołowski

1887-10-28 - 1965-01-21
lekarz
 

Stanisław Euzebiusz Sokołowski

1900-08-14 - 1990-04-03
geolog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.