INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Aleksandra (Olgierdówna)      "Aleksandra Olgierdówna" Jana Matejki (portret imaginacyjny).

Aleksandra (Olgierdówna)  

 
 
Biogram został opublikowany w 1935 r. w I tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Aleksandra († 1434), księżna mazowiecka, była najmłodszą z córek Olgierda. Król Władysław Jagiełło, pragnąc nawiązać przyjazne stosunki z byłym rywalem do tronu polskiego Ziemowitem IV, księciem mazow., wydał zań w połowie 1387 r. A., która wniosła księciu mazowieckiemu bogaty posag oraz przyjaźń swego brata. Specjalną przychylność, jaką żywił ku niej Jagiełło, umiała ambitna i utalentowana Litwinka wyzyskać nawet w sprawach politycznych, gdzie da się stwierdzić jej wpływ na stosunki polsko-krzyżacko-mazowieckie. W dużej mierze dzięki zabiegom A. przyjaźnie układały się stosunki między dworami krakowskim i płockim, ona łagodziła różnice między skłóconymi władcami. Jagiełło szczodry dla wszystkich, wyróżniał jednak specjalnie A.; każdy pobyt na dworze królewskim uprzyjemniał król swej siostrze wspaniałemi darami, które np. w czasie od lutego do maja 1394 r. wyrażają się w poważnej kwocie około 130 grzywien Z niemniejszą przychylnością odnosił się Jagiełło i do jej dzieci Dzięki jego staraniom syn Aleksander uzyskał biskupstwo trydenckie, na dworze krakowskim odbyły się zaślubiny córki A. Ofki z Bolesławem I księciem cieszyńskim, Jagiełło też wydał zamąż, za Ernesta Żelaznego Habsburga, drugą z córek A. Cymbarkę. A. niemniej serdecznie odnosiła się do swego brata. Ona miała, według Długosza, być swatką małżeństwa Jagiełły z Elżbietą Granowską (w r. 1417), co, jak się zdaje, ściągnęło na nią niechęć wielmożów małopolskich a nawet później i samego króla. Sczasem oziębiły się uczucia między Jagiełłą a A., różnice pogłębiły się, gdy książęta mazowieccy otwarcie dążyć zaczęli do zerwania zależności od Korony. Księżna, sama bez głębszego wykształcenia, dbała troskliwie o wychowanie swych dzieci, przygotowując im, dzięki poparciu Jagiełły, świetną przyszłość. Odznaczała się A. hojnością dla Kościoła w Polsce, m. in. w latach 1430–31 obdarzyła augustjanów w Rawie budynkiem i ogrodem (»domum magnam et hortum magnum«); Uniwersytet krakowski zaliczał ją do swych dobrodziejów i w uznaniu zasług zapisał ją w poczet honorowych uczniów. W myśl wskazań Kościoła odznaczała się ta litewska neofitka szczodrobliwością również i dla biednych, u których zyskała sobie nazwę »matki biednych i sierot«. Podobnie jak i inne księżniczki litewskie lubowała się A. w zewnętrznym przepychu, czemu dała wyraz w czasie pogrzebu męża swego Ziemowita, ku oburzeniu katolickiego duchowieństwa.

Prócz wymienionych wyżej, dziećmi jej byli: Ziemowit V ks. rawski, Władysław płocki, i Kazimierz bełzki, Emilja żona Bogusława, ks. stołpskiego, Anna żona Michała, bratanka Witołda i najmłodsza Katarzyna, która do końca życia pozostała niezamężna na Mazowszu przy braciach. Ostatnie lata swego życia, po śmierci męża, spędziła A. w Rawie; zmarła 19 VI 1434.

 

Długosz Jan, Historia… IV; Cod. ep. Vitoldi, Mon. M. Ae. Hist. VI; M. Pol. H. V.; Balzer O., Genealogja Piastów, Kr. 1895, s. 475–476; Kod. dypl. Maz., W. 1863; Rationes Curiae Vladislai Jag., Mon. M. Ae. Hist. XV.            

Karol Piotrowicz

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.