Sołtan Andrzej, właściwie Andrzej (Andruszko) Aleksandrowicz z Poporć h. własnego (zm. ok. 1498), podskarbi ziemski. Był synem Aleksandra Jurjewicza, podskarbiego Kazimierza Jagiellończyka na Litwie, bratem Sołtana (zob.) i Iwana Aleksandrowicza (zob. Sołtan Iwan) oraz Jurija Aleksandrowicza, a zapewne także Michała Aleksandrowicza z Zahorowa. W literaturze genealogicznej został włączony do rodziny Sołtanów.
Bliskie związki ojca i braci z Kazimierzem Jagiellończykiem pozwalają przypuszczać, iż S. wychowywał się w środowisku dworu królewskiego. Wg dotychczasowej literatury, był w r. 1476 uczestnikiem zjazdu, który zgromadził w Wilnie przedstawicieli kniaziów, panów, bojarów i duchowieństwa prawosławnego z W. Ks. Lit., przychylnych idei unii z Kościołem rzymskim. Dn. 14 III t.r. potwierdził wraz z braćmi list poselski wysłany z tegoż zjazdu do papieża Sykstusa IV. Dn. 27 III 1486 notowany był po raz pierwszy z tradycyjnym dla swej rodziny tytułem podskarbiego królewskiego (ziemskiego). Za służbę na dworze przebywającego wówczas na Litwie króla otrzymał wynagrodzenie w postaci kłody miodu z klucza grodzieńskiego. Urząd podskarbiego objął po bracie Iwanie Aleksandrowiczu. Wkrótce potem 6 VIII t.r. z tymże tytułem poświadczył zapis kniahini Zofii Zubrewickiej i jej siostry kniahini Mariany Trabskiej dla cerkwi sobornej św. Przeczystej w Wilnie oraz metropolity Symeona. Urząd podskarbiego ziemskiego pełnił również w początku panowania Aleksandra Jagiellończyka; był nim zapewne do końca życia. Ostatni raz wspomniany był z tym tytułem 7 II 1495.
S. zaliczał się do wąskiej grupy panów, która współrządziła W. Ks. Lit. W zajęciu uprzywilejowanej pozycji nie przeszkodziły mu, ani ruskie pochodzenie, ani prawosławna konfesja. Reprezentował niewątpliwie ten nurt wśród litewskich wyznawców Kościoła wschodniego, który pozostawał lojalny wobec Jagiellonów, a po upadku Konstantynopola zmierzał nieuchronnie ku zbliżeniu z chrześcijaństwem łacińskim. Awans ułatwił mu także odziedziczony po ojcu majątek. Oprócz Jewia i Poporć nad Wilią (woj. trockie), z których się pisał, należały do niego Szeszniki (dzisiejsze Szeszkinie w granicach Wilna) z dochodowym przewozem przez Wilię. Posiadał też kolatorstwo monasteru trockiego p. wezw. Przeczystej Bożej Rodzicielki; przyczynił się do jego uposażenia i rozbudowy. Zmarł przed 21 VI 1498.
S. był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną – Bohowitynowiczówną (imię nie jest znane; może Anną?), siostrą namiestnika przełajskiego Boguta (Bohusza), Piotra i Lewka (Lwa), pisarza i cześnika hospodarskiego Bohowitynowiczów, miał dwoje dzieci: syna Iwana Andrejewicza (zob. Sołtan Iwan), oraz córkę (imię nie jest znane) zamężną za dworzaninem hospodarskim Iwaszkiem Sową. Drugą żoną S-a była Anna (zm. po 1516), wdowa po horodniczym trockim Iwaszeńcu, pochodząca zapewne z kniaziowskiego rodu Berezowieckich (Berezowickich). Poczyniła ona znaczne legaty na cerkwie prawosławne i monaster w Trokach.
Boniecki, Poczet rodów; Urzędnicy, XI; Wolff, Kniaziowie lit.-rus., s. 165, 397; tenże, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Bulgakov M. P., Istorija russkoj cerkvi, Pet. 1879 IX 57–8; Korczak L., Litewska rada wielkoksiążęca w XV w., Kr. 1998; taż, W kręgu litewskich zwolenników unii kościelnej w Wielkim Księstwie Litewskim w drugiej połowie XV w., w: Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu, Red. K. Ożóg, S. Szczur, Kr. 2000 s. 324–32 (uważa, że zjazd wileński w r. 1476 nie odbył się, a list do Sykstusa IV jest falsyfikatem); Malinovskij J., Rada Velikago Knjažestva Litovskago v svjazi s bojarskoj dumoj drevniej Rossii, Tomsk 1912 II/2 s. 435; Pietkiewicz K., Wielkie Księstwo Litewskie pod rządami Aleksandra Jagiellończyka, P. 1995; – Akty lit. metriki, I/1 161–2, 164; Akty lit.-russ. gosud., I 35, 59; Arch. Jugo-Zap. Rossii, VII/1 200; Archeografičeskij Sbornik Dokumentov, V 3, VI 1–2; Karczewski J., Replika ze strony jeneralnego prokuratora masy funduszów i interesów […] Radziwiłłów, Wil. 1824 s. 3; O przywilejach nadanych od najjaśniejszych królów polskich i przedniejszych niektórych dowodach, które świętą unią wielce zalecają i potwierdzają, Wyd. H. Pociej, [b.m.w.] 1622 k. H i passim; Poselstwo do papieża Sykstusa IV od duchowieństwa, książąt i panów ruskich, „Przegl. Pozn.” T. 27: 1859 s. 188; Russkaja istoričeskaja biblioteka, Pet. 1910 XXVII kol. 205, 270; Zbiór dawnych dyplomatów i aktów miast: Wilna, Kowna, Trok, prawosławnych monasterów, cerkwi i w różnych sprawach, Wil. 1843 II 139–42; – AGAD: Metryka Lit. (transkrypcje), nr 191 B s. 648, 885, nr 212 s. 523–524; B. Czart.: rkp. 1352 (Herbarz lit. W. Kojałowicza z r. 1658) s. 8.
Henryk Lulewicz