INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Andrzej Marstella (Mastella, Mastylla)  

 
 
przed 1500 - 1568-06-16
Biogram został opublikowany w 1975 r. w XX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Marstella (Mastella, Mastylla) Andrzej (przed 1500–1568), złotnik, mieszczanin i rajca krakowski, serwitor króla Zygmunta I. Ur. przed 1500, pochodził zapewne z włoskiej rodziny osiadłej w Krakowie. W r. 1511 zapisany został na trzyletnią naukę u Stanisława Marcińca, złotnika krakowskiego. Z początkiem r. 1519 działał już jako mistrz samodzielny i przyjął na naukę Foltina syna «Hanesa Kosznera» ze Lwowa. Od r. 1525 pozostawał na usługach króla Zygmunta I; w t. r. otrzymał bowiem zapłatę za odnowienie sześciu pucharów węgierskiej roboty przeznaczonych na dar dla sułtana tureckiego Solimana II Wspaniałego. M-ę identyfikować można ze złotnikiem Andrzejem, który w r. 1535 wykuł kielich i ampułki do kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, naprawił naczynie na chleb oraz wykonał nieokreśloną pracę przy tarczy z herbami, finansowaną przez króla. W l. 1524–7 pracował dla córki Zygmunta I królewny Jadwigi, m. in. wykonał złoty łańcuch, naprawił roztruchan i dwa puchary oraz pozłocił różaniec.

W r. 1530 M. wybrany został starszym cechu złotników krakowskich; godność tę piastował jeszcze w l. 1531, 1534–6, 1539–40, 1543–4, oraz 1550. W r. 1533 cech powierzył mu srebro «pana Jarosza», srebrną patenę oraz stary pacyfikał celem wykonania nowego krzyża do kaplicy cechowej pod wezwaniem św. Eligiusza. W l. 1538(?)–45 pracował dla. bpa krakowskiego Piotra Gamrata; w spisie arganterii, dokonanym po śmierci biskupa, wymienionych jest wiele srebrnych przedmiotów roboty mistrza Andrzeja (kielich, dwie pary ampułek, pacyfikał, kadzielnica, wielka wanienka na talerze, talerze i łyżki z herbem biskupa, oprawa szabli, guzy i zapony). W r. 1545 wyceniał srebrne wyroby stanowiące własność Bractwa Ducha Świętego przy kościele parafialnym w Krużlowej Wyżnej (pow. nowosądecki). W r. 1551 J. Pippan i M., jako edylowie Kościoła Mariackiego, zamówili u Jana Marii Padovana cyborium do tegoż kościoła. W r. 1562 M. wybrany został rajcą miejskim, od tego czasu działalność artystyczna złotnika, będącego już zapewne w podeszłym wieku, wyraźnie słabnie. Miał licznych uczniów, m. in. Marka z Augsburga (1525), Andrzeja, syna złotnika Heudnego z Wrocławia (1530), Wolfa Waynberga, także z Wrocławia (1537), Tomasza Machurę z Opola (1535) oraz Seweryna, syna Jurka, topnika z Neusoll. Jak się wydaje, M. pozostawał w bliższych stosunkach z architektem Gabrielem Słońskim, który został opiekunem i zarządcą majątku pozostawionego przez złotnika.

M. zmarł 16 VI 1568. Ożeniony był z Zofią niewiadomego nazwiska. Był właścicielem kamienicy przy ul. Stolarskiej nr 3, zwaną jeszcze w r. 1648 Marstellowską.

 

Paprocki, s. 898; – Bochnak A., Mecenat Zygmunta Starego w zakresie rzemiosła artystycznego, Studia do dziejów Wawelu, Kr. 1961 II 176, 178, 179, 227, 232, 239, 259, 260; Kopera F., Jan Maria Padovano, Prace Kom. Hist. Sztuki, Kr. 1937–8 VII 244; Lepszy L., A. Marstella, złotnik i rajca krakowski, Spraw. Kom. Hist. Sztuki, Kr. 1899 IV 52–4; tenże, Cech złotniczy w Krakowie, „Roczn. Krak.” R. 1: 1898 s. 159; tenże, Przemysł złotniczy w Polsce, Kr. 1933 s. 155 poz. 459; Polkowski I., Spadek po prymasie arcybiskupie gnieźnieńskim a biskupie krakowskim Piotrze Gamracie, Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz., Kr. 1888 XXI s. XXX; Popiel P., Czynności artystyczne na dworze Zygmunta I, Spraw. Kom. Hist. Sztuki, Kr. 1877 I 27; Tomkowicz S., Powiat grybowski, Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej, Kr. 1900 I 142; tenże, Przyczynki do historii Krakowa w pierwszej połowie XVII wieku, Lw. 1912 s. 201; – Cracovia artificum, Cz. 2 nr 669, 696, 785, 848, 899, 964, 999, 1001, 1105, 1130, 1158, 1215, 1408; Prawa, przywileje i statuta m. Krakowa, I nr 1056.

Jan Samek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.