INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dymitr Sienieński h. Dębno  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sienieński Dymitr h. Dębno (zm. 1465), kanonik krakowski i gnieźnieński, archidiakon zawichojski. Był jednym (zapewne najmłodszym) z jedenastu synów Dobiesława z Oleśnicy i Sienna, woj. sandomierskiego (zob. Oleśnicki Dobiesław) i Katarzyny z Goraja, bratem Jana z Sienna i Oleska (zob.), arcybpa gnieźnieńskiego Jakuba z Sienna (zob.), Pawła z Sienna (zob.), Mikołaja i Andrzeja Sienieńskich (zob.), bratem stryjecznym kard. Zbigniewa Oleśnickiego (zob.). Od dóbr Sienno w ziemi sandomierskiej zwał się Sienieńskim.

Pierwszy raz S. jest wzmiankowany w r. 1440 w zapisce nekrologicznej ojca wraz z pozostałymi braćmi, m.in. piastującymi już urzędy: Janem, podkomorzym sandomierskim, i Piotrem, łowczym sandomierskim, oraz Jakubem, kanonikiem krakowskim. Uczył się w szkole kolegiackiej w Sandomierzu. W r. 1452 świadkował na dokumencie kard. Oleśnickiego już jako kanonik krakowski i archidiakon zawichojski. W t.r. podjął próbę zdobycia prestiżowej prałatury, a mianowicie scholasterii krakowskiej wakującej po śmierci Jana Elgota, musiał z niej jednak zrezygnować na korzyść Tomasza Strzempińskiego. W r. 1454 objął z prowizji papieskiej kanonię w kapitule katedralnej gnieźnieńskiej. T.r. otrzymał takąż prowizję na archidiakonię gnieźnieńską; nie utrzymał się jednak na niej, wyparty przez Jana Lutkowica z Brzezia. W r. 1455 przyjął święcenia kapłańskie. Za protekcją króla, objął jeszcze w t.r. opróżnioną przez brata Jakuba prepozyturę skalbmierską; nie powiodły mu się natomiast starania o prepozyturę gnieźnieńską, po rezygnacji z niej brata Jakuba. Po raz ostatni uczestniczył w posiedzeniu kapituły gnieźnieńskiej 24 IV 1460.

W sporze o biskupstwo krakowskie, który toczył się od r. 1460 po śmierci bpa Strzempińskiego, opowiedział się S. zdecydowanie po stronie legitymującego się papieską prowizją brata Jakuba a przeciwko królewskiemu nominatowi Janowi Gruszczyńskiemu. Gdy Kazimierz Jagiellończyk wysłał do Rzymu posłów na czele ze star. sandomierskim Janem Rytwiańskim w celu nakłonienia papieża do unieważnienia prowizji wydanej Jakubowi, S. podążył w ślad za nimi, by skutecznie przeciwdziałać tej akcji. Po nieudanej próbie mediacji na początku 1461 r. podjętej przez przychylnych Jakubowi, woj. krakowskiego Jana Tęczyńskiego i dworzanina królewskiego Jana Melsztyńskiego, biskup nominat, jego bracia oraz pozostali stronnicy Jakuba, m.in. bracia Długoszowie, skazani zostali na wygnanie. S. towarzyszył bratu w tułaczce, najpierw w Pińczowie, gdzie Jakub został 31 V konsekrowany na biskupa, później krótko w Tęczynie, a następnie przez półtora roku na zamku w Melsztynie, gdzie udzielił im schronienia i wspomagał finansowo Jan Melsztyński, ponieważ banitów pozbawiono dochodów z beneficjów. To zapewne wówczas Melsztyński uczynił S-ego jednym z egzekutorów swego testamentu. W styczniu 1463 na sejmie w Piotrkowie Jakub zrzekł się ostatecznie biskupstwa krakowskiego, a towarzyszący mu S. i pozostali stronnicy uzyskali królewskie przebaczenie i powrócili na poprzednie urzędy (kapituła krakowska udzieliła im po 20 grz. zapomogi). S. zmarł w r. 1465, przed 4 V, ponieważ tego dnia kanonię po nieżyjącym już S-m objął Andrzej Gruszczyński; 10 V zaś, po dotarciu tej wieści do Krakowa, kapituła rozdzieliła między kanoników jego dobra prestymonialne.

 

Boniecki; Dworzaczek; Paprocki; Żychliński, VIII; Korytkowski, Prałaci gnieźn., III; Łętowski, Katalog bpów krak., IV; Wiśniewski, Katalog prałatów sandomierskich; – Bobrzyński M., Smolka S., Jan Długosz, jego życie i stanowisko w piśmiennictwie, Kr. 1893 nr 162, 180, 209, 217, 224; Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy, W. 1971; Koczerska M., Piętnastowieczne biografie Zbigniewa Oleśnickiego, „Studia Źródłozn.” T. 24: 1979 s. 47; Przybyszewski B., Kapituła krakowska za kanonikatu Jana Długosza (1436–1480), w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetną rocznicę śmierci Jana Długosza, Kr. 1980; – Acta capitulorum, I; Acta capitulorum Crac.; Cod. Univ. Crac., II; Długosz, Historia, V; Mon. Pol. Hist. (S.N.), V; Przybyszewski, Wypisy źródł. do dziej. Wawelu, [T. 1:] 1440–1500; Repertorium Germanicum, V (passim); Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 3738b; – AP w Kr.: Castr. Crac. t. 15 s. 51, Terr. Crac. t. 147 s. 348; Arch. Archidiec. w Gnieźnie: ACap. B15 k. 72, 78r., 137v., 211v.; Arch. Kapituły Metropolitalnej w Kr.: Acta actorum t. 1 k. 29, t. 1b k. 100, t. 2 k. 21 v.–22; B. PAN w Kr.: rkp. 8476, 8478; IH PAN w Kr., Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu: Mater. do t. 5 Kodeksu dyplomatycznego Małopolski, Mp V A/B 89, F 16.

Waldemar Bukowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.