INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dziersław Popielski h. Nałęcz  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1982-1983 w XXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Popielski Dziersław h. Nałęcz (zm. po 1501), podkanclerzy mazowiecki, kustosz kolegiaty warszawskiej. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej posiadającej części kilku osad w pow. zakroczymskim. Pisał się z Popielżyna, wsi sąsiadującej z dworem biskupów płockich w Jońcu nad Wkrą. Był synem Jana; po śmierci ojca gospodarował wspólnie z bratem Stanisławem i spłacił dwie zamężne siostry. Nie wiemy nic o jego wykształceniu, zapewne wcześnie wybrał stan duchowny i przeszedł przez szkoły mazowieckie, najpewniej wcześnie też przyjął święcenia. Rozpoczynając karierę wszedł do kancelarii płockiej księcia Konrada III Rudego, gdzie jest poświadczony od r. 1466, a następnie był notariuszem we wspólnej kancelarii jego młodszych braci Janusza II i Bolesława V, którzy w r. 1471 rozpoczęli rządy w wydzielonych im dzielnicach. Zarazem był notariuszem publicznym (poświadczony w r. 1472). Wspólnie z bratem posiadał części Popielżyna i sąsiednich Zawad, a także w Małej i Wielkiej Kamienicy w pow. zakroczymskim; w r. 1471 otrzymali oni od książąt na te dobra prawo niemieckie z uprzywilejowaną stawką czynszu książęcego 4 groszy od włóki. W r. 1473 Bolesław V z tytułu zasług P-ego nadał obu braciom prawo nieodpowiedne wraz z uwolnieniem od kar sądowych.

Niewątpliwie dzięki protekcji książęcej P. został plebanem w książęcym Kazomiu w archidiakonacie warszawskim diec. poznańskiej (obecnie Kazuń), a w r. 1477 uzyskał od księcia dodatkowe uposażenie tegoż kościoła parafialnego (jezioro, łąki, rola oraz plac na postawienie szkoły). Wówczas też objął kanonię w kolegiacie warszawskiej, położonej w dzielnicy Bolesława V jako księcia warszawsko-zakroczymskiego. W r. 1478 tenże książę utworzył odrębną kancelarię dla swego księstwa, powierzając jej prowadzenie Janowi Radzanowskiemu, stolnikowi płockiemu, jako kanclerzowi. P. objął w niej funkcję podkanclerzego, wchodząc do mazowieckiej elity władzy. Po kilku miesiącach Bolesław V powrócił jednak do poprzedniego systemu wspólnej kancelarii książęcej, a Radzanowski i P. musieli ustąpić ze swych stanowisk. P. odszedł wówczas z kancelarii, wkrótce otrzymał w zamian dobrze uposażoną kustodię kolegiaty warszawskiej (poświadczony od r. 1481). W r. 1481 P. wraz z bratem wykupił od współrodowca część w Małoklękach, sąsiadujących z ich dobrami, uzyskując dla niej od księcia to samo uprzywilejowanie, jakie miały już inne posiadłości. Jako kustosz P. wspierał swoich krewniaków, np. zarząd kościołem parafialnym w Warce, należącym do uposażenia kustodii, powierzył Wacławowi z Popielżyna. Inny młodszy krewny, Wojciech z Popielżyna, trafił do kancelarii biskupiej Piotra z Chodkowa (niewłaściwie: Chotkowa), dawnego przełożonego P-ego we wspólnej kancelarii Janusza II i Bolesława V; Wojciech występuje tu jako notariusz w r. 1497, tj. na początku swojej kariery kościelnej. W r. 1498 P. uzyskał od Konrada III Rudego zwrot ogrodów w Warce, należących do uposażenia kustodii. W r. 1501 uczestniczył, wraz z bratem, w podziale dóbr Zawady z synami nieżyjącego już Jana Nagórnego: Wojciechem, Erazmem, Piotrem i Pawłem, piszącymi się również z Popielżyna. Zmarł zapewne parę lat później, bowiem dopiero w r. 1504/5 Jan Mrokowski awansował na urząd kustosza kolegiaty warszawskiej.

Siostrami P-ego były Elżbieta alias Beata, zamężna za Krystynem z Grabi, leżących blisko Popielżyna, oraz Dorota, zamężna za Szczepanem z Głazowa. W r. 1482 P. wystąpił w obronie Doroty przed forum kościelnym, oskarżając szwagra o złe traktowanie jego żony.

 

Wolff A., Metryka Mazowiecka, W. 1929 s. 57, 68; tenże, Studia nad urzędnikami maz.; – Acta ecclesiae collegiatae Varsoviensis, Wyd. B. Ulanowski, Arch. Kom. Prawn. AU, Kr. 1897–1926 VI 27; Iura Masoviae Terrestria, Wyd. J. Sawicki, W. 1972 II nr 141; Kod. maz. (Lubomirskiego), nr 242, 244; – AGAD: Metryka Kor. t. 5 k. 128, 149v., 156, t. 9 k. 137, Zakr. ziem. wiecz. rel., t. 9 k. 443, t. 15 k. 454v.–456; Kartoteka Słownika Hist.-Geogr. Polski Średniowiecznej w Inst. Historii PAN w W.

Kazimierz Pacuski i Andrzej Sołtan

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Grzegorz z Sanoka

około 1407 - 1477-01-29
arcybiskup lwowski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.