INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Feliks Fabiani     

Feliks Fabiani  

 
 
1838-05-22 - 1904-03-11
Biogram został opublikowany w 1948 r. w VI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Fabiani Feliks (1838–1904), zasłużony pedagog i obywatel, urodził się 22 V w Krzepicach (pod Częstochową) z Tomasza, nauczyciela ludowego, i Salomei z Szawłowskich. Przodkowie w linii męskiej wywodzili się z górników w Tarnowskich Górach. Po ukończeniu szkoły elementarnej, prowadzonej przez ojca, F. uczył się 4 lata w szkole powiatowej w Wieluniu. Już od 2. klasy pracował na siebie. Mając lat 18 został przyjęty jako syn nauczyciela rządowego bezpłatnie do Instytutu Nauczycieli Elementarnych Warszawskiego Okręgu Naukowego w Radzyminie. Uczył się wzorowo. Gdy w 1856 ojcu groziła z powodu długiej choroby utrata posady, F. zwolnił się z Instytutu na całą zimę i prowadził szkołę ojca, po czym mimo to świetnie złożył egzamin w Instytucie. Celem odsłużenia rządowi bezpłatnej nauki F. w r. 1857 został posłany do Radomska jako młodszy nauczyciel tamtejszej szkoły elementarnej. Aby wyżyć, zarabiał dodatkowo lekcjami w miejscowej szkole prywatnej, przepisywaniem akt urzędowych itp. Nadzwyczaj rządny, gospodarny, potrafił z tych mizernych dochodów robić drobne oszczędności. W 1862 ożenił się w Warszawie z Filipiną z Dembskich, liczącą lat zaledwie 16, i założył w Radomsku »Pensję Prywatną Męską« o 2 klasach normalnych z klasą wstępną, która składała się później z 2–3 oddziałów. Szkoła miała na celu przygotowanie uczniów do szkół rządowych. Pierwsze lata były bardzo trudne: od 22 uczniów, nieraz zebranych wprost z ulicy, w 1868/9 szkoła doszła do 85. Utrzymywała się głównie z opłat pensjonarzy, tj. uczniów internatu szkolnego. Największa frekwencja była w 1901 (308 uczniów) i później utrzymywała się blisko tego poziomu aż do śmierci F-go. Wzrostowi szkoły sprzyjał odpowiedni dobór nauczycieli, z których niemal wszyscy posiadali pełne wykształcenie średnie, niektórzy nawet uniwersyteckie. Dwukrotnie F-go dotknął ciężko los: pierwszy raz, gdy budynek szkolny w 1872 uległ pożarowi, a sprzęty zniszczeniu, drugi, gdy zmarła w 1883 r. jego żona, dzielna i ukochana współpracowniczka. Niebawem poślubił siostrę Filipiny Annę Dembską.

F., prawdziwy pedagog z Bożej łaski, znawca serc i duszy młodzieży, obywatel czujny na potrzeby społeczne, przez lat 42 ciężką pracą wychował 3 pokolenia polskie. Brał też pewien udział w powstaniu 1863; w dobie coraz większej rusyfikacji umiał utrzymać w swej szkole polskość istotną pod przymusowym pokostem rosyjskim. M. in. tajny kurs dokształcił grupę ubogich chłopców, wybierających się do stanu duchownego, którzy inaczej nie byliby mogli zdać wymaganego egzaminu z 4 klas. Wyszli spośród nich później kapłani nieprzeciętni. F. nie uchylał się od pracy obywatelsko-społecznej poza szkołą w tych instytucjach i zrzeszeniach polskich, które istniały w Radomsku. Codziennie przez lata całe w porze zimowej w południe dawał bezpłatnie ciepłe pożywienie dziesiątkom chłopców, którzy spoza miasta, jak np. dzieci pracowników kolejowych, przychodzili lub przyjeżdżali do szkoły. Corocznie przeszło 1/10 eksternów była zwalniana od opłaty, a najubożsi otrzymywali bezpłatnie nawet książki i materiały piśmienne. Żaden ubogi i potrzebujący nie odszedł z jego podwórka bez posiłku, wsparcia czy innej pomocy. Dom F-ch w Radomsku promieniował nie tylko na całe rozrastające się właśnie dość intensywnie miasteczko prowincjonalne, ale i na szerszą okolicę, jako ognisko kulturalnego życia i rzetelnego ducha obywatelskiego. F. zmarł 11 marca 1904. Spośród kilku tysięcy uczniów jego szkoły wysunęli się m. i.: bp Antoni Szlagowski, historyk Wacław Tokarz, prawnicy: Leonard Cybulski, Józef Czekalski, Edw. Dylewski, Tomasz Dębski, oraz pionier spółdzielczości Romuald Mielczarski. Po śmierci wdzięczni uczniowie wystawili pamiątkową płytę w kościele, wyjednali dla ulicy, przy której w ostatnich latach mieściła się szkoła, nazwę ulicy Fel. Fabianiego, a co najważniejsza – już za czasów ojczyzny niepodległej staraniem Stowarzyszenia Szkoły im. F. Fabianiego – założyli społeczne gimnazjum jego imienia, męskie i żeńskie, we własnym budynku na miejscu dawnych koszar rosyjskich w Radomsku.

Jego syn Cels (1864–1936), adwokat, ur. się w Radomsku, gimnazjum ukończył ze złotym medalem w Piotrkowie, prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Prowadził znaną kancelarię cywilną w Warszawie i był wybitnym znawcą kodeksu francuskiego. W r. 1915 został dyrektorem Tow. Kredytowego w Warszawie. Z ramienia Koła Międzypartyjnego zasiadał w pierwszej radzie miejskiej w Warszawie i spółdziałał w tworzeniu sądownictwa polskiego. Gorliwy katolik czynny w życiu wyznaniowym, ofiarował plac pod kościół parafialny na Grochowie. Żonaty z Marią z Trzcińskich. Zmarł 8 I 1936.

 

Wspomnienia osobiste; wiadomości udzielone przez rodzinę F-go; ocalałe rejestry szkolne; akta Dyrekcji Szkolnej Łódzkiej n. 730 i 1123 III 46/10 C; »Tydzień Piotrkowski« z r. 1904; »Przegląd Pedagogiczny« nr 7, z. I. IV. 1904; »Gazeta Radomskowska« z r. 1928.

Walery Karwasiński

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Leon Misiołek

1860-02-08 - 1926-12-25
senator II RP
 

Jan Karol Wróblewski

1871-10-23 - 1937-09-03
generał brygady WP
 

Antoni Kurzawa

1842-05-10 - 1898-02-13
rzeźbiarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Zygmunt Rościszewski

1847-03-19 - 1887-11-04
agrotechnik
 

Jan Maksymilian Moszczyński

1869-05-23 - 1932-12-02
prawnik
 

Piotr Rytel

1884-05-16 - 1970-01-02
kompozytor
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.