INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Franciszek Sikorski  

 
 
1880-09-17 - 1971-07-14
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sikorski Franciszek (1880–1971), księgarz, działacz gospodarczy w Małopolsce i na Śląsku. Ur. 17 IX w Mysłowicach, był synem Józefa, maszynisty kopalnianego, i Pauliny z Cichych.

Po ukończeniu w r. 1899 gimnazjum klasycznego w Koźlu, S. odbył w n. r. półroczną postulaturę w zgromadzeniu zmartwychwstańców w Krakowie. Następnie w Katowicach wydawał periodyk „Robotnik” (kilka numerów), propagujący solidaryzm społeczny w rozumieniu encykliki papieskiej „Rerum novarum” i praktykował w księgarni Antoniego Stoc-Jaraczewskiego przy ul. Poprzecznej 12 (obecnie Wieczorków), którą nabył na własność w r. 1903 i prowadził pod nazwą «Księgarnia Katolicka». Ta pierwsza polska księgarnia w Katowicach stała się z czasem ważnym ośrodkiem kulturalnym, popularyzowała polskie książki w katowickim środowisku Polaków, przerzucając zakazane w zaborze rosyjskim publikacje także na teren Zagłębia Dąbrowskiego. S. sprowadzał polskie wydawnictwa z firm warszawskich, krakowskich, lwowskich i poznańskich, m. in. od Gebethnera i Wolffa oraz Gubrynowicza; posiadał na składzie, poza kilkunastoma tytułami niemieckimi, wyłącznie polskie, śpiewniki, prasę (kilkadziesiąt tytułów), kalendarze i poradniki oraz reprodukcje portretów sławnych Polaków. Szczególnym popytem cieszyły się książki o tematyce historycznej, jak i dzieła polskiej literatury pięknej. S. był członkiem Niemieckiego Związku Księgarzy; został z niego wykluczony pod zarzutem nieuczciwej konkurencji (premiował stałych nabywców darmowymi wycieczkami do Krakowa). Rewizje w księgarni oraz proces (1904) w Bytomiu, a w drugiej instancji przed sądem Rzeszy w Lipsku o przemyt i kolportaż zakazanych wydawnictw doprowadziły do jej zamknięcia w r. 1907. Dzieje księgarni opisał S. we Wspomnieniach księgarza (nie opubl., rkp. w posiadaniu Tadeusza Żerdzińskiego z Kat.). W tym okresie ukończył dwuletni kurs malarstwa w prywatnej szkole malarza i rzeźbiarza Jana Wysockiego, otwartej w r. 1904 w Katowicach.

Po likwidacji księgarni S. wyemigrował do zaboru austriackiego i pracował kolejno: przez rok w rafinerii nafty w Trzebini, następnie w l. 1908–12 jako sekretarz spółki «Seidenstein i Sikorski» we Lwowie, handlującej sprzętem technicznym do wydobywania ropy naftowej, ale ostatecznie związał się z francuską spółką «Société de Naphte Limanowa», początkowo jako kasjer dyrekcji rafinerii w Sowlinach (pow. limanowski), później jako członek dyrektoriatu rafinerii występował w jej imieniu przed Wydz. Krajowym we Lwowie i wyjeżdżał do Wiednia w ramach łączności z centralą spółki. W r. 1916 powołany został do wojska niemieckiego i walczył nad Sommą.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w r. 1918 S. powrócił do Limanowej. Organizując pracę rafinerii, wydawał – z powodu braku banknotów – rozliczeniowe znaki wartościowe, które na terenie pow. limanowskiego kursowały jako «marki Sikorskiego». W r. 1921 zamieszkał w Borysławiu, gdzie jako dyrektor ds. handlowo-gospodarczych całości pól naftowych wspomnianej spółki stał się uznanym autorytetem wśród przemysłowców naftowych, także dzięki zdolnościom umiejętnego rozwiązywania konfliktów socjalnych i narodowościowych.

W r. 1925, wobec utraty rynków zbytu dla borysławskiej ropy w Austrii i Niemczech, S. powrócił na Górny Śląsk i objął kierownictwo działu zakupów w koncernie «Huta Pokój» w Katowicach; nawiązał wówczas współpracę z dostawcami zagranicznymi w Szwecji, ZSRR (Krzywy Róg), USA, Brazylii i Japonii. Wobec ograniczenia dostaw rudy z ZSRR zawarł umowę o jej dostawach z nowego obszaru wydobywczego w Sierra Leone nad Zatoką Gwinejską w Afryce. S. zainicjował wypracowanie polskiego słownictwa w zakresie techniki górniczo-hutniczej, co zintensyfikowało prace komisji polskiego słownictwa technicznego Akademii Nauk Technicznych. W r. 1931 został prokurentem odpowiedzialnym za zakupy sprzętowe i zaopatrzenie koncernu. W l. 1937–9 odpowiadał za całość dostaw materiałów inwestycyjnych dla nowo założonych «Zakładów Południowych» o profilu zbrojeniowym, stanowiących własność «Huty Pokój» i zlokalizowanych w Stalowej Woli. Dzięki sprawnej organizacji dostaw Działu Zakupów S-ego w krótkim czasie można było wyprodukować w Stalowej Woli 80 tys. ton stali o najwyższej jakości.

Podczas drugiej wojny światowej koncern znalazł się pod niemieckim zarządem komisarycznym i S. pełnił podrzędne stanowiska w samej «Hucie Pokój» w Nowym Bytomiu (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej), potem w «Hucie Baildon» w Katowicach. Tam, po wojnie w r. 1945, został kierownikiem ds. pracowniczych, potem od r. 1949 aż do przejścia na emeryturę w r. 1959 pracował jako księgowy w Składnicy Rejonowej Przemysłu Chemicznego.

S. miał rozległe zainteresowania: w l. trzydziestych zajmował się ogrodnictwem i był prezesem Spółdzielni Ogrodniczej w Przełajce (między Siemianowicami i Czeladzią), w której prowadził eksperymentalną plantację krzewów morwowych z hodowlą jedwabników, włączył się też do działalności Okręgowego Związku Towarzystw Ogródków Działkowych woj. śląskiego. Po wojnie udzielał się w Tow. Miłośników Astronomii i był opiekunem pracowni astronomicznej Pałacu Młodzieży w Katowicach. Interesował się też okultyzmem, z którym zetknął się jeszcze we Lwowie dzięki seansom i wykładom Juliana Ochorowicza. Przyjaźnił się z okultystą Wacławem Stachowskim. Otoczył opieką malarza ludowego Teofila Ociepkę. S. zmarł 14 VII 1971 w Siemianowicach i pochowany został na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

W małżeństwie z Elżbietą z Beitzów miał S. córkę Julię, zmarłą w dzieciństwie, i syna Jerzego, prawnika i doktora socjologii, zamieszkałego w Katowicach.

 

Fot. w Muz. Regionalnym w Limanowej; – „Przewodnik Bibliograficzny” 1903 nr 8–9 s. 197; Słown. Pracowników Książki Pol. (Suplement); Okulicki B., Pierwsza księgarnia polska w Katowicach, „Suplement” 1995 nr 40–41; Wilczek S., Pierwsza polska księgarnia w Katowicach, „Poglądy” 1971 nr 10 (fot.); Wisłocki S., Frajerskie metody, „Tryb. Śląska” 1992 nr 141; tenże, Nowy mit mistrza Teofila, „Pismo Liter.-Artyst.” 1984 nr 12 s. 254; tenże, W kręgu okultystów Janowa, „Pol. Sztuka Ludowa” 1984 nr 1–2 s. 66; Żerdziński T., Księgarnie – F. Sikorskiego i „Górnoślązak” w Katowicach w latach 1900–1914, „Księgarz” 1976 nr 1–2 s. 22–9; tenże, Pierwsze księgarnie polskie w Katowicach (do roku 1914), „Roczn. Kat.” 1973 s. 76, 80–5, 88–92; – Informacje syna, Jerzego Sikorskiego.

Stanisław Tadeusz Sroka i Hanna Tadeusiewicz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Światło

1915-01-01 - 1994-09-02
działacz komunistyczny
 

Witold Zalewski

1921-01-04 - 2009-02-04
pisarz
 

Antoni Bolesław Dobrowolski

1872-06-06 - 1954-04-27
meteorolog
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Wiesław Szlenk

1935-12-23 - 1995-07-26
matematyk
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.