Syrop Hersch (Hersz, Herman) (1875 – ok. 1942), adwokat, działacz syjonistyczny.
Ur. 16 XII w Nowym Targu, w rodzinie kupieckiej Lazara i Rozalii z Zinsów.
Po uzyskaniu matury w gimnazjum w Nowym Sączu rozpoczął S. w r. 1894 studia prawnicze na UJ. Niebawem wstąpił do powołanej w r. 1897 w Bazylei Organizacji Syjonistycznej. Dn. 13 XII 1898 uzyskał na UJ doktorat z prawa, po czym wyjechał do Wiednia, gdzie odbywał aplikację sądową. Po powrocie do Krakowa był w l. 1900–3 pierwszym sekretarzem Egzekutywy Organizacji Syjonistycznej w Małopolsce Zachodniej. W r. akad. 1900/1 studiował na Wydz. Filozoficznym UJ. Z Łazarzem Goldwasserem i Chaimem Hilfsteinem podpisał w r. 1905 protest syjonistów krakowskich przeciw fałszerstwom w wyborach do zarządu gminy żydowskiej w Krakowie. Należał do Związku Żydowskich Stowarzyszeń Humanitarnych (B’nei B’rith); po 6 II 1906 pełnił funkcję sekretarza jego krakowskiej loży «Solidarność». T.r. założył w Krakowie Związek Narodowo-Żydowski i prawdopodobnie t.r. otworzył tam praktykę adwokacką, którą ok. r. 1908 przeniósł do Nowego Sącza. Jako członek Krakowskiego Związku Pomocy dla Więźniów Politycznych reprezentował W. Lenina, więzionego 8–19 VIII 1914 w Nowym Targu. W l. 1917–18 służył w armii austro-węgierskiej. Był współzałożycielem wydawanego od 9 VII 1918 w Krakowie syjonistycznego „Nowego Dziennika”. Kandydował w wyborach na członka delegacji polskiej na XII Kongres Syjonistyczny w r. 1921 w Karlowych Warach. Dzięki S-owi na przełomie l. 1923 i 1924 powstało w Nowym Sączu Tow. «Nadzieja», niosące pomoc młodzieży cierpiącej na choroby płuc. W l. 1927–9 był S. przewodniczącym zarządu gminy żydowskiej w Nowym Sączu. W tym okresie zasiadał w tamtejszej Radzie Miejskiej jako przewodniczący klubu radnych żydowskich. Był jednym z założycieli w r. 1931 nowosądeckiej szkoły hebrajskiej «Safa berura». W l. 1933–9 był ponownie radnym. Podczas powodzi w Nowym Sączu, latem 1934, utworzył w ramach krakowskiego B’nei B’rith komitet pomocy powodzianom. Podobny komitet pomocowy założył po starciach polsko-żydowskich w r. 1936 w Przytyku koło Radomia. Stał na czele akcji zbierania funduszy na rzecz Żydowskiego Funduszu Narodowego (Keren Kajemet leIsrael) i Tow. Odbudowy Palestyny (Keren Hayesod). Był przewodniczącym rady nadzorczej Związku Spółdzielni «Kredyt» i Tow. Opieki nad Sierotami Żydowskimi. Po wybuchu drugiej wojny światowej w r. 1939 uszedł z Nowego Sącza i zamieszkał z rodziną w Samborze. Prawdopodobnie zginął ok. r. 1942 w czasie okupacji niemieckiej Sambora lub w obozie koncentracyjnym w Bełżcu.
W małżeństwie zawartym 23 III 1909 z Sarą (Zofią) ze Schwanenfeldów, działaczką społeczną m.in. w Żydowskim Funduszu Narodowym, miał S. córkę Rut i syna Rafaela Eliezera.
Leśniak J., Leśniak A., Encyklopedia sądecka, Nowy Sącz 2000 s. 458; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Polski słownik judaistyczny, W. 2003 II; – Duda T., Żydzi sądeccy. Zarys dziejów, [b.r.m.w.] s. 9, 12–13; Łajdus W., Lenin i Krupska w Krakowskim Związku Pomocy dla Więźniów Politycznych, Kr. 1965; Piasecki H., Sekcja żydowska PPSD i Żydowska Partia Socjalno-Demokratyczna, Wr. 1982; Samsonowska K., Wyznaniowe gminy żydowskie i ich społeczność w województwie krakowskim (1918–1939), Kr. 2005; Żbikowski A., Żydzi krakowscy i ich gmina w latach 1869–1919, W. 1994 s. 104, 129; Żebrowski R., „Letnia Loża” B’nei B’rith w Krynicy, „Almanach Muszyny” 2002 s. 85; – Książka adresowa członków Związku Żydowskich Stowarzyszeń Humanitarnych „B’nei B’rith” w Polsce z l. 1926, 1928, Kr. 1926, 1928; Książka adresowa członków Związku Żydowskich Stowarzyszeń Humanitarnych „B’nei B’rith” w Rzeczypospolitej Polskiej w Krakowie z l. 1932, 1937, Kr. 1932, 1937; Sefer Sambor. Pirkei edut ve-zikaron le-kehilot, Tel Aviv 1980; Sefer Sandz, New York – Tel Aviv 1970 s. 570–80 (fot.); Sprawozdanie dyrekcji gimnazjum wyższego w Nowym Sączu za r. szk. 1888, Nowy Sącz 1888 s. 106; toż za r. 1891, tamże 1891 s. 79; toż za r. 1892, tamże 1892 s. 61; Szematyzmy Król. Galicji z l. 1907–14; Wielka księga adresowa, Kr. 1907; – „Jüdische Zeitung” (Wiedeń) 1911 nr 23, 1915 nr 18, 1918 nr 46; „Nowy Dzien.” 1920–1; – AP w Kr.: Zw. Żyd. Stowarzyszeń Humanitarnych (B’nei B’rith) w Kr., sygn. BB 210; Arch. Inst. Yad Vashem w Jerozolimie: sygn. 5339/472 (fot.), sygn. M.20; Arch. of A. Silberschein w Genewie: sygn. 169 (fot.); Arch. UJ: sygn. S II 520, WF II 332–3; World Jewish Congress Collection w Nowym Jorku: sygn. J1/169 (fot.).
Edyta Gawron