INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
Biogram został opublikowany w latach 1991-1992 w XXXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Ruszczewski Hieronim Michał (1813–1880), uczestnik powstań 1831, 1848 i 1863 r., członek Tow. Demokratycznego Polskiego. Ur. 28 IX w Tuligłowach w pow. jarosławskim.

R. uczył się w szkole oo. pijarów w Łukowie. Na emigracji podawał się za byłego studenta prawa Uniw. Warsz.; w urzędowym spisie słuchaczy jednak nie figuruje. Kampanię 1831 r. odbył jako wachmistrz szwadronu w 10 p. ułanów, po upadku powstania przekroczył granicę Prus z korpusem gen. Macieja Rybińskiego. Wydalony został z Prus w czerwcu 1832 na statku «Lachs» wraz z grupą kilkuset podoficerów i szeregowych, co zdaje się wskazywać, że się nie legitymował szarżą oficerską. Przebywał zrazu we Francji na wyspie Aix, potem na Oléron, gdzie został obrany do miejscowej Rady Polaków. W końcu 1832 r. dostał się do zakładu w Bourges. W r. 1835 przebywał w Cajarc (Lot), gdzie wstąpił do Tow. Demokratycznego Polskiego (TDP). W t. r. zapisał się na prawo na uniwersytecie w Tuluzie, ale studiów nie ukończył. W r. 1842 przeniósł się do Paryża gdzie trudnił się kapelusznictwem.

W r. 1848 wraz z grupą członków TDP dotarł R. do Poznania i wstąpił w szeregi powstańcze. W obozie w Miłosławiu służył w randze kapitana u boku Ludwika Mierosławskiego, jako jego osobisty sekretarz. Bił się pod Miłosławiem i Sokołowem, po rozsypce powstania likwidował akta obozowe. Udało mu się pozostać w Poznańskiem, gdzie znalazł schronienie w którymś z ziemiańskich dworów. Wydalony został na Zachód latem 1852. Zrazu, jak się wydaje, przebywał w Anglii; niebawem jednak znalazł się znów w Paryżu. Nadal trzymał się Mierosławskiego i wszedł wraz z nim do tzw. Koła, frondującego przeciw Centralizacji TDP. W grudniu 1853 zabrał go ze sobą gen. Józef Wysocki, udający się do Stambułu dla zabiegów o «demokratyczny» legion polski w wojnie wschodniej. W Stambule spędził R. z górą rok, objąwszy «kasjerstwo i całą część administracyjną» misji Wysockiego. Prowadził dziennik tej misji, załatwiał korespondencję i uczestniczył w niektórych (daremnych) negocjacjach swego szefa. W lutym 1855 powrócił do Paryża. W tym czasie już rozeszły się drogi Wysockiego z Mierosławskim; R. pozostał wierny Wysockiemu, odtąd też Mierosławski nazywał R-ego «Karaluchem». W r. 1857 zgłosił R. wystąpienie z TDP wraz z całą sekcją paryską Vaugirard.

W r. 1862, nadal u boku Wysockiego, R. miał jakiś udział w negocjacjach generała z warszawską Dyrekcją białych. W listopadzie–grudniu t. r. trudnił się zakupem broni dla powstania, utrzymując m. in. kontakt z Marianem Langiewiczem w Genui. W lutym 1863 przybył do Galicji wraz z Wysockim, który 24 II awansował go na majora i uczynił swym «generalnym intendentem». Uczestniczył w niefortunnej wyprawie na Radziwiłłów i wówczas mianowany został pułkownikiem. Wysockiego aresztowali Austriacy, o R-m zaś donoszono 1 X gen. Edmundowi Różyckiemu, że «biedny od kilku tygodni siedzi i czeka przeznaczenia jakiegoś». Różycki mianował go dowódcą 1 dywizjonu w 2 p. jazdy ruskiej, kwaterującej w rejonie Tarnopola, w oczekiwaniu wymarszu na Podole, do którego jednak nie doszło. Przejściowo pełnił R. funkcję komendanta miasta Tarnopola. W lutym 1864 został szefem sztabu 2 p. jazdy wołyńskiej, przeprowadził jej reorganizację. Borykał się z trudnościami zaopatrzenia, a także z utrzymaniem karności w szeregach: wymagał posłuchu w służbie i wymawiano mu, że jest «szorstki w obejściu».

W końcu lutego ogłoszony został w Galicji stan oblężenia; 21 III podcyfrował R. ostatni rozkaz dzienny gen. Jana Chaleckiego rozwiązujący 2 p. jazdy. W maju t. r. R. znajdował się w Heidelbergu, zajęty przerzutem na Zachód b. podkomendnych swych z 2 pułku. Od września przebywał ponownie w Paryżu. Należał tu do założycieli Tow. Wzajemnej Pomocy emigrantów i wszedł do Rady tegoż Towarzystwa. W lutym 1865 jeździł do Strasburga zabiegając o rozlokowanie dalszych uchodźców, napływających do Francji z austriackiego internowania.

W r. 1866 R. wstąpił do Zjednoczenia Emigracji Polskiej (ZEP). Należał do gminy Batignolles, jako jej delegat wielokrotnie zwracał się z interpelacjami do Komitetu ZEP. W r. 1867 brał udział w dyskusji nad «projektem organizacji wychodźstwa polskiego». W r. 1867 po zamachu na Aleksandra II, dokonanym w Paryżu przez Antoniego Berezowskiego, R. zajął się z ramienia ZEP jego sprawą; odwiedzał swego dawnego podkomendnego z Tarnopola w więzieniu, organizował jego obronę sądową, zeznawał jako świadek obrony w procesie. W listopadzie t. r. wszedł do komisji przygotowującej wybory do nowego składu Komitetu. W drugiej turze wyborów, w styczniu 1868, został R. obrany do Komitetu 659 głosami na 752 głosujących. Zasiadał w Komitecie ZEP od 9 V 1868 do 24 V 1869, pełnił w nim funkcje kasjera. Zabiegał o powołanie do życia «funduszu żelaznego na potrzeby przyszłego powstania». Ogłosił broszurę: Wykaz wnoszonego podatku w Zjednoczonej Emigracji Polskiej z dnia 20 XII 1868 (Paryż 1868). Na 300-lecie Unii lubelskiej podpisał odezwę Komitetu, która określała tę Unię jako «zarodkowe ogniwo przyszłej federacji słowiańskiej». Wycofał się z Komitetu, gdy w organizacji zdobył przewagę nurt radykalny.

W chwili wybuchu wojny francusko-pruskiej R. wszedł 8 VIII 1870 do Komisji Tymczasowej Wychodźstwa Polskiego, która organizować chciała legion polski. W czasie oblężenia Paryża służył w gwardii narodowej. Nie wziął udziału w Komunie 1871 r. Pracował jako urzędnik przy budowie kolei żelaznej Kompanii Orleańskiej. Ok. r. 1871 powrócił do kraju, osiadł w Krakowie i pracował aż do śmierci jako buchalter w redakcji „Czasu”. Zmarł 23 XII 1880 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim.

 

Estreicher w. XIX, X 460; Krawiec L., Lista członków Tow. Demokratycznego Polskiego z lat 1832–1851, w: Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., I; Tyrowicz, Tow. Demokr. Pol.; Cyrankiewicz, Przewodnik po cmentarzach Krakowa: Katalog koresp. Działyńskich, Zamoyskich; Lewak-Więckowska, Zbiory B. Rap. Katalog; – Bender R., Ksiądz Karol Mikoszewski, W. 1982; Borejsza J., Emigracja polska po powstaniu styczniowym, W. 1966; Falkowicz S., Idejnopolitičeskaja bor’ba w pol’skom osvoboditel’nom dviženii, Moskva 1966: Handelsman M., Adam Czartoryski, W. 1950 III; Kieniewicz S., Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskim 1848 r., W. 1960; Knapowska W., Wielkie Księstwo Poznańskie przed wojną krymską, P. 1923; Konarska B., Polskie drogi emigracyjne, W. 1986; Wyczańska K., Polacy w Komunie Paryskiej, W. 1957; Żychowski M., Ludwik Mierosławski 1848–1878, W. 1963; – [Bałaszewicz J. A.] Potocki A., Raporty szpiega, W. 1973; Dziennik misji gen. Wysockiego do Turcji, „Przegl. Hist.” 1932 s. 454–522; Galicja w powstaniu styczniowym; Mickiewicz W., Pamiętniki, Kr. 1927: Mierosławski L., Pamiętnik, W. 1924; [Miłkowski Z.], T. T. Jeż, Od kolebki przez życie, Kr. 1936; Zarys powstania styczniowego; Ziemiałkowski F., Pamiętniki, Kr. 1904 III 142; Zjednoczenie Emigracji Pol.; – „Czas” 1880 nr 295, 296, 297, 1881 nr 5; – B. Jag.: rkp. 9211; B. Narod.: rkp. 5992, 8818; B. PAN w Kr.: rkp. 2325–2326; B. Pol. w Paryżu: rkp. 571.

Stefan Kieniewicz

 
 

Powiązane artykuły

 

Obrona Warszawy w 1831 r.

Powstańcy i cywile opanowali miasto już 30 listopada 1830 r. Namiestnik carski i garnizon rosyjski ewakuował się. Warszawa stała się centrum polityczno-administracyjnym i wojskowym powstania listopadowego,......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Ludomir Benedyktowicz

1844-08-05 - 1926-12-01 malarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław Kossowski

1836 - brak danych
artylerzysta
 

Józef Kremer

1806-02-22 - 1875-06-02
filozof
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Aleksander Osiński

1870-02-27 - 1956-02-10
senator II RP
 

Franciszek Słomkowski

1849 - 1924-12-14
skrzypek
 

Józef Stecki

1820-03-08 - 1880-08-10
ksiądz rzymskokatolicki
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.