Branicki Jan Klemens, herbu Gryf († 1673), był synem podkomorzego krakowskiego, Jana Klemensa, i Anny Wapowskiej. Zamłodu odebrał zdaje się poważniejsze wykształcenie. Karjerę swą rozpoczął jeszcze przed wojnami szwedzkiemi, piastując w r. 1651 godność marszałka trybunału koronnego. W czasie potopu walczył po stronie królewskiej i wystawił nawet chorągiew, liczącą 123 ludzi; możliwem też jest, że wziął udział w wyprawie duńskiej Czarnieckiego. Małżeństwo z córką Czarnieckiego, Aleksandrą, otwarło mu drogę do zaszczytów, w r. 1658 został podstolim a w 1660 stolnikiem koronnym. W 1661 razem z teściem stanął w szeregu stronników reform i pracował gorliwie nad pozyskaniem dla zamysłów dworu szlachty sandomierskiej, która też wybrała go posłem na sejm w tym roku. Na sejmie tym został wybrany do komisji, mającej na celu zaspokojenie związków wojskowych, w następnych też latach pomagał dworowi w rokowaniach prowadzonych z konfederatami. Lojalność jego i zasługi sprawiły, że gdy w r. 1662 opróżniło się stanowisko marszałka nadwornego, otrzymał za wstawiennictwem królowej tę godność. W r. 1663 wyruszył B. z królem na wyprawę moskiewską. Po powrocie z niej pomagał dworowi w przygotowaniu akcji przeciw Lubomirskiemu i zasiadał w sądzie sejmowym, sądzącym sprawę przyszłego rokoszanina. Za te usługi spodziewał się nagrody w postaci laski marszałka kor., jednak nadaremno. Nie zniechęcony tym zawodem, ruszył z początkiem r. 1665 do Małopolski i jak mógł paraliżował tu agitację Lubomirskiego w południowych województwach. W następnych gorących miesiącach, stojąc nadal po stronie królewskiej, nie odegrał ważniejszej roli, dopiero w lecie 1666 r. wziął w charakterze delegata udział w rokowaniach z rokoszanami i podpisał deklarację łaski. Pod koniec panowania Jana Kazimierza odsunął się B. nieco od stronnictwa francuskiego, zbliżając się do Olszowskiego, wraz z nim też i Krz. Pacem występuje przeciw Sobieskiemu. W czasie bezkrólewia był B. dość czynnym, podpisał akt konfederacji z salwą, zasiadał w delegacji, naznaczonej do rewizji skarbu w radzie przybocznej prymasa i w sądach kapturowych. Po elekcji Michała, którego po złożeniu przez tegoż przysięgi w kościele proklamował królem, odłącza się całkowicie od stronnictwa francuskiego i z Pacem oraz Olszowskim zostaje doradcą nowego króla. W r. 1670 brał podobno udział w akcji, mającej na celu zdyskredytowanie malkontentów. Pod koniec panowania Michała popadł w konflikt z M. Działyńskim, miecznikiem pruskim, którego najechał i wyzuł z pewnych dóbr, za co ściągnął na siebie kondemnatę trybunału. Sprawa ta odbiła się potem głośnem echem na pierwszym sejmie w r. 1672, gdzie Działyński nie chciał pozwolić, by B. zasiadał w senacie. Spór ten zdołano na sejmie tymczasowo ułożyć, niewiadomo jednak, jak ostatecznie została sprawa załatwiona. W czasie drugiego sejmu 1672 r. był B. już chory, zmarł 9 II 1673.
Boniecki; Uruski; Kochowski, klimaktery; Zawadzki, Historia arcana; Pasek, Pamiętniki; Poczobut Odlanicki, Pamiętniki; Helcel, Listy J. Sobieskiego; Kluczycki, Pisma do wieku i spraw J. Sobieskiego; Relacje nuncjuszów apostolskich, ed. Rykaczewski, II 397; Lumbres, Relations, III; Waliszewski, Polsko-francuskie stosunki; Vol. Leg. IV, 323, 479, 481, 487, 488, 498, V 19, 27; Lengnich VIII; Czermak, Sprawa Lubomirskiego, Ateneum, t. 40, s. 74, 276, 279, t. 41, s. 102, 302, 308; Korzon, Dola i niedola J. Sobieskiego, I 101, 249, 258, 316, 317, II 77, 184, 248, 259, 275, 285, 363, 364, 368, III 91, 142; Rkp. B. Czart., 159, 401; Akta Komisji Hist. P. A. U.; Rachunki wojskowe w Arch. Skarbowem.
Władysław Czapliński